ulwi

Bigscreen Beyond through the lens 
https://youtu.be/pPYOmbpdjfA
 

Onlarin hepsi icin dusuk gorus alanli (FOV) cihazlari daha iyi. VR cihazlarinda gorus alaninin cogunu dolduruyorlar.  Sanal TV'yi koyacaginiz yere dusen pixel sayisi azaliyor. Panellerin PPI'i arttikca bir yerde VR gozlukleri o isler icin de bu dusuk fov'lu gozlukler kadar iyi hale gelecek cunku aradaki fark gozle gorulmeyecek ama oraya daha var.
Bu  asamada ekran dururken bunu kullanmak tercih edilmeyecektir. Hanim dizim basladi diye TV'yi istiyor, oyunu kesmek istemiyorum dendiginde is gorur ama TV'ye tercih edilmez.
Sony'nin kisisel tiyatro amacli HMZ serisi vardi. Ben de denemistim. Onlarda PPI yuksek, renkler ve kontrast harika ama tazeleme hizi dusuk, FOV dar. O yuzden VR icin iyi degiller. Ama panel PPI'i yuksek olup FOV dusuk olunca PPD (pixel per degree) yuksek oluyor. Sadece ekran kadar yeri gosterebiliyor ama net gosteriyor. 45 derece ve alti mesela.
VR icin 90-110 derece FOV standartlasti. Daha da artsin diye umitle bekleyen cok ama once dusuk maliyetle bu gorus alaninda netligi oturtacak gibiler. Sonra FOV daha da artabilir.

LP'den PSVR2 inceleme videosu gelmis.
https://www.youtube.com/watch?v=j_ZytxSOV_4
(spoiler: Tartismasiz simdiye kadar denedigim VR setleri arasinda en iyi ekrana sahip diyor. Ama videonun baska bir yerinde netlikten memnun kalmamasini da anlatiyor. Daha tamamini izlemedim)
edit: Cok guzel anlatmis.

Varjo XR-3 var. $6495. Retina cozunurluk iddiasinda. 
Muhtemelen 1 yil gecmeden daha iyi lenslisi cikar, yari degerini kaybeder. Bu yil duyurulan $999 Bigscreen Beyond'un fiyat/performansi cok daha iyi olacaktir.
___________
PC'de $2000 ekran kartlari, $600 Wi-Fi7 router'lar, $6500 VR gozlukleri falan var. Yag gibi kaysin, her seyini ince ayarlamak mumkun olsun.
Gencler $200'a Chromebook alip isini hallediyor, basit oyunlar da oynuyor.
PS4 ikisi arasinda bir cozum.
___________

