epi

UE5’te ortam grafiklerinin geometri detay seviyesini ayarlamak icin kullanilan Nanite UE5.5 ile karakterlere de uygulanir hale geliyor. Videodaki 500 karakterli sahnede 2-3x performans artisi goruluyor. https://youtu.be/fnJalVZy-Y8?si=tbuDpQiSPGTGT-n6

1. Microsoft and OpenAI $100 Billion Initiative to Construct AI Supercomputer Stargate "Stargate". (Muhtemelen kendi nukleer reaktoruyle) 2. Nvidia'dan entegre NPC AI Valve'in Half-Life oyunlarindaki Barney ve Alyx gibi karakterlerin kaydedilmis seslerle degil sordugunuz soruya AI tarafindan yazilan cevabin yine AI tarafindan sentetize edilen konusma sesiyle verilmesi 3. Apple Vision Pro Spatial Personas Yapay zeka degil ama gorustugun kisinin 3D representation'ini VR/AR/MR ortamina tasiyor. Satranc gibi oyunlari ayni ortamdaymis gibi oynamani sagliyor. Personas'in ilk versiyonu goruntu olarak pek iyi degildi, 1.1'de gelistirdiler, daha cok gelismesi mumkun. Facebook/Meta'nin Codec Avatarlari da gorsel olarak iddiali ama henuz sadece videolarini gorduk. Unreal Engine ile gordugumuz orneklerde guncel gercek zamanli grafiklerin kalitesinin Blue Dot (3Lateral) seviyesine kadar yolu var. Odanin isigini ve geometrisini algilayarak karaktere yansitan bir VR sistemi ile ortam goruntusunu kameralardan alip karakteri ve golgesini vs o ortama uygun eklemek mumkun. Beklentilerim: 1. MS atac seklindeki Word asistanindan Siri, Alexa, Chat GPT, MS Copilot seklinde gidisin sonunda cok yakin zamanda ekranda birebir temsil edilen dijital asistanlari insandan ayirmanin zor hale gelmesi. 2. Valve Half-Life yardimci karakterlerin konusma ve ortamla etkilesim becerilerinin benzer seviyeye ulasmasi (bol hafizali saglam PC'de lokal calisacak sekilde). 3. Butcene gore sectigin $200-3500 VR setinde kurdugun cok ekranli calisma ortaminda etrafinda farkli gorev verdigin, sohbet ettigin ve oyun oynadigin dijital asistanlarla cantanda dev bir ofis ve eglence merkezi tasir hale gelmen (yapay zekanin animasyonlari VR setinde lokal, agir hesaplamalari Stargate vb. cozumlerde cloud tabanli; ucuz cihazla baslangic ve aylik abonelik modeliyle Meta'nin gidecegi yon bu) 4. UE6'da oyun/ortam/icerik tasariminin VR gozlukler takip elinle isaret ederek in-engine editor asistana "suraya sunu istiyorum, burada su aksiyon olsun" diye yapilmasi; bu tasarladigin ortam icine cok ekranli ofisini tasiyabilmen. (1) Kod yazarak oyun tasarlamak, (2) blueprint gibi gorsel araclari ogrenip kod yazmayi bilmeden oyun tasarlamak derken (3) "komputer soyle bir sey istiyorum" asamasina gelmek. Dark City'nin sonu. Guncel gelismeleri eski basliklarda beklentimiz bu yonde diye paylasmistik, hizla gercek oluyor. Eger goreve ozel farkli yapay zeka yazan yapay zekanin etkinligi arttirmasi ve yeni yontemler kesfetmesi ile exponential buyume yakalanir ve gelisme hizi artarsa beklenenden de hizli gerceklesebilir. PS: Previously on chw... https://www.cursedhardware.com/topic/5194-chatgpt-denediniz-mi/ https://www.cursedhardware.com/topic/1820-yapay-zeka-hakkında-herşey/

