epi

Sunlar gercege yaklastikca https://www.youtube.com/watch?v=-lkEOEEKYD0 "Yaratmak size mi dustu" kitlesi ofkeli bir apaci dansiyla kabariyor https://www.youtube.com/watch?v=ef4tL6zL-xU Nick degisse de huy cikmiyor.

Reklam ve sumularda rendering takimi icin de iyi olur. Hepsini yaparlar, kafasini kavanozdan alip video'ya eklerler https://youtu.be/UFuxiZFwDPs https://www.youtube.com/watch?v=ZHoqWQB3Cp4

Zirvesinde "cok pahali dusecek" diye foruma yazdim. $140'a dustugunde "almak lazim" yazdim. Bir kac hafta sonra simdi $260. Bu seviyenin giris icin iyi bir yer olduguna emin degilim.

Apple'in M1-M2'si benzeri Grace CPU ile ARM islemci ve kendi GPU'su arasina ne hizda baglanti gerektigini ve nasil yapacagini bilen nvidia eskisi gibi anakart yaparsa GPU ile CPU arasina uygun yollari doserse APU/SOC gibi hizli iletisim kuran fakat tek islemci pakedine sigdirilabilecek tum parformansi iceren parcalardan olusturulan Voltron gibi bir PC gelecek. Nvidia'nin AI odakli veri merkezlerinde yaptigi isin buyusu de bu. 4090'in yaninda hafif kalacagi GPU'lar 2nm ile gelecek. Intel 13900 ve AMD 7950X3D ve 7800X3D'nin hafif kalacagi, Intel ve Arm gibi bigLittle mimarili ve olaganustu guc yonetimli, AMD gibi chiplet mantikli CPU'lar 2nm ile gelecek. Aralarindaki baglanti bugune kadar gordugumuzden cok daha hizli olup en hizli hafiza tipini paylasiyor olacaklar. Simdiye kadar giris fragmanlarini izledik. Windows ARM'a tam uyumlu ve islemci nvidia'dan ARM tabanli olursa adamlar kendi PC'lerini cikarmis olacaklar. x86'dan devam edilecekse anakart yapma konusunda AMD ile anlasirlarsa bomba olur. Return of the Nforce. O zamana kadar alinan is gorsun ve fiyatini nispeten hak etsin yeter.

Of of of, 7800X3D umdugum gibi cikiyor galiba. Tam oyuncu islemcisi olabilir. (edit: Cok gaza gelmemeli tabi, AMD'nin sectigi sonuclar) Yeni sistem kurani ilgilendirir, eldeki yeterliyse sonrakiler beklenir. https://www.guru3d.com/news-story/ryzen-7-7800x3d-processor-outperforms-intel-core-i9-13900k-by-up-to-24according-to-amd-gaming-benchmarks.html

Entegre grafikler ve islemcilerde Intel bu 2nm ve chiplet islerine gecince sicrama olmasi mumkun. https://youtu.be/UUnmZL4FyM0 DLSS3 tipi FG de gelir herhalde. Intel’de AI birimleri var, AMD de oraya ilerliyor.

En guzel surpriz su olur: Japon simdi gurur yapmistir. Once GT7 falan bir tur duyurulur. Half-Life Alyx'e sira sonra gelir.

16GB 8 cekirdek iyidir. Cekirdek basina 2GB. Eski 32bit isletim sistemlerde calisacak sekilde tasarlanmis her seyin kullanabildigi hafiza. Adobe falan multi-core optimizasyonlarina ilk baslarda oyle gecti, her cekirdege 2GB atayarak. Lukse kacilirsa 8 cekirdek aslinda 16 thread oluyor denir, hepsine 2GB atayalim o zaman denir, toplam hafiza 32GB olur. Multi-thread durumlarinda performans artar, arkada 10 sey acikken de Photoshop hizli calisir. Ama aileye gereksiz, dokunmatik ekran daha iyi O mantikla 16GB 4 cekirdek (x2 thread) de yeter denilebilir ama zaten Ryzen 7'li 8 cekirdek laptop'lar indirimde, stok temizliyorlar. Olmusken nefesi ailenin arkada kapatmadigi gereksiz pencerelere de yeteni olsun denebilir. Chrome gibi "hafizayi alirim, geri vermem" diyen browser yerine daha hafif bir sey mi kursam diye dusunulebilir. Islemcinin nefesi hep yeter, hafiza da suni sismedigi icin o da yeter.