Adam $4000-5000'e 4090'li PC aliyor, $6495 Varjo XR-3 ekliyor, bir kac bin de kumanda ve koltuga falan harcayip ucus simulasyonu kuruyor kendine.
Gencler eBay'den $300'a Quest 2 alip isini hallediyor.
PSVR2 ikisi arasinda bir cozum.
___________
Piyasa segmenti icin iyi bir cihaz cunku o $10.000-15.000 harcayan adamin deneyimledigi icerigi calistirmasi mumkun. Hem gozlugun netligi daha az olur, hem konsolda dokularin netligi ve ic cozunurluk daha dusuk olur ama Quest tarzi basit grafikler olmaz (istisnasi Quest'ten tembelce tasinan oyunlar).
Ama deneyince bulanti, terleme yapiyorsa bunlarin hepsi hikaye tabi. Denemek sart.
___________
Quest 3'te entegre islemcinin 2 kat hizli olmasi bekleniyor. Onda calisacak sekilde kendi cozunurluk yukseltme algoritmalarini falan da hazirlamis olabilirler. Renkli kamera, derinlik sensorleri falan da barindiracagi icin mixed reality konusunda cok daha iyi olmasi bekleniyor.
Meta "Quest Pro" ile hata yapti. Bunun adini devkit yapsalardi, "Quest 3'le kitlelere sunacagimiz mixed reality'de calisacak uygulamalarini tasarlamak isteyen pro'lara yonelik bir devkit" diye pazarlasalardi bu kadar dayak yemezdi.
Ilk Valve VR setine baktilar ve "ula buna denk islevi $300-400 bir makinede nasil sunariz" diye Rift'i tasarladilar. Quest 3 de Apple Reality'nin becerilerinin cekirdek kismini kitlelere hitap eden bir fiyatla sunan bir cihaz olacak.
Virtual Desktop yazilimiyla Quest 2'yi PC'ye baglayip Half-Life Alyx'i falan kablosuz oynamak mumkun. Quest 3'te bunu daha guzel yapacak paneller, lensler vs olacak. 
Belki daha onemlisi kablosuz baglantisi daha hizli olabilir, islemcisi daha yeni codec'lere destek sunabilir ve daha yuksek bitrate'leri isleyebilir. Boylece kablosuz iletilen goruntu daha az kayipli hale gelebilir. O "kablosuz serbestlik iyi ama kablonun sikistirmasiz goruntusu cok daha iyi" esigini atlayan bir cihaz olursa PCVR icin buyuk arti.
Bir de bu mixed reality icin eklenecek ozellikler "ben oyun icindeyken kahvemi, klavyemi, gorebileyim" seviyesinde olacak. Bunu PCVR oyunlariyla da uyumlu olacak bir katman seklinde yaparlar da Virtual Desktop kullanirken bunlara erisim olursa bonus olur.
Apple icin de, Quest 3 icin de "odayi scan ettik, simdi onu cizgi film tarzinda kullaniciya yansit ve ustune karakterleri koy" seklinde oyunu odaya getiren bir icerik mumkun olacak. Valve da benzer ozelliklerde yeni bir set yapmadan PCVR'in bunu kullanacak sekilde gelismesi zor.
Apple isterse "o seti Wi-Fi 7 destekli M2 Ultra'li Mac Pro'ya bagladiginda o cizgi film tarzi grafikleri Mandalorian setinde kullanilan icerikle guncelliyoruz" demesi mumkun olacak (butce varsa UE5'le kolay). Quest 3 icin bunun bir muadili olmayabilir.
Yani Apple Reality'nin onunda soyle bir yol acik: hepsi entegre sistem yaklasimi oldugu icin isteyene Quest tarzi standalone cihazda olabilecek en net goruntuyu sunalim, isteyene $6500'lik gozlugu $5000'lik makineye baglasa elde edecegi kalitede o parayi harcasa da erisemeyecegi tarzda icerigi sunalim.
Dusun, cocuk odadan odaya kosuyor, elinde lazer silahi ile etrafta ucan uzayli drone'larini vuruyor. Kafasinda Apple Reality. Ortam cizgi film, evle iskeleti ayni, goruntusu jelibon. Lava'ya basmamaya calisiyor.
Babasi Mac Pro'da calisiyor. Aksam cocuk yatinca ayni kaski takip Mac Pro'ya bagladiginda o ortam Mustafar, odalar arasinda ucusan drone'lar X-wing ve Tie Figther. Oyunun Star Wars pakedine ayri para odemis koftehor, yataga gitmeden bir saat de o takiliyor. 
"Apple cok pahali" falan ama yine Varjo'nun yanina 4090 alip daha fazlasini harcasan, Quest 3'i baglasan PC'de senin odanin iskeleti uzerine kurulacak oyun yazilimina destek olmadigi icin oyle bir icerik yok.
___________
Bunu anca Valve cozer. Nasil Steam Deck ile kendi APU'su olan tasinabilir cihaza adim attilarsa, Bigscreen Beyond gibi microOLED ve pancake lensler iceren ve kendi islemcisini barindiran, istendiginde Quest 3 gibi tek basina kullanilabilen, istendiginde PC'ye baglanip ayni oyunun kalitesi yukseltilebilen bir cozum sunarlarsa, ustunde derinlik sensorleri ve renkli kameralar falan ile gelirse, ayni mantik, ayni icerik kalitesi ile parity yakalanir. Standalone kullanirken kendi tracking'ini yapabiliyor ama istersen LightHouse da ekleyebiliyorsun seklinde takip kalitesini de yuksek tutarlarsa, o derinlik sensorleri ve kameralardan gelen bilgiyle parmak takibini de gelistirirlerse PCVR'da ikinci nesil urunleri ilkinden cok daha ileri olur. Isterlerse SteamOS ile kendi sabit makinelerini de satarlar, sifirdan PC toplamaya guzel bir alternatif olur, konsol gibi donanima ozel optimizasyon mumkun olur. Yillar oncesinin Steam Machine girisiminden sonra VR'a adim attiklarinda ileride bunun olabilecegini yazmistim, cember tamamlanmis olur.
Bunun yanina icerik lazim. 
 