Intel yeni islemcilerde CPU kanadini kendisi uretip entegre GPU’yu TSMC’ye urettirerek tek pakette birlestirecek kadar esnek bir modele geciyor. Mobil islemcilerde hafiza da gomulu geliyor. nvidia’nin yeni veri merkezi GPU’lari iki GPU cekirdegini 10TB/s hizla birbirine bagliyor, yazilima tek GPU olarak gosteriyor. Tasarim bu kadar esneklesiyorsa bunun guzel olceklenmesi ve amaca ozel tasarimlari kolaylastirmasi lazim. Yapay zeka basligi acildiginda bunun programciligi kullanicidan devralacak dijital asistanlara hizla evrilecegini ongormustuk. O seviyelere hizla geldi. UE5 Marvel 1943 gibi oyunlarin videolarinda insan teni ve yuzu gibi yutturmasi en zor grafikleri de guzel yapiyor gibiler. Girdi olarak metin alip bunu videoya ceviren yapay zekalar agir da olsa calisiyor. Oyun goruntusunu alip post processing ile photorealistic sekilde donusturecek neural network’ler uzerinde de uzun suredir arastirmalar yapiliyor, gercek zamanli calisan ornekleri gosteriliyor. UE5 ile olusturulan goruntuyu alip image to image seklinde isleyerek daha gercekci hale getirecek kapasitede tensor core’lari GPU’ya ikinci bir cekirdek olarak ekleyecek bir tasarim yapmalari mumkunse karsimiza adam akilli konusan ve goruntusu gercek insanin video goruntusunden farksiz olan sanal insanlari gercek zamanli koymalarina az kalmis olmali.

UEVR Injector ile Unreal Engine tabanli flat oyunlara VR destegi eklemek mumkun. https://youtu.be/3Z1Z7M3k20M?si=Ub6FWbe4DD5WhVC3 https://youtu.be/MYUciPiOyBM?si=JCsxIpYkAfivrIP- https://youtu.be/-c6bV8RJQvI?si=EilU0OGRLV0yThXM

Apple Vision Pro’da eye tracking’i guzel kotarmislar. Foveated rendering ile sadece gozun o anda odaklandigi yeri tam cozunurluk cizerek performans arttiracak kadar iyi calisiyor. Cyberpunk gibi oyunlar icin hazirlanan reshade/modlarda alan derinligi (depth of field) goruntuye sinema etkisi katiyor, videolarda cok guzel duruyor. Pratikte baktigin yeri netlestirmemesi o etkiyi bozar, ozellikle VR’da rahatsiz eder. Ama bu eye tracking ile birlikte kullanilirsa daha once oyunlarda hic gormedigimiz guzellikte gorsellik elde edilebilir. Silaha baktiginda aninda onu netlestirip namlunun ucundaki adami bulandiran, adama baktiginda silahi bulandiran, bunu yaparken cevredeki her seyi daha dusuk cozunurlukte cizdigi icin performansi da arttiran bir sistem artik mumkun. Oyun motorlarini gelistirmeye devam ettikleri icin UE5 Matrix Awakens demosu artik daha hizli calisiyor. UE5’te de, Cyberpunk’ta da ortamlar ve silahlar cok iyi gozukuyor. Metal, plastik, taş vs inandirici ciziliyor, insan teninde hala nispeten zayiflar. Robo Recall veya Portal gibi insan yerine robotlarin oldugu bir oyunu gercekten saglam yapabilirler. O oyundaki yapay zekayi sizle konusup cevap verebilecek sekilde gelistirebilirler. Her seyin gercekci gozuktugu, etkilesimin de gercek zamanli oldugu bir ortam artik mumkun. Gereken bütün teknoloji burada. Geriye Valve gibi bir babayigitin Valve Index ve Half-Life:Alyx’le yaptigi gibi bir VR cihazi ve oyun kombosu hazirlamasi kaliyor. Siri, Copilot, Meta, Google vs kendi yapay zekali dijital asistan hizmetlerini sunar, bunlar icin farkli skin seceneklerini zamanin Nokia ringtone’lari gibi satarlar diyordum. Apple Vision Pro gibi calisma ortaminizla sanal ortami entegre edebilen ve oradaki butun ekosistemi arka planda kontrol eden bir cihazda kesintisiz bir deneyim de mumkun olmali. Mesela farkli gorevler vereceginiz AI tabanli dijital asistanin oldugu ofisinizde Pomodoro hesabi 23 dakika calistiktan sonra camdan iceri dalip asistani kaciran bir robot ordusu ve “prensesi kurtar” tarzi 7 dakikalik oyun molasi (veya ayni dijital asistanla tavla/dama/satranc ve geyik). Enseden t-shirt’un icine inen kabloyla got cebindeki pile baglanan tasarim makul. Grafiklerin PC’de hazirlanip aktarildigi bir sistemde bunun M2 gibi bir islemciye de ihtiyaci yok. O pilin oldugu birim ayni zamanda mobil XR islemcisini de icerebilir. Quest 3 kadar guclu olur fakat kafaya takilan kismi Bigscreen Beyond kadar ufak ve hafif olur. Alternatif olarak islemci ve pilin arka tarafta oldugu, on tarafinin Bigscreen Beyond gibi oldugu, Valve Index gibi tek parca kask. Aslinda bunu istersen pil ve islemci birimini uzun kablo ile cebine sarkit, istersen headstrap’in uzerinde kafanin arkasindaki yuvasina yerlestir seklinde secenekli de uretebilmeleri lazim. Uzun kablo enseden pil ve islem birimine inmek yerine PC’ye baglanirsa kablolu PCVR cozumu olarak satilir, ozellikle oturarak kullananlar icin yeterli olur. Tek gozluk tasarimiyla 3 sekilde de kullanilabilmesi mumkun olur. Bunlari bir araya getirip “al buyur” diye bir cozum sunmalari yillar alabilir ama Valve’dan hala umitliyim.