https://www.youtube.com/watch?v=BrRmQhaxtF4 Half-Life: A Full RT/Path-Traced Upgrade For The OG PC Classic Tested! PC'nin guzel yani bu iste. Adamlar kac yillik oyun icin mod yapmis. Oyunun meraklisi olup mod indir, harita indir. "Nasil yapiliyor la bu" diye merak edip kendin kurcala. Bir sonraki nesli de PC'ye cekecek bir sonraki modu belki sen yaz. Olmazsa 1'de eglendin, 2'de ogrendin. RT/nvidia'ya atarli arkadaslar secmekte zahmet etmesin, kolaylik olsun. Geometriyi, dokulari guncellemeden RT/path tacing farkini gosterince "ya bunu da anca eski oyunlarda yapabiliyorlar" Geometriyi, dokulari falan da guncelleyince "haksiz karsilastirma, o kadar boyarsan RT'siz de guzel olur" Ilk secenekten gidebilirler. Geri kalanimiz icin nostajli ile ileri teknoloji bulusuyor bunlarda. PS: Atarli arkadaslara not. Yan yana resim koydugunda, sagda path tracing ile yapilan goruntu, solda offline (precalculated, static) lightmap'ler + hareketli karakterlere ozel golgelendirme ile elde ettigin nihai resmin birbirine benzedigi anlar yakalayip sevinebilirsin. O vaktiyle o oyunlari hazirlayanin becerisi. Path tracing'i referans alarak, "bu kaliteyi nasil yakalariz" diye dirsek curutmus, kaynak harcamis kadrolarin basarisi. Sen onu path tracing ile canli/online/dinamik/gercek zamanli yapabilen donanimin ve bunun mumkun kilacagi yazilimin degerini de gorebilirsin, zamaninda o kaynaklar yokken bu saheserleri cikartanlarin becerisini de takdir edebilirsin. O yetenekli kadrolar da gelismemis grafik donaniminda path tracing'in kalitesini nasil yakalariz diye ugrasmak zorunda kalmaz, path tracing yapan AI destekli grafik donaniminda gercek hayati nasil yakalariz cabasina terfi ederler.

Kendim kullanacaksam 32GB tercih ederim de... Aileye tavsiye veriyorsam 14 inch 2-in-1 bana daha ilginc geliyor. Yanina bir de kalem alinir. Bak bunu boyle katlayip ekranina dokunarak da kullanabiliyorsun denir, sevinirler. Ne calistiracaklar da 16GB yetmeyecek, 2-in-1'i almadigimiz iyi oldu, onda yapamazdik bunu diyecekler diye dusundugum icin oyle tabi, yoksa agir ise de kullanan icin 16GB'in yetmedigi zamanlar olur. Kimse "niye 120hz almadin" demez. Ama ekrana dokunmaya calisiyorlar, olmayinca garipsiyorlar.

Kulaga "istesem dolari dusururum de... ben istemiyorum" gibi geliyor. Bir videonun basligi "AMD'nin nvidia'yi yakalama plani" degil, "AMD'nin nvidia'yi gecmek icin gizli silahi bir sonraki mimari" seklindeyse aklima Neşeli Günler Atma Ziya geliyor.

Al benden de o kadar. Zaten bir onceki mesajda yazmistim.

Onlarin hepsi icin dusuk gorus alanli (FOV) cihazlari daha iyi. VR cihazlarinda gorus alaninin cogunu dolduruyorlar. Sanal TV'yi koyacaginiz yere dusen pixel sayisi azaliyor. Panellerin PPI'i arttikca bir yerde VR gozlukleri o isler icin de bu dusuk fov'lu gozlukler kadar iyi hale gelecek cunku aradaki fark gozle gorulmeyecek ama oraya daha var. Bu asamada ekran dururken bunu kullanmak tercih edilmeyecektir. Hanim dizim basladi diye TV'yi istiyor, oyunu kesmek istemiyorum dendiginde is gorur ama TV'ye tercih edilmez. Sony'nin kisisel tiyatro amacli HMZ serisi vardi. Ben de denemistim. Onlarda PPI yuksek, renkler ve kontrast harika ama tazeleme hizi dusuk, FOV dar. O yuzden VR icin iyi degiller. Ama panel PPI'i yuksek olup FOV dusuk olunca PPD (pixel per degree) yuksek oluyor. Sadece ekran kadar yeri gosterebiliyor ama net gosteriyor. 45 derece ve alti mesela. VR icin 90-110 derece FOV standartlasti. Daha da artsin diye umitle bekleyen cok ama once dusuk maliyetle bu gorus alaninda netligi oturtacak gibiler. Sonra FOV daha da artabilir.

