epi

Bi eline iPhone 5, bi eline en yenileri alinca insan ne oluyoruz diyor. Hayvan gibi cihaz, arkada cikintili kameralar falan. Onu ufacik govdeye sigdirip yine de butun gun sarjinin dayanmasini saglamak marifetti. Kusur kimde dersen o ufacik aleti alip manda kasa case'ler icinde gezdiren, daha buyuk diye android'lere gozu kaymaya baslayan kitle yerine uretimci firmalari suclamak zor. Fistik gibi kasalar varken her yeri dolmus gibi isiklandirilmis okuz gibi kasa alan oyunculara "bak bu 5 slot" diyorsun, onu aliyor muhtemelen. Veri merkezleri icin yapilan, daha yuksek kapasiteli ve daha performansli cihazlari adam tek slot tasarimla kotarabiliyorsa burada talepten kaynaklanan secimler oldugunu dusunurum. Bu kartlar da (anlasilan o ki) PCIe 5.0 uzerinden 600W cekmesi mumkun oldugu halde 450W civari icin tasarlanmis kartlar. 450W de "yuk altinda serbest birakalim, performans dusecegine peak guc cekimi yuksek olsun" diye bir tasarim, yoksa 300W ile sinirladiginizda %33 performans kaybetmeyecek. Sen bunu alip daha iyi sogutma yapistiririm, 600W'a kadar bi zorlamayi denerim, overclock ederim diyen kitleysen x marka kendinden zorlanmis kart sattiginda daha cok satiyorsa y marka da oyle yapiyor. Sonucta EVGA gibi markalar "eh, yeter be" diye piyasadan cikiyor. Rekabet var diye son gune kadar urunun ne olacagini bile tam bilmeyecegiz, bu isi dusen kar marlarina ve kripto sonrasi dusen talebe ragmen kasarak yapacagiz, bir de bu sacma tasarimlar arasindan siyrilmaya mi calisacagiz diye terkediyor piyasayi. Kalanlar da dolmus soforu gibi susleyerek satmaya devam ediyor. Cuzdaniyla oy veren alici olarak benim yapabilecegim sey fiyati da uygun oldugunda nvidia FE'ler gibi hem karizma hem etkin tasarima sahip urunlere yonelerek "gelecekte boyle tasarimlara agirlik verin, bak bunu aliyouz" mesaji vermek. "Ikisinin de fiyati ayni, bu %3 hizli" diye bunu alani, "ikisi de ayni performans ama bu %3 ucuz" diye bunu alani anlarim, "bu %3 daha pahali ama %2 daha hizli ve benim performansa ihtiyacim var" diye bunu alani da anlarim ama bazen bunlar sirf goruntu oluyor, hatta gereksiz pahali oluyor ama performansta bir artisi olmuyor. O zaman iyice cirkin geliyor gozume. Bakalim nvidia FE'ler nasil olacak.

Bazi 4090’larin tek eksigi altinda maasallah yazan boncuktan kus. 4 slot falan. Onunla dalga geciyorlar herhalde. Tabi performans ve fiyat daha onemli de zevksiz tasarimlara da gerek yoktu aslinda. Nvidia FE’lerin tipi guzeldi.

PSVR2 canavar gibi. Eye tracking’in sagladigi 4x’e varan performans artisi sagolsun. https://youtu.be/PxUXWpj11fw Valve’in uzerinde calistigi, Steam Deck gibi AMD GPU’lu olmasi beklenen standalone PC VR cihazinda da eye tracking olacak. https://youtu.be/QujY1XmP7g0 RTX 4090’in performansi 3090’e gore 1.66-2x yuksek olacak. 4090 ile toplanan bir PC’ye baglayip eye tracking ile kullanilabilirse bu neslin cihazlari sinif atlayacaklar. Half-Life Alyx ve Robo Recall gibi oyunlari kaliteli oynatan donanimin uzerine 10x performans koymus olacaklar. Bunu kablosuz yapabilirlerse (kablosuz iletisimin ek gecikmesine ragmen kasktan eye tracking bilgisini iletip sabit masaustunde foveated rendering yapip goruntuyu kaska iletmeyi hissedilmeyecek seviyede gecikme ile basarirlarsa) muhtesem olur. Meta’nin Quest Pro’su da yolda, engineering sample goruntuleri sizdi: https://youtu.be/KOMumjMGX18 Pancake lensler sayesinde daha ince. Kumandalarin kendi ustlerindeki kameralari ile kendi kendini takip etmesi mumkun oldugu icin takip kalitesi daha yuksek. Kameralari renkli ve yuksek cozunurluklu oldugu icin mixed reality ile AR benzeri uygulamalar cok daha iyi yapilabilir. Bunlar Valve’in PC VR cihazinda da gorsel super olacak seyler. Bir de facial tracking oldugu icin yuz ifadenizi avatara yansitmak gibi social VR icin artilari var. Oyundaki yapay zeka ifademi gorup ona gore tepki verebilecekse o da guzel tabi. Guzel VR cihazlari ve GPU’lar cikali en az 2 yil, PSVR cikali 6 yil olmustu. Yeni sayfa acilmak uzere.