Sonuc
Bugune kadar binlerce dolar harcanarak deneyimlenebilen ilk nesil VR'in zirvesini PSVR4'te elde edebilirsiniz. Half-Life Alyx kalitesi oyunlar, o gun onu $3000-4000 de verse daha iyi kalitede oynayamayanlarin oynadigi kalitede, veya bir tik ustu.
Ikinci nesil VR biraz "mixed", biraz kablosuz, biraz yaninda compute cihazi ile kullanilinca yapabildikleri ayri kendi standand-alone kullanilinca yapabildikleri ayri, icerik de ona gore olur. Onu 15-20K harcayip bugunden deneyimleyen olur ama o parayi ona harcamak icin developer olmak lazim.
Siz yine o ikinci neslin zirvesini PSVR3'de deneyimlersiniz.
 
Boyle dusunulurse Sony PS'in fiyat/performans rakibi yok.
 
Elbette ki PS6 ile PSVR3 cok daha saglam ve net olacak. Size basagrisi/rahatsizlik verme esigini anca o kaliteye geldiginde yakalarsa o neslini almak lazim. Simdi deneyince sizi rahatsiz etmiyorsa bu neslini almak lazim.
Benim icin Quest 2 esigi asti, bundan sonrasi guzel.

Lens yapisindan. Bir bu isik yansimalari olabiliyor (yine de fresnel'deki god ray'den iyi). Bir de parlaklik azaldigi icin bu pancake lenslerle daha parlak paneller kullanmak gerekiyor.
Tahminim Apple'in hem kullandigi ekran panelleri gordugumuz her seyden iyi olacak, hem lensleri cok kaliteli olacak. Kaliteli ve bol sayida kameradan gelen goruntuyu de isleyip verdigi icin mixed reality'de saglam olacak. Gelecekte AR gozlukler cikardiklarinda gunes gozlugu gibi bir sey takip gercek hayatin uzerine goruntu bindirmenin neye benzeyeceginin ilk demolarini gorecegiz. Altta gercek zamanli tercume alt yazi, kosede karsidakinin anlattigini fact-check yapan asistan, karsidaki ciddi bir sey anlatiyor ama surati Pokemon... O gunler geldiginde app store'da satacagi yazilimin ilk prototipini gelistirebilecegi duzgun bir cihaz isteyen programcilarin aldigi bir urun olacak. Bir de M2 Ultra'li bir Mac Pro'ya kablosuz baglayip reklam filmi icin hazirladigi 3D ortamin icinden kameralari yerlestiren yonetmen goruntuleri izleriz tabi.
O kalitenin bu fiyat seviyesine gelmesi zaman alir. O mumkun oldugunda da o ust fiyat seviyesi cihazlarda retinaya lazer projeksiyona falan kadar yolu var.
Enseden kabloyla girmeseler bile uzun sure her 2-3 yilda bir bir sicrama olur. Deneyip "fena degilmis, fiyati da fena degil" dendiginde veya "bu oyunu kaciramam" dendiginde atlanabilir. Yoksa kimse kenara dolar koyup bekledigi icin pismanlik yasamaz, GPU'lar gibi, surekli daha iyisi cikmaya devam edecek.