LP'den PSVR2 inceleme videosu gelmis. https://www.youtube.com/watch?v=j_ZytxSOV_4 (spoiler: Tartismasiz simdiye kadar denedigim VR setleri arasinda en iyi ekrana sahip diyor. Ama videonun baska bir yerinde netlikten memnun kalmamasini da anlatiyor. Daha tamamini izlemedim) edit: Cok guzel anlatmis.

Varjo XR-3 var. $6495. Retina cozunurluk iddiasinda. Muhtemelen 1 yil gecmeden daha iyi lenslisi cikar, yari degerini kaybeder. Bu yil duyurulan $999 Bigscreen Beyond'un fiyat/performansi cok daha iyi olacaktir. ___________ PC'de $2000 ekran kartlari, $600 Wi-Fi7 router'lar, $6500 VR gozlukleri falan var. Yag gibi kaysin, her seyini ince ayarlamak mumkun olsun. Gencler $200'a Chromebook alip isini hallediyor, basit oyunlar da oynuyor. PS4 ikisi arasinda bir cozum. ___________ Adam $4000-5000'e 4090'li PC aliyor, $6495 Varjo XR-3 ekliyor, bir kac bin de kumanda ve koltuga falan harcayip ucus simulasyonu kuruyor kendine. Gencler eBay'den $300'a Quest 2 alip isini hallediyor. PSVR2 ikisi arasinda bir cozum. ___________ Piyasa segmenti icin iyi bir cihaz cunku o $10.000-15.000 harcayan adamin deneyimledigi icerigi calistirmasi mumkun. Hem gozlugun netligi daha az olur, hem konsolda dokularin netligi ve ic cozunurluk daha dusuk olur ama Quest tarzi basit grafikler olmaz (istisnasi Quest'ten tembelce tasinan oyunlar). Ama deneyince bulanti, terleme yapiyorsa bunlarin hepsi hikaye tabi. Denemek sart. ___________ Quest 3'te entegre islemcinin 2 kat hizli olmasi bekleniyor. Onda calisacak sekilde kendi cozunurluk yukseltme algoritmalarini falan da hazirlamis olabilirler. Renkli kamera, derinlik sensorleri falan da barindiracagi icin mixed reality konusunda cok daha iyi olmasi bekleniyor. Meta "Quest Pro" ile hata yapti. Bunun adini devkit yapsalardi, "Quest 3'le kitlelere sunacagimiz mixed reality'de calisacak uygulamalarini tasarlamak isteyen pro'lara yonelik bir devkit" diye pazarlasalardi bu kadar dayak yemezdi. Ilk Valve VR setine baktilar ve "ula buna denk islevi $300-400 bir makinede nasil sunariz" diye Rift'i tasarladilar. Quest 3 de Apple Reality'nin becerilerinin cekirdek kismini kitlelere hitap eden bir fiyatla sunan bir cihaz olacak. Virtual Desktop yazilimiyla Quest 2'yi PC'ye baglayip Half-Life Alyx'i falan kablosuz oynamak mumkun. Quest 3'te bunu daha guzel yapacak paneller, lensler vs olacak. Belki daha onemlisi kablosuz baglantisi daha hizli olabilir, islemcisi daha yeni codec'lere destek sunabilir ve daha yuksek bitrate'leri isleyebilir. Boylece kablosuz iletilen goruntu daha az kayipli hale gelebilir. O "kablosuz serbestlik iyi ama kablonun sikistirmasiz goruntusu cok daha iyi" esigini atlayan bir cihaz olursa PCVR icin buyuk arti. Bir de bu mixed reality icin eklenecek ozellikler "ben oyun icindeyken kahvemi, klavyemi, gorebileyim" seviyesinde olacak. Bunu PCVR oyunlariyla da uyumlu olacak bir katman seklinde yaparlar da Virtual Desktop kullanirken bunlara erisim olursa bonus olur. Apple icin de, Quest 3 icin de "odayi scan ettik, simdi onu cizgi film tarzinda kullaniciya yansit ve ustune karakterleri koy" seklinde oyunu odaya getiren bir icerik mumkun olacak. Valve da benzer ozelliklerde yeni bir set yapmadan PCVR'in bunu kullanacak sekilde gelismesi zor. Apple isterse "o seti