Bu gidisle herhalde kol boregi bir fiyatla 4090’i cikaracaklar, 4080/4070 gibi kartlari 3000’lerin stoklar eriyene veya rekabet zorlayana kadar kasmayacaklar. Intel’den saglam bir seyler gelse iyiydi.

1.Arka planda o pixel’i aydinlatan isiklardan hangisinin etkisinin onemli oldugunu hesaplayip gereksiz olanlari elimine ederek yuzlerce isik olan ortami orijinaline yakin goruntude ve hizli, gercek zamanli cizecek algoritmalari var. bunlari suruculere entegre ederler. UE5 nanite tarzi gercek zamanli level of detail yonetimiyle film kalitesi geometri kullanmak mumkun olur. Film kalitesi detay ve isiklandirma iceren ortamlari aktarip oyunda kullanmak icin icerik hazirlayanin optimizasyon yapacagim diye aylarini harcamasi gerekmez, sen Star Wars/Marvel dizisi icin zaten hazirladigin ortami aktar, biz gercek zamanli cizeriz seviyesine gelir. 2. Fizikler ve onlara bagli animasyonlar, sac ve kiyafet gibi simulasyon iceren hesaplamalar, karakterin hareketlerini dogal yapacak animasyon sistemi, kaslarin hareketlerini ve deriye yansimasinin dogal olmasi… Bunlarin hepsi yapay zeka. O konuda da bir sov yaparlarsa saglam olur. 3. Son olarak “sen kalite ayarlarini sktret… istedigin frame rate’i sec, biz arka planda dlss’in internal cozunurlugunden sentetik kare uretimine kadar her seyi kullanip o kare hizini sabit tutacak sekilde maksimum kaliteyi otomatik ayarlariz” seviyesine gelirlerse sahane olur. Bunlarin ucu de yapay zeka odakli aslinda. Tensor core’larda bir kac nesildir nvidia donanim tarafini gelistirdi. Bu kartlara driver yoluyla yeniden programlanabilirlik sundugu icin yazilim tatafindaki her gelismenin buyuk potansiyeli var. Yazilim gelistirmek konusunda da nvidia zaten basarili. Bu neslin ilginc bir durumu olabilir. Multi-chip tasarimlara gecmeden cekirdek tasarimin rafine edildigi ve 4-5nm’e gecildigi icin oncekilerden geliskin , fakat hala tek chip ile kaba kuvvet oldugu icin sonrakilerden farkli, “ya o 4090Ti bi acayipti” diye anilacak kartlarin oldugu bir nesil olabilir. Tek chip tasarimin kendine gore avantajlari yoksa MCM’ler geldiginde hizla eskimesi de mumkun tabi ama bir devrin zirvesi olarak anabiliriz. AMD ve Intel’den gelecek rekabete gore ust seviyelere (4090, Ti modelleri vs.) son sekli verip piyasaya vereceklerse ilk gorecegimiz kartlar her zamanki gibi biraz kirpik kalabilir, nvidia bu neslin teknik gelismelerini sergileyip zirve performansi sonraya birakabilir.

Kaliforniya gibi regulasyonlarin daha kati olabildigi yerlerde ve enerji sikintisi olan ulkelerde “PC en fazla su kadar guc cekecek” gibi sinirlamalar hizlanirsa AMD’ye yarar. AMD uretimi TSMC’de yaptirirken Intel kendi uretimini yapiyor ve o konuda biraz geride. Hala tasarimi iyi kotarip rekabet edebilmeleri basari. Bu nesil artik mesela 3D hafizali pahali modelle de olsa AMD’nin one gecmesi gerekir. “Su model AMD islemci single task’ta da, multi task’ta da one gectigi icin nvidia bile kartlarinin benchmark sonuclarini yayinlamak icin kurdugu makinede onu kullaniyor” dedirtmeleri lazim artik. Intel devlet tesvikleriyle falan uretime milyar dolarlar akitiyor. Onun artilarini gormeden AMD’nin bu uretim avantajini performans kralligina cevirmesi yakisir.

Amd modelleri de yapmaya baslayinca bozdu Dell

Fold ekran ilk goruste bana cazip gelmiyor. Yoksa Zenbook 17 Fold OLED supermis. 12.5inch cihaz tasi, istersen klavyesini masaya alip ekrani unfold et, 17inch olsun. “Ufak cihaz istiyorum ama buyuk calisma alani istiyorum, anliyor musun dostum” diye Beyaz’in manyak karakterine baglayanlara cozum.