Apple Vision Pro ile wireless PCVR oynamayi becermisler. Kumanda olmadigi icin cogu oyuna gelmez ama flight/driving sim tadi oyunlarda yuksek kaliteli ekranlariyla sevilebilir. Bu fiyata anca bol tuzlu meraklisi dener tabi ama yapilabilmesi guzel. 1-2 iteration sonra benzer kalite daha ucuz setlere de gelir. https://www.uploadvr.com/apple-vision-pro-steamvr-alvr-port-demonstrated/ Facebook ve nvidia hisse fiyat grafikleri costu. Kisa surede 4-5x yaptilar kripto gibi. Artacak diyordum, bu asamada ebenin diyorum. Param olup da alsam buraya kadar tutamazdim.

Apple Vision Pro ile bugun saglam VR icin sunu yapmalari lazim denecek her seyi yapmis. + M2 saglam islemci. R1 ikinci islemci sensorlerden gelen veriyi gecikmesiz isleyip ortami ve kullanicinin hareketlerini algilama becerisi. Goz takibi ve foveated rendering; M2’nin GPU performansi ile birlesince burada saglam potansiyel var. Goz basina 4Kx4K micro-OLED HDR panel, gayet guzel. Saglam ses. Lidar ve bol kamera ile ortam algisi. Got cebinde pille calisan tasarim. +++ Diger Apple cihazlarindaki yazilim ekosistemi ile uyumluluk. Gercek ile sanali birlestirerek kullaniciya pratik, dogal ve estetik bir deneyim sunmakta buyuk basari. O anda neye odaklaniyorsan onu one cikarmakta basarili olan ama yanina oturan adami da gormeni saglayan bir deneyim tasarladiklari icin benzersiz. - Paketten cikan alternatif cift bantli headstrap ile daha konforlu olsa da uzun sure rahat kullanacak kadar hafif degil. - - - Fiyat kol boregi. ——————————————— VR yeni basliyor. Boyle bir cihaz ilk kez cikiyor. iPhone 3-4, iPad 3-4 civarında nasil rafine olup oturduysa bu da o sekilde oturacak. 5G, Wi-Fi7 vs derken butun dunyanin yavas yavas Wireless LAN’e donustugu bir donemde “Aldigin tek cihaz bu. Her yerde her seye baglisin. TikTok kenarda acik, e-maillerin kenarda acik, hayali arkadas gibi bir tek senin gorebildigin AI asistan kenarda acik ama gercek dunyanin da parcasisin. Baglanti saglayici faturana taksidini odeyip geciyorsun” seviyesine kadar yolu var. O surecte got cebine sadece pil degil, islemci vs de tasinirsa Bigscreen Beyond kadar ufak ve hafif hale gelmesi mumkun olacak. Su anda gordugumuz tasarimin o sekilde ufalmis hali zaten genclerin sevdigi gunes gozluklerinden cok farkli olmaz. Onundeki ekrana yansittiklari sanal gozlerine de sevimli avatar secenekleri eklerler, millet gercek hayatta da sever, alisir. Sirtindan got cebine inen kablo ve havali hafif gozluklerle her yerde her seye bagli olursun. Yine o surecte ilk baslarda odadaki Mac Pro’da Ultra islemciler ve TB veriyle hazirlanip Quest+PCVR gibi wireless calisacak sekilde tasarlanan deneyimler zamanla cloud uzerinden hybrid rendering modeline gecer. “Apple’dan bu cihazi aliyorum, aylik subscription oduyorum, baska bir sey gerekmiyor, ortamimdaki sanal gerceklik buyurken izledigim Marvel/Star Wars/Disney filmlerinden daha gercekci” seviyesine gelir. Isteyen kablosuz klavyesiyle hep alistigi isleri alistigi sekilde yapar, isteyen gamepad ile onunde dev sanal