Wi-Fi 7 destekli M2 Ultra'li Mac Pro'ya bagladiginda o cizgi film tarzi grafikleri Mandalorian setinde kullanilan icerikle guncelliyoruz" demesi mumkun olacak (butce varsa UE5'le kolay). Quest 3 icin bunun bir muadili olmayabilir. Yani Apple Reality'nin onunda soyle bir yol acik: hepsi entegre sistem yaklasimi oldugu icin isteyene Quest tarzi standalone cihazda olabilecek en net goruntuyu sunalim, isteyene $6500'lik gozlugu $5000'lik makineye baglasa elde edecegi kalitede o parayi harcasa da erisemeyecegi tarzda icerigi sunalim. Dusun, cocuk odadan odaya kosuyor, elinde lazer silahi ile etrafta ucan uzayli drone'larini vuruyor. Kafasinda Apple Reality. Ortam cizgi film, evle iskeleti ayni, goruntusu jelibon. Lava'ya basmamaya calisiyor. Babasi Mac Pro'da calisiyor. Aksam cocuk yatinca ayni kaski takip Mac Pro'ya bagladiginda o ortam Mustafar, odalar arasinda ucusan drone'lar X-wing ve Tie Figther. Oyunun Star Wars pakedine ayri para odemis koftehor, yataga gitmeden bir saat de o takiliyor. "Apple cok pahali" falan ama yine Varjo'nun yanina 4090 alip daha fazlasini harcasan, Quest 3'i baglasan PC'de senin odanin iskeleti uzerine kurulacak oyun yazilimina destek olmadigi icin oyle bir icerik yok. ___________ Bunu anca Valve cozer. Nasil Steam Deck ile kendi APU'su olan tasinabilir cihaza adim attilarsa, Bigscreen Beyond gibi microOLED ve pancake lensler iceren ve kendi islemcisini barindiran, istendiginde Quest 3 gibi tek basina kullanilabilen, istendiginde PC'ye baglanip ayni oyunun kalitesi yukseltilebilen bir cozum sunarlarsa, ustunde derinlik sensorleri ve renkli kameralar falan ile gelirse, ayni mantik, ayni icerik kalitesi ile parity yakalanir. Standalone kullanirken kendi tracking'ini yapabiliyor ama istersen LightHouse da ekleyebiliyorsun seklinde takip kalitesini de yuksek tutarlarsa, o derinlik sensorleri ve kameralardan gelen bilgiyle parmak takibini de gelistirirlerse PCVR'da ikinci nesil urunleri ilkinden cok daha ileri olur. Isterlerse SteamOS ile kendi sabit makinelerini de satarlar, sifirdan PC toplamaya guzel bir alternatif olur, konsol gibi donanima ozel optimizasyon mumkun olur. Yillar oncesinin Steam Machine girisiminden sonra VR'a adim attiklarinda ileride bunun olabilecegini yazmistim, cember tamamlanmis olur. Bunun yanina icerik lazim. Sonuc Bugune kadar binlerce dolar harcanarak deneyimlenebilen ilk nesil VR'in zirvesini PSVR4'te elde edebilirsiniz. Half-Life Alyx kalitesi oyunlar, o gun onu $3000-4000 de verse daha iyi kalitede oynayamayanlarin oynadigi kalitede, veya bir tik ustu. Ikinci nesil VR biraz "mixed", biraz kablosuz, biraz yaninda compute cihazi ile kullanilinca yapabildikleri ayri kendi standand-alone kullanilinca yapabildikleri ayri, icerik de ona gore olur. Onu 15-20K harcayip bugunden deneyimleyen olur ama o parayi ona harcamak icin developer olmak lazim. Siz yine o ikinci neslin zirvesini PSVR3'de deneyimlersiniz. Boyle dusunulurse Sony PS'in fiyat/performans rakibi yok. Elbette ki PS6 ile PSVR3 cok daha saglam ve net olacak. Size basagrisi/rahatsizlik verme esigini anca o kaliteye geldiginde yakalarsa o neslini almak lazim. Simdi deneyince sizi rahatsiz etmiyorsa bu neslini almak lazim. Benim icin Quest 2 esigi asti, bundan sonrasi guzel.