TLDR: single thread performansina bakmak lazim. Oyunlarin islemci kullanimi zamanla paralellestirildi, islemci sayisindaki artistan faydalanildi. Fakat single thread performance hala onemli. Fiziklerin kalitesi yuksek oldugunda, diger islemler oradan gelecek sonucu beklediginde butun oyun motoru tek cekirdek performansina bagimli. AMD'nin bu yeni islemcilerine henuz bakmadim, onlar oncesinde Intel bu konuda hala onde. big.Little benzeri performance core (P) ve efficiency core (E) mimarisine gecis de yaptigi icin multi thread performansinda da geride kalmiyor. Mimari tasarim acisindan AMD'den daha iyi is cikariyorlar. Sikintilari uretim teknolojisi. AMD TMSC'de daha ileri uretim teknolojisiyle (daha dusuk nm) uretim yaptirarak anca basa cikiyor, onda bile single thread performansinda geride. Multi thread performansini arttiriyorlar, sentetik CPU benchmark'larina baktiginizda ondeler ama oyunlarda durum oyle degil. Zaten sentetik single thread benchmark'larinda da goruluyor. Benim hayalim Intel'in bu tasarima 1 tane baba cekirdek (S) eklemesi. Bunu yaparlarsa core single thread icin S, multi thread icin P, ek islemler devreye girdikce devreye giren E cekirdekleri seklinde tam oyunlar icin mukemmel tasarim olacak. nvidia mi AMD mi dedigimde ayni performansi verdiklerinde driver sebebiyle nvidia tercih edebiliyorum. Ikisi de ortalama oyunlarda benzer performans verirken gelismis oyunlarda nvidia RT ve AI birimleri gibi tasarim ozellikleri ile one gecebiliyor. Benzer fiyatli ama bu konuda geride olan AMD'yi tercih etmek icin bir sebep olmuyor. Ayni sekilde Intel mi AMD mi dedigimde single thread performansinda onde olmasi, TB4 destegi vs ile Intel one cikabiliyor. Iyi performans/fiyat orani sunarak AMD "oglum akli olan bunu alir" seklinde best bang for the buck senaryolari olusturabilir. Yok biz superiz, biz de yuksek fiyat cekecegiz dedikleri zaman anlami kalmiyor. MCM'ye geciste 1-2 nesilde AMD'nin diger ikisinin onune gecmesi mumkun olursa bu durum degisebilir. 64 bite geciste gordugumuz gibi bir donem yasanir. Yoksa AMD digerleriyle ayni fiyata satildiginda "ya tasarim olarak alinda biraz geride ama uretim teknolojisi iyi" diyerek almak icin az sebep var. Mobil cihazda az isinmayi, dusuk guc kullanimini kotarabiliyorsa handheld ve standalone VR gibi durumlarda veya konsollarda tercih sebebi olabilir. "Duvara baglayip guc verecegim, buyuk kasada veya vapor chamber laptopta hayvan gibi sogutacagim, performans istiyorum arkadasim" dediginde Intel ve nvidia hala onde. nvidia bu nesilde Samsung'dan TSMC uretimine gececek, Intel bu P-E tasariminda hayalini kurdugum P-E-S'e gecerse ortaya canavar gibi bir makine cikacak. AMD'nin basarisi 3D uretim, MCM gibi uretim acisindan onu acik olabilecek tasarimlara yatirimi olmasi ve Intel/nvidia aksine hem CPU hem de GPU'da guclu olmasi. Digerleri bu konularda arayi kapatirken AMD'nin de yukaridaki konularda arayi kapatmasi gerekecek. AI konusunda ilerlemek icin bir sirket aldilar, bir sonraki nesile (konsol) arayi kapatirlar. O zamana kadar nvidia da MCM konusunda ilerler, CPU icin de ARM tasarimlarina yuklenirler. Apple M1-M2 gibi CPU/GPU bir arada aralarinda hizli baglantiyla tek pakette tasarimlari var, veri merkezleri vs icin grace adiyla piyasada. Intel'in bir yandan bu GPU isini kotarmasi lazim, bir yandan da Amerika'da uretim icin milyarlarca dolarlik yatirim yapiyorlar, orada TMSC'yi yakalamalari lazim. Avantajlari sirketin stratejik onemi, Cin'le gerginlik olup Tayvan uretiminde sikinti olursa Intel ana kitada. Covid sonrasi dunyada tedarik zincirleri yeniden sekillenip uretimin millilestirilmesi dusunulurken stratejik degerleri artiyor ama henuz hisseye yansimadi. Resesyon beklentisiyle borsa gerilerken millet nvidia gibi gecmis performansi iyi sirketlere iyi gunde girip kotu gunde cikmayi tercih etti, Intel'e akan likidite azaldi. Zamanla bu durum tersine donebilir ama bir yandan Tayvan uretimine rakip olmak, bir yandan nvidia'yi GPU konusunda yakalayip Apple'a SOC tasariminda alternatif sunmak falan kolay isler degil tabi. Rekabet devam eder, biz de takip etmeye devam ederiz. Simdilik hala zirve performans icin Intel/nvidia tercih edilebilir. Bu yeni AMD islemcileri bu durumu degistirmezse (single thread performansi Intel'den gelecek cevabin gerisinde kalirsa) sentetik benchmarklar ve kagit uzerinde ozel durumlara cok kaptirmamak lazim. AMD'nin x modeli Intel'in y modelinin benzeri performansi dusuk fiyata verdiginde heyecan oluyor, o ayri. Bu yeni nesilde AMD Big.Little'a gecmese bile cekirdek saat hizlarini dinamik ayarlayarak yuke gore single core performansini arttirabilirse, o sekilde rekabeti kizistirirsa o da heyecanli olur.