Inan ben de cok heyecanli sekilde bekledim, inat edersen yine kullanirsin tabi ama bence göz sagligi önemli. 
Benimde o dikkatimi cekti, imkanim oldugunda quest pro ya da bakmak istiyorum.
Pancake kullanan pico 4 ü denedim, fresnel e göre cok daha iyiydi, ama söyle bir sorun vardi lensten mi yok sa kullandiklari ekrandan  dolayi mi bilmiyorum, tam ortadan bakinca aydinlik görüntüler yazilarda logolarda isik yansimalari oluyor, ama netlik noktasini bulmak fresnel e göre cok daha kolay. 
Dogru yaslaniyoruz ama bozuk görüntü ile daha erkenden de götürebiliriz gözleri   En güzeli yeni cikan ( veya cikacak ) kafana esen modelleri deneyimleyip aklina ve gözüne hitap ederse almak.

Oyle bir sansim olmadi.
Ben ilk nesil VR gozluklerden beri cikan urunleri denedigim icin netlik konusunda beklentimi dusuk. Ilk orneklerde goruntu kutu kutuydu. PSVR2'yi ben denesem muhtemelen begenirim ama "bu kadar zamandir bekledik, olmustur artik" diye aliyor olsam muhtemelen bulanik derdim.
Monitorler de biraz boyle ya. Birinin gozu harekete duyarli 144hz bir monitoru ovuyor. Baskasinin gozu renklere duyarli, ayni monitore bakip "bu ne abi" diyor, 60hz monitorunde devam edip "iyi ki param cebimde kalmis" diyor.
Anlasilan o ki en iyisi bir yerde gorup sahsen denemeden almamak.

arka sis farları şöyle bir işe yarıyor:
misal ananı, bacını hiç sevmiyorsun. arkandaki sinkaflı küfür etsin diye, açık havada arka sis farını yakıp, gereksiz yere gözünü alıyorsun...

 evet açık havada arka sis farını yakanlar gerçekten en ağır küfürü hakediyorlar. bu gerizekalılara bazen uzunları yakıyorum ama neden yaktığımı anlamıyorlar tabi, çünkü o kadarcık beyinleri bile yok...

Lensler, cozunurluk, panel tipi vs. hepsi netligi etkiliyor.
Sweet spot'un ufak olmasi bir sorun. Sweet spot'a tam yerine oturtsan bile lenslerin yapisi sebebiyle kenara dogru netligin azalmasi baska bir sorun. Bu ikincisine zamanla alisiliyor cunku solundaki adama bakmak istediginde goz ucuyla bakmak yerine kafayi o tarafa cevirmeye alisiyorsun (hic farkinda bile olmadan). Beyin o netligi yakalayacagi sekilde hareket etmeye alistiriyor seni. Ama gozluk kafadan kayiyorsa, sweet spot da ufak oldugu icin tam yerini tutturmuyor da butun goruntunun netligi kayboluyorsa o sikintili.
Sweet spot'u tam oturttun, lenslerde kenara dogru netligin azalmasindan da rahatsiz olmayacak sekilde gozunu degil kafani cevirmeye alistin. Yine de monitor netligi yok diye rahatsiz oluyorsan cozunurlukten, panel yapisindan, kullanilan filtreden vs.
Gun gelecek, seri uretime gececek maliyetlere gelince retinaya laser projection yontemine de gececekler. Lens falan gerekmeyecek. Yani 4K monitor alan "ya netlik konusu benim icin kapanmistir, onumde 4K degil 6K olsa bu boyutta farkini cok gormem" diyebiliyor ama VR'in oraya gelmesine daha yillar var. Bunlar denemeye deger duzgun orneklerinin ilk goruldugu donemler.
Yana egilince dusmanin arkasindaki diger dusmani gorebiliyorsun. Duvarin arkasinda siper alabiliyorsun. Kafani sola cevirince seni gecmeye calisan arabayi gorebiliyorsun? Ustune gelen seyden egilerek kacabiliyorsun. Ortamin icindesin. Monitorde olmayan bir sey icin VR'dasin. Netlik ise monitorde yuksek.
Ufak ekranlari da retina seviyesine getirirler, veya laser projection kullanarak retinayi yakalarlar, monitorle farki kalmamis olur. O gune kadar VR denenmeyecekse su anda cok erken. Sundugu deneyim nasil diye denenecekse artik kutu kutu degil ve takip kalitesi de yeterince iyi, icerik yeterince iyi.