Lens yapisindan. Bir bu isik yansimalari olabiliyor (yine de fresnel'deki god ray'den iyi). Bir de parlaklik azaldigi icin bu pancake lenslerle daha parlak paneller kullanmak gerekiyor. Tahminim Apple'in hem kullandigi ekran panelleri gordugumuz her seyden iyi olacak, hem lensleri cok kaliteli olacak. Kaliteli ve bol sayida kameradan gelen goruntuyu de isleyip verdigi icin mixed reality'de saglam olacak. Gelecekte AR gozlukler cikardiklarinda gunes gozlugu gibi bir sey takip gercek hayatin uzerine goruntu bindirmenin neye benzeyeceginin ilk demolarini gorecegiz. Altta gercek zamanli tercume alt yazi, kosede karsidakinin anlattigini fact-check yapan asistan, karsidaki ciddi bir sey anlatiyor ama surati Pokemon... O gunler geldiginde app store'da satacagi yazilimin ilk prototipini gelistirebilecegi duzgun bir cihaz isteyen programcilarin aldigi bir urun olacak. Bir de M2 Ultra'li bir Mac Pro'ya kablosuz baglayip reklam filmi icin hazirladigi 3D ortamin icinden kameralari yerlestiren yonetmen goruntuleri izleriz tabi. O kalitenin bu fiyat seviyesine gelmesi zaman alir. O mumkun oldugunda da o ust fiyat seviyesi cihazlarda retinaya lazer projeksiyona falan kadar yolu var. Enseden kabloyla girmeseler bile uzun sure her 2-3 yilda bir bir sicrama olur. Deneyip "fena degilmis, fiyati da fena degil" dendiginde veya "bu oyunu kaciramam" dendiginde atlanabilir. Yoksa kimse kenara dolar koyup bekledigi icin pismanlik yasamaz, GPU'lar gibi, surekli daha iyisi cikmaya devam edecek.

Intel 2nm teknolojisinin tamamlandigini, 2024 ilk yarisinda uretime hazir oldugunu acikladi. Sirf AMD-nvidia-Intel-Apple rekabeti degil, uretim konusunda dogu-bati rekabeti de olmasi bu donem gelismeyi biraz hizlandirdi. Simdilik performansa yansiyor, fiyatlara pek yansimiyor. Fakat yeni urunler cikarken oncekinin stoklarini tuketmek icin guzel kampanya yapiyorlar. Duzgun ozelliklere sahip (8 cekirdek 16 thread, 16GB hafiza, 512GB SSD) dokunmatik ekranli 2-in-1 cihazlarin $900-1000 fiyatli modellerinde $300 falan indirimler gorulebiliyor (mesela Dell Inspiron 2-in-1 14” veya biraz daha ucuza Lenovo'nun benzer modeli). Normalde bakip "onu alacagima biraz daha verir sunu alirim" diyecegim fiyattan "bu gayet iyiymis aslinda abi" diyecegim fiyata geliyor. Ince, katla tablet gibi kullan. Hafif, elinde tasi. Saglam Internet baglantisi da varsa evde fise bagli masaustunu remote kullan, orada isterse canavar sistem olsun, elindeki ufak cihazda her seyi yapmak mumkun olsun. Yolda oyun oynamasam da olur diyorsan her sey tam olsun. Ustteki Dell Inspiron 2-in-1 ozellikler iyi ama ekran renkleri/parlakligi herkes icin ideal olmayabilir. "Ekrani da guzelmis" denen bir model seneye ayni sekilde indirimde yakalanirsa guzel olur. Ciksin Intel 2nm

Oyle bir sansim olmadi. Ben ilk nesil VR gozluklerden beri cikan urunleri denedigim icin netlik konusunda beklentimi dusuk. Ilk orneklerde goruntu kutu kutuydu. PSVR2'yi ben denesem muhtemelen begenirim ama "bu kadar zamandir bekledik, olmustur artik" diye aliyor olsam muhtemelen bulanik derdim. Monitorler de biraz boyle ya. Birinin gozu harekete duyarli 144hz bir monitoru ovuyor. Baskasinin gozu renklere duyarli, ayni monitore bakip "bu ne abi" diyor, 60hz monitorunde devam edip "iyi ki param cebimde kalmis" diyor. Anlasilan o ki en iyisi bir yerde gorup sahsen denemeden almamak.