Ilk Orumcek Adam'i izledigimizde nihayet cizgi romanda gordugumuz karakterleri beyaz perdeye getirebiliyorlar demistim. Iron Man - Avengers arasinda gorsellik acisindan zirvesini yapti. Eskilerinin CGI olarak basit kaldigi bir yere geldi. Yeni normal bu olduktan sonra hepsi aynen bu resim gibi gelmeye basladi. Yas da ilerledi tabi. Breaking Bad gibi bir sey izlemenin tadi baska. Onu bile oturup bastan izlemek zaman istiyor.

32 inch iyi. 32 inch'ten daha fazla ekran alaninda calismak icin baska bir seyin oldugu, kafami cevirip bakacagim ek monitorler kullanmayi tercih ettim* 32 inch alti "illa su mesafeden tum ekrani net gormem lazim" diyen icin iyi. Bana oyun icin de, calisma alani icin de 32 daha iyi geldi. Eger sadece oyun icin kullaniliyorsa 34" curved ekran gibi cozumler daha ilginc olabilir, deneme sansim olmadi. Son cikan QD-OLED'lerde gozum kaldi. 40'i oyun icin "kenarlari net gormesem de olur oyundaki kol kolum gibi olsun, kenarlar da gercek hayattaki peripheral vision gibi biraz bulanik olur, sorun degil, hatta gercekci" denebilir. Kenarlara dogru cozunurlugu dusuren variable rate shader modelleriyle beraber performans da arttirarak ortayi daha net cizmek de mumkun olur, alisinca daha ufagi ufak gelir. Ama masaustunde 4'e bolup o sekilde multi-monitor gibi kullanmak mumkun olsa bile 32 inch + ek monitor kadar pratik gelmedi. * Farkli bir sey takip etmek istediginizde kendi penceresinde, kendi ekraninda, kafanizi cevirip bakmaniz yeterli, o anda yaptiginiz sey kesintiye ugramiyor, single task flow'unuz devam ediyor ama multiple task takip edebilmis oluyorsunuz.

Iyi: DX9 destekleyecegiz diye driver yazmaya kaynak ayirmamislar. Kaynaklarini yeni mimarilerinde guncel oyunlari duzgun calistirmaya ihtiyaclari var zira o konu onemli ve sikintili gibi. Kotu: Ya su ozledigim oyunu acip oynayayim dediginizde (mesela Half-life 2) Microsoft’un D3D9on12 ara katmani uzerinden DX12’e cevrilerek calisacak. Bir sikinti varsa Microsoft’tan kaynaklanacak, Intel bunu bir sonraki driver’da cozer diyemeyeceksiniz, Microsoft D3D9on12‘i guncellemedikce o sorun devam edecek. Netice: AMD yillardir bu isi yapiyor, donanimi canavar gibi oldugunda bile “ayni performansta oldugu surece nvidia alirim cunku driver’lari daha iyi” deniyor. Intel’in retail alici bulmasi icin ciddi performansli veya digerlerinde gorulmeyen ve onemli ozelliklere sahip kartlarla gelmesi lazim. Boyle 2 yil oncesinin orta/giris kartlarini anca yakalarlarsa 90’larda yaptiklari i740 kartlari gibi anca hazir satilan PC’lerde yer bulur, o da islemcileriyle nispeten ucuza bundle deal’lar sunup arka planda sirketleri bagladigi icin. Intel islemci kullanan makinelerde cogunlukla entegre, az miktarda da bu kartlarla bir yuzdeleri oldugu icin “piyasadaki grafiklerin su kadari Intel tabanli” diye gezerler. Sonraki nesillerde MCM GPU, APU/SOC uzerinden bu mimari gelismeye devam ettigi surece umut olur. Yalniz APU/SOC icin kendi uretimleri TSMC kullanan AMD ve Apple’a gore ciddi dezavantaj. Intel de TSMC’e uretim yaptiriyor ama islemcilerini de iceren APU/SOC’lari bu donemde disarida yaptirmayabilir. Belki bir gun Intel’in bu GPU’lar ve ARM islemcileri bir araya getirdigi bir SOC’u TSMC’e urettirdigini ve bu islemciye hizli x86 emulasyonu icin kendi ozel birimlerini ekledigi bir proje goruruz. Oyle bir sey ilginc olur. Nvidia, AMD, Apple kendi APU/SOC tasarimlari icin GPU mimarilerine sahipken Intel’in “bu is olmadi” diye pes etmesi icin birileriyle uzun sureli bir cross-license anlasmasina girmesi lazim. Bi PowerVR vardi, surekli umit vaad eden ve modular oldugu iddia edilen GPU mimarileriyle geliyordu, ARM SOC’larda kullaniliyordu, PC’ye de Kyro diye bir kart getirmislerdi. Ne oldu o?