2K-4K TV'lerin cozunurlugunu vermesi icin VR setlerinin tek goze 8K-16K falan vermesi lazim. Retine seviyesi olmasi icin tek goze 16K-32K gerekiyor. "VR yeni basliyor, bunlar iyi olmus" derken, gercekten yeni basliyor. Yani bunlar iyi olmus "bu ne be" dedirtmiyor ama biz olene kadar netlik artmaya devam edecek. Netlik artarken icerik kalitesi de artmaya devam edecek. Muptelasi olana surekli yenisi satilacak, orada sikinti yok 
Yil sonunda Quest 3, yil icinde Apple Reality gelince mixed reality konusunda da iyi olacaklar. Oda goruntusunun ustune karakter yuklemek falan. Gozlugu kafadan cikarinca "oh be, odayi cok daha net goruyorum" diyeceksiniz yine, ben bu isleri ilk kez duzgun yapacaklar diye heyecanlaniyorum ama kaski takinca kask olmadan odaya bakiyormus kalitesinde bir goruntu olmayacak.
 Apple "kamera ve ekranlarin cozunurlugunu max yapalim, 3D icerigi upscale ederiz" derse yine aklimizi alir aslinda. Sadece ekran panellerinin maliyeti Quest'in fiyati kadar diyorlar. Saglam kotarirlarsa kaptirinca odada uc boyutlu karakterlerle etkilesim baska hic bir seye benzemeyebilir.
Fakat Apple Reality de "Lisa" olacak. "Machintosh" beklemek gerekecek. Yani bu yil pahali bir ilk urun gorecegiz. Onun yaptiklarini kitlelere tasiyacak daha uygun fiyatli efsane urun sonra gelecek.
Bigscreen Beyond hem RGB OLED oldugu icin, micro OLED olup ufak panel alaninda yuksek cozunurluk ile pixel fill rate’i yuksek oldugu icin, hem de kisiye ozel uretilip sweet spot’u saglam verdigi icin duyurulmus en kaliteli cozum. Onda 1080p ekran netligi olur. Bakalim Apple ona kiyasla nasil olacak.

Baya baya net değil görüntü, bir de sweet spot o kadar kolay kayıyor ki ve her seferinde tam ortadan bakmak için kafa bir oraya bir buraya gidiyor. Projektör deki artı işaretini netleştirmek için yapılan işlemi sürekli gözlüğü gıdım gıdım düzelterek tekrar yapmak gerekiyor. Ama sorun yaşamayan bir çok kişi de var. Ya onlara göre bu durum normal ya da benim konfor ve keyif anlayışım çok farklı. Tabi ki 4k tv netliği güncel zamanda beklemiyorum ama 1080p netliği de her açıdan almak istiyorum köşelere doğru bulanıklık istemiyorum. Pikselleri göreyim sorun değil yeter ki net olsun. Gözleri bozuk olmayan birinin numaralı gözlük takıp etrafı hafif bulanık görmesi nasıl baş ağrısı yapıyorsa bu da öyle bir süre sonra insan rahatsız oluyor. 
 