Videodaki Quest Pro pancake lensler kullaniyor. Onun netligi daha cok hitap ediyorsa yil sonunda cikacak Quest 3 ilginc olabilir. Benzer lensler kullanacak ama fiyati Quest 2’ye yakin olacak. Tabi Quest 3’le saglam grafikli bir oyun oynamak icin PC’ye baglamak lazim. Elde VR’a hazir PC yoksa maliyet cok artiyor. PSVR2’nin guzel yani o dusuk maliyetle benzer icerigi sunmasi. Valve’dan da yeni bir VR seti bekleniyor ama zamani belli degil. Yine videodaki Quest Pro o kadar net ki pixel’ler arasindaki bosluklar daha rahat goruluyor. O yuzden o kadar net cihazda daha yuksek pixel fill oranli micro paneller daha iyi olur. Bigscreen Beyond gibi RGB micro OLED kullanan, pancake lensleri olan ve yuzunuze tam oturan bir cozum Quest fiyatina gelene kadar beklenebilir. Tabi beklemenin sonu yok, o arada yaslaniyoruz, gozler de gidiyor. Bir yerde gozunuze kestirdiginiz modeli deneyip “bu yeterince olmus” demeden olmayacak anlasilan. Onun da GPU’lar gibi bir kac yil sonra cok daha iyilerinin cikacagini bilerek almak lazim.

Thunderbolt 4 gerektiren aksesuarlarla calismiyor diye hatirliyorum. Aslinda "belki bir gun TB4 ile eGPU konusunda bir seyler becerirler" diye umidim vardi. TB'le ilgilenme sebebim de basta buydu, TB4 gerektiren eGPU veya benzeri ilginc bir cihaz cikarsa "yalniz size olmuyor abicim" durumu yasanmasin diye "o da olsa iyidir" diyordum. TB4 de olsa eGPU'larda performans masaustune gore cok limitli kalinca ilgimi kaybettim.TB5'i duyurmuslar, haberim olmamis.

Belki benimki iyimser bir tahmin olabilir. Fakat 780M iceren 7940HS monolithic design. Umidim su: chiplet/tile tasarimini duzgun becerirlerse APU/XPU tarzi tek pakette ayri CPU chiplet'i ve ayri GPU chiplet'i seklinde islemcilerde entegre grafikler ufak bir sicrama gorebilir. Ryzen 9 7945HX videolari da baslamis. Bakalim "ismi 7xxx ama aslinda 6xxx serisi gibi Zen 3" diye AMD'ye kufreden cikacak mi... Artisi: Multi-thread performansina bagimli durumlarda onde (Cinebench, zip...) Eksisi: Oyunlarda Intel'in gerisinde (single-task performansi) (Bir de yine Thunderbolt 4 ve uyumlu aksesuarlarinin eksikligi diye tahmin ediyorum). Laptop'lari fisten cekersen pil dayansin diye 30fps'ye dusuyor oyun. Kimse 4070-4090 laptop alip prize takmadan oyun oynamiyor. Yani oyun laptop'i alan yine Intel tercih edecek. Desktop replacement seklinde fise takili kullanayim, ofis islerinde hizli olsun ama darbogazin oldugu oyunlarda geride kalmasin diye genel amacli alanin da bunu tercih etmesinin bir geregi yok. Ama ozellikle multi-task performansi gerektiren isler icin laptop alanlar bunu dusunebilir. Intel'in 10nm'den bozma "Intel 7" uretim teknolojisinden Intel 4'e gecmesine az kaldi. nvidia'nin 30x0'lerle dusuk uretim teknolojisi kullanip yine de oyun performansi kralligini kaptirmamasi gibi bir durum oldu bu nesil.

Evet. Video yeni cikmis, mavi ekran da eksik kalmamis. Gecen yilin 3060'iyla karsilastirmislar. 4060 hem daha hizli, hem RT'de daha hizli, hem FG var. 3060'la karsilastirinca bile "su durumda nvidia'yi tavsiye ederim" diye gidiyor video. (edit: Sagda solda $1.450 civari demisler. O fiyata 4070 MSI Katana var) Ama 1080p'de oyun acsin, is icin pili de uzun gitsin dediginde iyi iste. O konuda hakkini vermek lazim. 1-2 seneye bu seviyeyi chiplet formunda entegre GPU olarak islemci pakedine de koyacaklar herhalde. O zamana Intel de chiplet/tile mantigina gecip uretim teknolojisini kucultecek gibi gozukuyor..