2 yillik cihaza yenisi cikmak uzereyken 2 yildir cekilen fiyati odemek cabuk silip atmak mi oldu yahu? Yapsinlar indirim, alinsin. Laptop'larda da 12th gen'e vs baktik, indirimde diye 11th gen aldik. "Bekleyemeyiz, illa lazim" diyenler disindakiler niye yenisi cikmak uzereyken bir onceki nesle ayni parayi versin? Kim niye hala 3090 aliyor demedik, niye hala bu fiyata aliyorlar dedik Hatta fiyatla basliyor mesaj.

$4000-5000’a 3090’li masaustu satiyorlar. Hala kim aliyor la bunlari? a. 4090 gelince $7000 olacak ve bu ucuzlamayacak diye mi bunu aliyorlar, b. 4090 gelince onu da $5000’e alacagim diye mi bunu aliyorlar, c. 4090’in gelecegini bilmedikleri icin mi bunu aliyorlar? B & C ise iyi, A da bir kac ay olursa tamam da kalici olarak A olacaksa cus artik.

Surprise motherfucka diye bunlarin bir kacini birden tek pakede sigdirdiklari MCM bir tasarim gelmezse yine i740 gibi oem karti olacak herhalde.

Bu: https://www.youtube.com/watch?v=JkUF40kPV4M Ama deepfake uygulayacagi sey video goruntusu degil, unity/ue5'dan gelen goruntu: https://www.youtube.com/watch?v=zSmN7aXSd5Y (Ozellikle 1:04 sonrasi isiklandirma da tam oturdugu icin iste bu dedirtiyor) Unity/UE5'dan gelen goruntudeki animasyonlar da video izleyerek yuz kaslari nasil calisir diye egitilmis AI tarafindan yonetiliyor zaten. Ama o goruntunun ustune son bir katman lazim. O katmanin yapacagi sey de aslinda deepfake uygulamak degil. Bu: Neye yarayacak? Buna yarayacak: Iste bunlar hep illuminati. Tensor core'lari duyurduklari gunden beri kac yildir bekliyoruz bunlari: Nvidia driver seviyesinde yerlestirirse "bunlari oyunlarin kullanmasi vakit alir" diye bir sikinti da yok: "Nvidia veri merkezine, endustriyele kayiyor, oyunlari az onemseyecekler" diye bir sey de yok: Yeni kartlar ciktiktan sonra bi demosunu gorsek de rahatlasam. Son bir not: nvidia'nin veri merkezleri icin hazirladigi Grace islemcisi ARM + GPU, hizli arayuz baglantisi ile Apple'in M1 Ultra'si gibi. Bu 40x0 nesliyle guncellenmis halini daha gormedik. nvidia'nin oldugu PC'de Intel veya AMD'nin olmamasi icin tek gereken sey Microsoft'un su ARM destegini duzgun kotarmasi. O yonde girisimleri yavas ama adim adim ilerliyor, 2023'te de yeni gelismeler olacak gibi.

Yeni rivayetler kartlarin mevcut nesille benzer guc ihtiyaci oldugu seklinde. Bu 800W falan bana biraz hikaye gibi geliyor. Bu sogutma ve driverlarla oralara kadar salabiliyoruz diye testlerini yapmislardir belki ama nihai kartlarin o seviyelerde gelmesinin gerekecegini sanmiyorum. AMD'den MCM falan acayip bir seyler gelip zorlamasi gerekir. Yoksa al 3080'u, cak daha hizli ve 16GB bellegi, TSMC'de yeni uretim teknolojisinde urettir, benzer guc kullaniminda 1.6-2x hizlansin zaten. Rakip 7nm'deyken nvidia 30x0 serisinde Samsung 8nm ile kotardi isi. Simdi TMSC 4nm veya 5nm bekleniyor (belki server vs pro kartlar 4nm, oyuncu kartlari 5nm olur). Guc gereksiniminin o kadar artmasi cok aklima yatmiyor. Bu "Navi gelecek, nvidia'yi oldurecek, hepimiz ufoya binip gidecegiz, cool-aid icer misin" tarzi haber kaynaklarina guvenemedim. Fikrim degismedi.

Uzun suredir hazirlanan Half-Life 2 VR modunun public betasi onumuzdeki ay cikiyor. https://www.youtube.com/watch?v=q-08KCheaGg Ilk Oculus Rift devkit zamanindan beri uzerinde calisiyorlar. Half-Life Alyx'i de gorup Valve'dan ogreneceklerini ogrendiler. HL2'yi VR'da oynayayim diyen icin iyi bir cozum olacak. Profesyonel veya yari pro bir takim cikip butun oyunu guncel bir motora tasimadikca alternatifi olmayabilir. Nostalji icin guzel. Orijinal oyun ekranda oynamak uzere hazirlanmis hizli aksiyon oyunu oldugu icin HLA kadar VR'a uygun degil. Locomotion klasik thumbstick tarzi, teleport yok. Araclarda gecen bolumleri VR'da herkesin midesi kaldirmayabilir. HLA gibi VR'a uygun tasarlanmis bir oyunun verdiklerini beklememek lazim. Fakat Oculus Rift devkit zamaninda orijinal oyunun beta VR destegi vardi, turret'lerin basinda oldugunuz bolumler ve NPC'leri izlediginiz bolumler falan super nostalji. HL iceriginde zamanda ve mekanda atlama oldugu icin ilk HL'dan beri gecen bir oyun seklinde Barney gibi bir karakterin bu sekilde VR'a uygun bolumlerde gecen hikayesini guncel motorla hazirlasalar oynayani aglatir. HL ip'sini canli tutmak ve cutting-edge imajini korumak icin yapilmis bir yatirim olur, kara gecmesine bile gerek yok. Hikayenin son bir bolumle baglamak isterlerse bir kismi da orada gecer, fenomen olur. Kendi standalone SteamVR cihazlarini piyasaya cikaracaklarsa (Steam Deck gibi ama gelismis islemcili) onun killer app'i olur.