ekranda alistigi oyunlari alistigi sekilde oynar, isteyen komple 3D ortamda eliyle koluyla kumanda eder. Uygulamaya gore input cihazini secer, gecersin. “Biz onu dogrudan implant’la yapiyoruz, sanal goruntu kendi gozunun gordugunden iyi oluyor. Sana bi de hafiza takiyoruz. Implant’ta sensorler de var, dopamine & serotonin & noradrenalin & hormonlari vs takip edip kolunda gomulu medikal cihazdan gerekli enjeksiyonlari yapip seni en verimli ve mutlu halinde tutuyoruz” seviyesine sira gelene kadar vizyon budur. Bugun mevcut PC’nin yanina Quest 3 alinir, kablosuz ortamda yazilim tasarlanir, PCVR oynanir. 2020’lerin son ceyreginde Apple Vision 3-4. nesli cikip taksitle alinabilir ucuz modelleri kitlelere yayilmaya basladiginda istenirse buraya gecilir. Sonrasini da zaten GORA’dan biliyoruz, çipi takacaklar, maymun gibi dolasacagiz.

Quest 3 yeni guncellemelerle body tracking'i de kotarmislar. Kollar, omuzlar, govde takip edilip oyuna aynen yansitiliyor. Bacaklari tahmin yoluyla kotariyorlar. Deneyen paylassin, ust govde takibi basarili mi? Gercekcilige katkisi iyi olacaktir. O levye buraya gelecek.

VARJO XR-4 ile kurumsal/enterprise kategorisinde goz basina 4K x 4K panelli "retina" iddiasinda VR seti cikti. Pahali tabi. Ayrica LCD oldugu icin micro-oled'lerin siyahlarini/renklerini vermiyor, sahsen Bigscreen Beyond'u tercih ederim. O kadar para odenen sey 1-2 yil icinde micro-oled'i cikinca hizla deger kaybedecek, eskiyecek. Ama CAD/CAM islerinde AR icin kullanan ve masrafi vergiden dusecek sirketlerin cok umurunda olmayabilir o fiyatlar. Quest 2'den devam ediyorum, 3'e para ayiramadim. Quest 3 alanin baska bir seye bakmasina gerek yok. Bu tarz retina VR iddiasinda cihazlarin yapilabildigini gormek acisindan ilginc. Bir kac yila kadar seri uretimle maliyet duserse retina seviyesi cozunurlugu gormeye omrumuz yetebilir. Medeniyet sunun bahsine dondu: Hangisi daha once gelecek, orijinali gorunumunde sanal gerceklik mi yoksa insanligin sonu mu. 4K x 4K x2 icin saglam GPU gerekir ama o cozunurlukte foveated rendering + AI upscaling'in faydasi da cok yuksek olur. Zaten bu gidisle Quake / Duke Nukem arasi basit grafikler cizip onu AI ile film kalitesine getirecek oyun teknolojileri de oturacak gibi. Basit ilk Quest oyunlarinin grafiklerini girdi alip gercek hayattan goruntuyu cikti olarak verecek sekilde egitilmis neural network layer'larini kendi islem birimlerinde calistiran mobil GPU tasarimlari gorecegimiz gunler cok uzak olmayabilir. Ayni kafayla 72hz calisan o ilk Quest oyunlarini mesela 288 fps'e de cekerler, ara kareleri son milisaniyede gelen takip bilgisiyle isledikleri icin akicilik ve netlik kusursuza yakin olur. Ayni eski oyunu yeni Quest'e kurdugunda real time remaster edilir, gercek gibi gozukur. "Bilim kurguydu, gercek oldu" demeye az kaldi da, sanal gerceklik icin mi bunu diyecegiz, maymunlar gezegeni icin mi, orasi hala belirsiz. Milyarder iki turlu de bunker'inda mixed reality ve robot koleleri ile kendi kisisel cennetini kuruyor olacak herhalde.