Asus TUF A16 AMD-Advantage AMD CPU+GPU Ozelligi: oyun oynarken degil ama duz kullanimda 12 saat ustunde pil omru var. Performansi: 1080p'ye yeterli. Ilginc. Masaustunde GPU'lari, CPU'lari rakip kadar isindigi icin az cekse ne yazar deniyor zira duvara bagli. (Hatta GPU ortalamada/idle'da daha cok cekebiliyor.) Yuksek performansli oyun laptop'larinda da ayni durum var. Fakat Steam Deck gibi handheld'lerde ve pilden calisarak tasinabilirligin onemli oldugu yerlerde AMD'nin avantaji var. Islemci Intel'e gore ileri uretim teknolojisi ile Tayvan'da uretiliyor, dusuk guc gereksinimi var. Apple gibi degil tabi. Hem pil omru acisindan Apple onde, hem de Apple'i fisten cekince performans dusmuyor, GPU pilden calisarak da sana ayni performansi sunuyor. Ama Windows tabali cozumler icinde "ben oyun oynayacagimda fise takayim, bana 1080p'de oyunu acsin, onun disinda fise takmadan butun gun isimi gorebileyim" tarzi urunler olmasi acisindan guzel.

Bu Windows 12 ile o gunun islemcilerini iyi gazlayacaklar anlasilan. GPU performansi nesilden nesle %50-100 artabiliyor. Multi-thread performansi nesilden nesle %50-100 artabiliyor. Single-thread performansi sadece %10-15 artiyor. Oyunlar/Fizikler hala single-thread performansina cok bagimli. Butun parcalar 2x performans verecek kadar hizlaniyor. Bu bolumu yavas kaliyor. Bunu ek tampon ekleyerek, cikabildigi saat hizi (boost clock) yuksek P-core'lar barindirarak bu nesilde biraz ilerlettiler. Sonraki nesillerde Intel 10/7nm'den 4, 3, 2, 1.8nm'e gececek. AMD de mimarisini gelistiriyor olacak. Ikisinin de tipki cep telefonu islemcileri ve Apple'in M1, M2'leri gibi AI'a ozel islem birimlerini ana islemciye dahil etmesi bekleniyor. Windows 12 geldiginde bu AI trenine biniyor olacak. Yeni islemcileri bu sekilde gazlayacaklar. Kenarda atac seklinde cikan asistan'dan ChatGPT'ye geldik. Onu asistan seklinde isletim sistemine gommek, Star Trek gibi "komputer, bana sunu yap" seviyesine gelmek vakit alabilir tabi ama trend'den yararlanip urunlerini gazlamakta cok vakit kaybetmezler. Eger oyun motorlarinin fizik motoru bolumleri o AI islemlerini kullanarak fizik hesaplamalarini hizlandiracak sekilde gelisirse, bu single-thread performansina bagimliliktan %50 oraninda kurtaracak bir sicrama yasanirsa muhtesem olur. Devrim niteliginde temel bir degisim degil. Fizik hesaplamalari gelmeden her seyi onceden cizelim seviyesinde bir paralellik degil. Yine fizik hesaplamalarini bekleyelim fakat o hesaplamalar CPU'daki AI birimlerinde calisan artificial neural network'lerle cok daha hizli yapilsin seklinde bir evrilme. Islemcilere gomulen tampon miktarindaki artis ve sistem hafizasinin yuksek hizli ve bol miktarli olmasi da bunun yuksek performansli olmasina yardimci olacaktir. Oyun motorunun hala single-thread performansina bagimli olan ve AI birimleriyle kotarilamayan kismi da yine bu daha genis bellek ve az cekirdekte yuksek saat hizina gore optimize edilmis mimarilerle biraz daha hizlandirilir. Buna ek olarak belki DLSS3 FG tarzi teknikler de "fizik hesaplamalari gelmeden her seyi onceden cizelim, son anda gelen fiziklere gore AI ile egip bukerek grafigi de son haline getirelim" seklinde gelisirse GPU'daki AI birimleri de o ise yarar. Onceki karedeki fizik bilgisiyle hersey cizilir, CPU'da AI da kullanilarak hizla hesaplanan yeni kare fizik bilgisi geldiginde ona uyacak sekilde bukulur, islenir. Hem CPU'daki, hem GPU'daki bu teknikleri bir standart halinde oturtup (ismi ister DirectX olur, ister baska sey olur) destegini standartlastirabilirlerse hizli bir sicrama yasanabilir. 2024-2025 gibi bunlarin ilk orneklerini Windows'da goruruz. Sonra da bunu dogru duzgun yapan yeni nesil konsollar gelir. Sonucta 1.8-2nm'e de gecildigi icin saat hizi ve tampon miktari bugunden daha yuksek olacak. Yapay zekaya ozel islemci cekirdekleri olacak. Windows 12 bunlari duzgun kullanabildigini, uygulamaya gore islemciyi dizgun yonetebildigini iddia ediyor olacak. Oyun motorlari bunlari duzgun kullanabildigini, eskiden darbogaz yaratan islemleri artik daha hizli yapabildigini iddia ediyor olacak. Bunu standartlastirabilirlerse sicrama yasanabilir. Olmadi guzel pazarlama olur. Yani iki turlu de buna kalkismalarini beklerim. Dandik fizikleri ve isiklandirmasi olan basit oyunlari 600-900fps calistirabilir hale geldik zaten. Kayadan duvara her seyi gercek hayattan scan edip aktariyorlar, sehirlerin haritasini cekip rule based scriptlerle bu taranmis icerigi birlestirerek oyun haritasina cevirmek de mumkun. Bu gelismeler olup yanina da gunun GPU'su gelince, karsindaki karakterin yapay zekasi da ChatGPT tadina gelince dunyanin bire bir kopyasinda gecen GTA gibi oyunlar o sehirde cekilmis film estetigine yaklasabilir. edit: AMD zaten chiplet tasarima gecti. Intel de geciyor, isimlendirmesini tile seklinde yapmis. DLSS benzeri XeSS icin kullandiklari GPU birimleri AI icin kullanilabilir. Yeni mimaride chiplet/tile yaklasimiyla CPU cekirdekleri yanina GPU cekirdekleri gelecegi biliniyor (APU, XPU, adina ne denirse artik). Mantik Apple'in M1, M2 tarzi tasarimiyla benzer. Genel islemler icin CPu cekirdekleri, matrix multiplication vb. AI'a uygun islemler icin ozellestirilmis birimler, aralarinda hizli baglantiyla tek pakette. Yeni islemcilerde Intel uretim teknolojisini de yenileyecek (ertelenmezse). Keske o chiplet'lerden biri de bol tamponlu, single task icin ozellestirilmis canavar bir single core olsa.