Quest 2'nin fiyati iyi diyordum, Enflasyon, hisselerde dusus, earning raporlari falan derken iki yillik cihaza $100 zam yaptilar ya la.

3090Ti gibi kartlar: "Yeni nesil gelmeden once yuksek guc kullanimini ve yeni bellek modullerini yonetmek icin yaptigimiz tasarimimizi deneyelim. Driver'da falan s.cmissak, kartlar patir patir patlayacaksa heyecanla piyasaya surulen yeni kartlarda madara olmayalim, hisse dusmesin, satislarda sikinti olmasin, partnerlerle aramiz bozulmasin. Bu ara kartlarda sikintilari gorup duzeltelim. dhw zaten almaz bunu, epi yine tamam Geforce2ultra guzel ama Geforce3 yolda, buna bosuna para vermeyin diye yazar, cok kufur yemeyiz. Bunu alip bize gonulu beta tester olacak adamin cebinde parasi bol, sonraki cikinca onu da alir. Arge masrafimizi da bu kitleden cikarmis oluruz. Alan razi, satan razi." Bu neslin zamanlamasi iyi oldu, kriptoda dusus ve ethereum'un madenciligi biraktigi doneme denk geliyor. Madenciler ETC gibi alternatiflere yonelecek. Tutmazsa, artan enerji masrafi sebebiyle kendisini kurtarmazsa onceki nesil ikinci elde piyasaya ucuza dusecek. Bu gecis doneminde madencilik icin yeni nesle yatirim yapmak biraz riskli olacak. Intel'in bitcoin icin tasarlanmis miner'leri (GPU degil, ozel cihaz) piyasaya gelecegi icin bir kesim belki onlara yonelecek (fiyata bagli, mevcut kosularda fiyat kendini kurtarmazsa o cihazlarin piyasaya gelisi de iptal olur). Neticede fiyat uzerinde miner kaynakli yukari baski tersine donebilir. Oyle bir donemde geldigi icin ya bulunabilirlikte, ya fiyatta, ya da ikisinde birden guzel bir etki olabilir. Kartlar zaten saglam olacak gibi gozukuyor. Ilk Geforce'lardan beri "Toy Story'i gercek zamanli calistirabilmek" gibi bir hayal vardi, onu gectiler, o zamanin Toy Story'si bugunun gercek zamanli grafikleri yaninda basit kaliyor. Yani milletin para verip izlemek icin sinemaya gittigi goruntu kalitesinin onunuze gercek zamanli ve etkilesimli getirebilen, VR ile sizi o dunyanin ortasina yerlestirip karakterlerle bulusturabilen bir seviyeye geldik. Sira o karakterleri gercek zamanli canlandiracak yapay zekaya geldi. Ilk cikista sokak fiyatini yine yuksek tutabilirler cunku "alan razi, satan razi" seklinde arge maliyetini cikaracaklari kitle o parayi vermeye "abi bulduguma sukur" diye atlamaya hazirdir. Yarin karti bulabilecegi mechul, bulmusken alir. Fakat bu Tayvan-Cin karismazsa, TSMC uretiminde sikinti olmazsa, talep enflasyon/daralma ikileminde sikistigi icin "zaten az satacagiz, surumden kazanamayacagiz, fiyatin yuksek olmasi lazim zira uretim maliyeti artti" durumu yasanmazsa sonrasinda bir rahatlama olmasi icin kripto tarafinda kosullar uygun.