Tensor ve Cuda core'larin bu datacenter'lar icin ince islenip gelistirilmis halleri bir oyun GPU'larina da iniyor zamanla. Playstation 2'den beri 'abi silikon grafiklere gececeklermis, oyunlarin goruntusu aradaki filmlerdeki gibi olacakmis" diye ergen geyigi donerdi, geldik oralara. Daha yakin zamanda bu DLSS falan baslangic, bunlar AI tabanli goruntu isleme ile bunu goturur diyorduk, isiklandirma falan icin gercekten oldu. Bir sonraki adimda Nvidia'nin Portal veya Quake RTX ile yaptigini Doom 3 icin yapmalilar. The Rock'in Doom filminde kullanilan full kalite Pinky modeli ile train edilmis, "bak oyun sana bu dandik Pinky modelini verince bizim gormek istedigimiz asil sonuc bu" diye ogretilmis bir artificial neural network'u gercek zamanli calistiracak kadar tensor core ve goulu hafizasi olursa, ayni sekilde "o gordugun simsiyah golgeli isiklandirmayi da bi zahmet pathtracing'e cevir evladim" denirse (Doom 3'te rendering kodunu degistirmek kolay, ustunu DLSS tamamlayacak) "Doom 3'u Doom filminin kalitesinde oynatiyoruz abisi" seviyesine yaklasabilirler. https://www.youtube.com/watch?v=KmN1Xk1SdwQ Global shutter'li dijital kameralar falan da geldi. Training'de kullanilacak gercek hayattan alinma goruntu de gittikce daha temiz olacak. (Gercek hayat su aralar .arak gibi, o ayri)

Sizin setup’da PC’den Quest’e giden veri ve Quest’ten PC’ye giden veri iki router’dan geciyor ve sinyal hizi limitleniyor. Yazdigim sekilde yaparsaniz ideal olur. Bir de Quest 3’le kullanirken Virtual Desktop uzerinden AV1 secebilmeniz lazim (Quest 2’de yoktu). AV1’in goruntu kalitesine katkisi cok olacaktir (ayni bitrate’te kullaninca).

@AranelSurion Tabi Virtual Desktop ile kullanilacak. Robo Recall'u da PC'de deneyin (bunu niye hala kimse UE5'e Matrix Awakens demosundaki sehre tasimadi, bilmiyorum). Quest 2 doneminden kalma diger notum:

Valve'in sabit donanimli PC gaming konsolu icin AMD'ye yaptirabilecegi farazi bir custom APU'dan umitliyim. Daha dogrusu yillarca konsollarda canavar gibi calistigi halde PC port'u 5-10 kat pahali donanimda insani parasiyla rezil eden oyunlari gordukten sonra nihayet Steam Deck'le "ise uygun sectigimiz sabit donanimda, kendi yazilim katmanlarimizla PC oyunu" deneyimini sunan Valve'in aynisini daha ust seviye bir makineye getirmesi durumunda gorebilecegimiz deneyimin kalitesinden umitliyim. Konsol gibi Sabit donanima merkezi kontrollu yazilim hizmetiyle optimal performans Seri uretim sabit donanim oldugu icin uygun fiyat. Hedef hizi sec (60fps, 120fps) grafikler o hizi sabit tutabildikleri maksimum kalite seviyesine otomatik gecsin. TV'ye bagli, PC seviyesi canavar donanim ama konsol gibi kullanimi kolay, zahmetsiz arayuz. Hanim geldi TV'de dizi mi olacak? Steam Deck'e gec orada devam et. Evde oldugun surece buna wireless baglansin ve o ufak ekranda film kalitesinden ayiramayacagin seviyede grafik sunsun. Nintendo Switch gibi. Velet geldi, Steam Deck'i de mi elinden aldilar? VR'a gec. Tek makinede hem konsol, hem handheld terminal icin islem birimi, hem VR icin islem birimi. Neden satar? Konsollar'in "pro" versionlarinin cikmasina zaman var, bu tarz sabit donanimli bir makine mevcut nesil oyunlari mevcut konsollardan cok daha iyi oynatacak sekilde tasarlanabilir ve pro konsol deneyimi isteyenlere hitap edebilir. Ayni sekilde VR icin bu yil Quest 3 cikiyor, seneye Apple geliyor ama bu tarz kablosuz cihazlarda harici islem unitesiyle saglam grafikler verecek bir cihaz piyasada yok. Yeni Nintendo Switch yolda ama bu tarz "cantama atinca Steam Deck ile tasinabilir cihaz seviyesi grafikler, eve gelince kablosuz baglandigi islem unitesi sayesinde high end PC / pro konsol seviyesi grafikler" kadar iddiali olmayacaktir. Apple ekosistemine gaming'i dahil etmeye calisiyor ve onlar da benzer bir yol izleyebilir ama Valve'in oyun kumandasi, oyun icerigi ve oyun icerik platformu sunucusu deneyimi sayesinde daha erken davranmasi mumkun. Nvidia Shield ile benzer bir yere gelmeyi hedefleyebilir ama ARM'da PC oyunlari calistirma deneyiminin kalitesinin istenen seviyeye gelmesi oncesi Valve'in x86-64 uzerinden giris yapmasi mumkun. PC piyasasi ya asiri pahali, ya fiyat/performans orani vasat GPU'larla dolmusken boyle bir cihaz cok oyuncuyu cezbedebilir. Neden simdi? Wireless baglantilar ve tasinabilir/giyilebilir cihazlar bunu yapabilecekleri seviyeye geldi. Valve bu seviyede uretimi ve entegre yazilimi yonetebilir hale geldi. Steam gelirlerini devam ettirmek icin bu tarz ekosistem olusturmazlarsa bunu yapanlar karsisinda dezavantajli duruma gelecekler. Ekosistem olustururlarsa Epic gibi rakip olmaya calisanlara karsi avantajli duruma gelecekler. AMD'nin 3D hafizayi islemcilere getirme cabasi ve chiplet yaklasimini GPU'ya getirme cabasi bunu mumkun kilabilir. VR ve Steam Deck icin internal projeleri Half-Life/Portal evreninde gecen IP'ler doguracak gibi ve bunlar killer app olabilir, platform sattirabilir. Kiyamete ceyrek kalmis, daha da beklemesinler artik. 6-6-6 sebeple aciklandigina gore olur bu

€70 indirim gozuyle bakilirsa super olmus

Oculus'un GearVR diye bir cihazi vardi. Ustunde mercekler var, cep telefonu ekranini icine oturtuyorsun, USB uzerinden baglaniyor, VR cihazina donusuyor. Nintendo benzerini Switch icin yapabilir, Switch ekranini icine oturtursun, kafaya taktigin cihaz haline gelir, kumandalar da zaten el kumandasi gorevi gorur, cok pahali da olmayan bir cozum sunmus olurlar. Zaten Mii'lerin sirin tarzi vs de uygun, o donanimda rahatlikla Quest 2 seviyesi VR sunarlar. Tracking'i VR'a yetisecek kalitede yapacak sensorler barindirmasi lazim. Ilk nesilde kartondan dandik bir cozum yaptilar aslinda da takip kalitesi iyi degildi. Bu nesilde kumandalari ve Switch'in kendisini zaten o kalitede tracking sunacak sekilde tasarladilarsa, yani ek cihazin gercekten sadece merceklerden ibaret olmasi yetecekse kesin yaparlar bunu. Japonlarin da cogu alir, zaten switch'i aldiysa, $50'lik bir add-on'la Nintendo VR da ister misin dediklerinde atlarlar ustune.