Lensler, cozunurluk, panel tipi vs. hepsi netligi etkiliyor. Sweet spot'un ufak olmasi bir sorun. Sweet spot'a tam yerine oturtsan bile lenslerin yapisi sebebiyle kenara dogru netligin azalmasi baska bir sorun. Bu ikincisine zamanla alisiliyor cunku solundaki adama bakmak istediginde goz ucuyla bakmak yerine kafayi o tarafa cevirmeye alisiyorsun (hic farkinda bile olmadan). Beyin o netligi yakalayacagi sekilde hareket etmeye alistiriyor seni. Ama gozluk kafadan kayiyorsa, sweet spot da ufak oldugu icin tam yerini tutturmuyor da butun goruntunun netligi kayboluyorsa o sikintili. Sweet spot'u tam oturttun, lenslerde kenara dogru netligin azalmasindan da rahatsiz olmayacak sekilde gozunu degil kafani cevirmeye alistin. Yine de monitor netligi yok diye rahatsiz oluyorsan cozunurlukten, panel yapisindan, kullanilan filtreden vs. Gun gelecek, seri uretime gececek maliyetlere gelince retinaya laser projection yontemine de gececekler. Lens falan gerekmeyecek. Yani 4K monitor alan "ya netlik konusu benim icin kapanmistir, onumde 4K degil 6K olsa bu boyutta farkini cok gormem" diyebiliyor ama VR'in oraya gelmesine daha yillar var. Bunlar denemeye deger duzgun orneklerinin ilk goruldugu donemler. Yana egilince dusmanin arkasindaki diger dusmani gorebiliyorsun. Duvarin arkasinda siper alabiliyorsun. Kafani sola cevirince seni gecmeye calisan arabayi gorebiliyorsun? Ustune gelen seyden egilerek kacabiliyorsun. Ortamin icindesin. Monitorde olmayan bir sey icin VR'dasin. Netlik ise monitorde yuksek. Ufak ekranlari da retina seviyesine getirirler, veya laser projection kullanarak retinayi yakalarlar, monitorle farki kalmamis olur. O gune kadar VR denenmeyecekse su anda cok erken. Sundugu deneyim nasil diye denenecekse artik kutu kutu degil ve takip kalitesi de yeterince iyi, icerik yeterince iyi.