Rivayetler: GeForce RTX 4070, 12GB GDDR6X 21 Gbps (192-bit memory bus) GeForce RTX 4080, 16GB GDDR6X 21 Gbps (256-bit memory bus) GeForce RTX 4090, 24GB GDDR6X 21 Gbps (384-bit memory bus) GeForce RTX 4090Ti/Titan, 24GB GDDR6X 24 Gbps (384-bit memory bus) 4070 3080Ti'la karsilastirilabilir, hafiza miktari ayni, hafiza hizi daha yuksek. Fiyati da nispeten uygun olur ve bulunursa gayet guzel. Ust seviye kartlar zaten canavar ama fiyat/performans sebebiyle tercih edilmeyebilir. Yuksek guc kullanim degerlerinden soz edilse de ayni mimari laptopta 100 kusur W calisacak. Masaustunde max performans icin sogutabildikleri ve kontrol edebildikleri kadar serbest birakmalari normal. Uretim teknolojisi Samsung 8nm'den TMSC'e gectigi icin (5nm mi 4nm mi, emin degilim) islemci hizi artmis olmali. Mimariyi daha da gelistirmis olmalari normal olur. Ray tracing veya Tensor birimlerinde gelismeler ve/veya artis olmasi beklenebilir. Kartin kendisinden cok yazilim tarafinda ne yapacaklarini merak ediyorum artik. Uretim teknolojisi gelistikce kart hizlaniyor, orada surpriz yok. Algoritmalarda gelisme oldugunda ciddi sicramalar yasanabiliyor. Nvidia gibi ikisini bir arada yapan firmanin buyuk avantaji var. Arka planda yeni algoritmalar uzerinde calistikca "ya aslinda tensor core'lar soyle optimize etsek ve sadece RT core sayisini arttirsak su yeni algoritma 4-8x daha hizli calisacak, boylece bir onceki nesilde 5-10 fps calisan proof of concept arge demolari donanimi zaten 1.5-2x hizli yeni kartlarda 60-120 fps gercek zamanli calisir hale gelecek" diye mimariyi de gelistirmis olmalarini beklerim. Onu sergileyecek bir demo yayinlarlarsa guzel olur. "Bu kartlar oyle boyle degil, elindeki 20x0/30x0'i satip hemen bunu alman lazim" fikrini tuketiciye vermeleri acisindan da faydali olur. Bu demonun icerigi "Quake2 RTX gibi remaster degil, oyunu yapay zeka ile gercek zamanli isleyerek bu kaliteye getiriyor" seklinde olsa ve zamanla driver'a ozellik olarak eklenip baska oyunlarda da kullanilabilecek AI tabanli post-processing seceneklerinin demosu olsa "iste bu" dedirtir. "Sadece bizim kartlarimizda oyun boyle gozukuyor" diyebilmek icin oyun tasarimcisinin bilmemneFX destekli icerik hazirlamasina ihtiyaclari kalmamis olur, o acidan da sicrama olur. Ilk kez "tamam yine sahane demo yapmislar ama bizim bunu oyunlarda gormemize cok var" denmemis olur, o acidan da buyuk gelisme olur. nvidia Dawn demolari ve Ati/AMD'nin Ruby demolari gibi "yeni karti limitlerine kadar zorlayacak sekilde tasarlanmis demo" usulu bir isi uygun bir taseron studyoya verseler Hollywood kalitesinde is cikartip "iste filmlerle gercek zamanli grafikler arasindaki farkin kapandigi nesil" diye pazarlamalari da mumkun. Onu da keyifle izlerim. Ama ustte tarif ettigim tarz "driver'dan eldeki oyunlara uygulanabilen teknoloji" demosu olursa bambaska bir sey olur.

Su tarz film kalitesi photorealistic ortamlarda: https://www.youtube.com/watch?v=_R-tN9l6onQ Gaz maskesi ve uniforma vs. ile uncanny valley'e dusecek yerleri saklanmis karakterler arasinda hareket eden bir robotu uzaktan kumanda ettiginiz ve o robottan gelen kamera goruntusunu monitorunuzde gordugunuz bir oyunun gercek hayattan ayird edilmesi zor kivamda hazirlanmasi mumkun. Ayni ortama Street Figther tarzi stylized veya Lego Builder's Journey tarzi yari stylized karakterlerin girmesiyle gercek ile fantezinin birbirine karistigi hikayeler hazirlamak icin gereken butun teknoloji insanligin elinin altinda. Karakterlerin animasyonlari, tepkileri, mikrofon ile onlara soylediklerinize cevaplari ve ifadelerini kontrol eden yapay zekanin kalitesini iyi kotaran efsane bir oyunun cikmasi icin eksigimiz donanim, ara yazilim, yetenek veya butce degil, zaman. Gercek ortamlara CGI karakterler ekleyen filmler gorduk. CGI ortamlara gercek karakterler ekleyen filmler gorduk. Vasat grafiklerle interaktif icerikler gorduk. RPG tarzi ana konusu olan ama genel hatlari sizin secimlerinizle sekillenebilen oyunlar gorduk. Procedurally generated haritalar ile teoride sonsuz icerik sunan oyunlar gorduk. Cumlenizi tamamlayip devami makale yazan, size sesle cevap veren, yazmaya calistiginiz programi tarif ettiginizde onu koda cevirecek kadar konuya hakim interaktif yapay zekalar gorduk. Hepsinin bir araya geldigini henuz gormedik. Senaryolu ama dinamik hikaye icinde tamamen interaktif yapay zeka ile yonetilen, gorsel iceriginin tarzi teknik imkanlarla sinirlanmamis, daha once sadece hayal edilmesi mumkun olan ama benzeri gorulmemis icerik. Eskiden sadece hayaldi. Artik imkan dahilinde. Tasarimina son 2-3 yilda UE4 ile baslanip yakin zamanda UE5'e tasinmis, photogrammetry tabanli model/doku kutuphaneleri ile guncellenmis icerigin RTX 40x0 kullanan tasarimci makinelerinde son haline getirilmesi ile ilk orneklerinin 2024-2025 gibi piyasaya gelmesi mumkun olabilir. Omrumuz yeterse goruruz. Gencler telefonuyla sehrin sesini kaydedip sample olarak muzigine remixlemekten, telefonun lidari ve kamerasiyla sehrin objelerini capture edip sanal gerceklik eserlerine remixlemeye terfi eder. Bir sonraki nesilde bu goruntuyu input olarak alip output olarak verecegi gercege ozdes goruntuyu hazirlayacak sekilde sanal ve gercek goruntulerle egitilmis neural network'ler de gercek zamanli calisacagi icin ayni icerik son esigi de asar. Gozun limitlerinin algilayabilecegi testleri gecebilecek VR setleri icin gerekli lazer teknolojisi de son kullaniciya ulasabilir hale geldigine gorsel icerikte gercekle sanal arasindaki cizgi tamamen kaybolur. Gozun gordugune beyin inaniyorsa, "gecen gun oradaydik, soyle olmustu" diye hafizaya yaziliyorsa, olasi senaryolar arasinda degerlendirilmesi icin gecmiste gorulenler klasorune ekleniyorsa, bu icerikte yasanan deneyim yarinin kararlarina yon verir. Tamagotchi'nin Pixar sevimliliginde hazirlanmis halini Pokemon Go gibi telefonuyla gercek mekanda yakalayip, AR ile etrafinda gorup, VR ile dizine oturtup, ekranda cama cikarak karsisina gecip, telefonunda gezdiren cocugumuzun kulagina o Tamagotchi'nin fisildayacagi mesajin "istersen sen de ibine olabilirsin" olmasindan endise ile "din, dovlet, dabanca" olmasina karar vereceksek o da bu donemde sekilleniyor. Gecis donemi. Farkli gercekliklerin wave function'lari collapse ediyor. Belli bir icerige abone olarak oyumu o gelecekten yana kullaniyorum. Sanat bu.

Gitmekle karsilastirirsaniz suya dokunmadan, kokusunu alip gunes yuzume vurmadan goruntusunu ne yapayim dersiniz. Sabit cihazda duvara bakarak spor yapmakla karsilastirirsaniz evde sporun gelecegi. https://youtu.be/5lSNmS8nPx4

Daha yeni basliyorlar. Pixar'in ilk 3D filmlerine bakip "bizim neslin cizgi filmleri daha guzeldi" diyen arkadaslar vardi. Henuz estetigi oturmadigi icin, biri zirvesinde, digeri baslangic seviyesinde oldugu icin haklilik paylari vardi. Tahminimce cocuklari Pixar/Disney'e asiktir. VR'in illa boyle olmasi gerekmiyor: https://www.youtube.com/watch?v=ZAcavi6aOGY Isteyen ayarlara girip boyle de yapabilecegi icin guzel: https://www.youtube.com/watch?v=nCk1__TYksU Kartlar ikisini de yapabilecekleri seviyelere bizim omrumuzde geliyorlar.

Oyle. Ote yandan RTX 3080 Eylul 2020. 2 yil oldu. Olsun biraz sicrama, ne yapacaklar 1.3x mi yapacaklar 2 yil aradan sonra? (Uygun fiyata kart bulunmadigi icin ona da razi oluruz, o ayri). Intel 3070'e yetisiyoruz diye sevinirken bi onunu kesmek lazim. AMD MCM'lere gecmeden bi govde gosterisi lazim. Apple M2'lerin 4'unu paketleyip pro modeli yapacaksa gerisinde kalmamak lazim. Bir yandan yari iletken tedarik sikintisi falan. Diger yandan 90'larin basi gibi rekabet biraz kaynayip islemcilerde de GPU'larda da ufak heyecanlar olacak gibi. Bir kac kez yazdim, bunun gercek zamanli* ve daha duzgun yapilabilmesinin yakin oldugunu dusunuyorum: https://www.youtube.com/watch?v=KdfegonWz5g Su zaten gercek zamanli: https://www.youtube.com/watch?v=eXYUNrgqWUU * Burada ifadelerin capture'u zaten gercek zamanli da deepfake bolumu henuz degil. 2D deepfake zaman aliyor ama GPU'da yaptirirsan 3D motorundan bir suru bilgiyi girdi alarak yapilacagi icin cok daha performansli AI algoritmasi seklinde oyunda veya surucude gomulu gelebilir. DLSS icin nasil dusuk cozunurluk yererliyse yeni kartlarin da aslinda normal islerde cok daha hizli olmalari gerekmiyor. 4K120hz'i DLSS'le veriyorsa, bu AI islerini daha da hizlandiracak ek birimlere sahipse (mevcut tensor core'larin aynisi ama daha fazlasi) Matrix'in kenarina geliyor. "Enflasyon var diye hanimla kizim OnlyFans'a cikmasin, ben cikarim, live deepfake var" gunleri yakinda, VR'da.