Bu arada Pico vr4 de denedim son bir kaç gündür, pancake lensleri merak ettiğimden, vr2 ye göre çok daha iyi ama onun da daha gelişmesi gerekiyor, ekranın tam ortasında aydınlık objelerde yansıma benzeri bir efekt oluyor ve micro led teknolojisi şart bence vr da. Bulantı bunda da hafif oldu, ama terleme olayı pek olmadı, çok güzel bir fan koymuşlar gözlerin olduğu yerdeki havayı dışarı atıyor hem camlardaki buğuyu önlüyor hem de içerideki sıcak havayı. İnternette gezinmek vs zevkli, videolar da güzel ama oled veya microled olmaması çok fark ediyor. İlk defa pornoya da baktım, o da çok ilginç bir tecrübe oldu. Ama daha gelişmesi gerekiyor, çok yakın objelerde şaşı oluyorsunuz  
Daha önce dediğim gibi benim için microled ve pancake in gelişmiş versiyonu ve yansıma ve netlik alanı sorununun giderilmiş versiyonu bir vr gerekiyor. Ar da olabilir tabi, onlar da gelince onlara da bakarız  
@epi

Aynı düşüncedeyim , ne kadar kötü yorum olsa da alıp deneyeceğim. 
Baktım ben de sizin gibi olumsuz durumlar yaşıyorum en fazla satarım olur biter.

Valla uzaktan tuttum gözümün içine soktum kirpiklerim lense değerek baktım yok, bir de kendimden şüphelendim acaba gözlerim mi bozuk, gözlüğü çıkarıp gözümün dibine gazeteyi getiriyorum net şekilde görüyorum, uzaktan tutuyorum ki eşim bana bu konuda kartal gözlüsün der yine ufacık yazıları bile okuyabiliyorum. Ama ya milletin netlik algısı farklı ya da ben çok şey bekliyorum bu netlik işinden. 
 
bir de insan vr2 yi gözünden çıkarıp 4k tv sine bakınca görüntünün netliğinden otomatikman diyorsun ben bu eziyeti neden kendime yaşatıyorum. Güzelim televizyondan oyna işte, sonra bir de vr yüzünden gözlük takmak zorunda kalmayayım. 
 
tamam insan ilk defa deneyince oluşan 3 boyutlu ortam yüzünden bir wow diyor ama işin uzun kullanım ve konfor ( rahatlık ,terletme ve netlik ) boyutu var.
mesela bulantı olayı sabit oyunlarda nerdeyse hiç olmuyor doğru ama uzun süre oynandığında da başka sorunlar oluyor ve netlikten dolayı da bulantı olmasada sonradan baş ağrısı olabilir bence. 
 
bir de olumsuz bir şey diyince bazı arkadaşlar ( başka forumlarda) direk kötülüyorsun diyorlar ama ben de herkes gibi büyük bir merak ve hevesle almak denemek istedim diğer meraklı arkadaşlar gibi, neden hoşuma gitse istediğim gibi olsa gelip burada olumsuz yorum yapayım ki. 

@epi, gerçekten çok güzel anlatmışsın teşekkür ederim. Dediklerine dikkat edip tekrar alıştıra alıştıra deneyeceğim.
bir anlık hayal kırıklığı ve yeni almanın heyecanı ile yazdım. Ben Viyana da yaşıyorum buradaki Mediamarkt dan aldım 600 Euro ya. Oyunsuz paketi aldım , horizonlu paket 650 Euroydu. Aldığım yerde en az 50 adet daha kutu vardı. İlk gün olduğu için sanırım baya stok getirmişler. Gözlük kullanmıyorum. Türkiye de sanırım karaborsa şeklinde şimdilik satılıyor diye duydum. Sony nin Trden çekilmesi iyi olmadı. 
Reddit de de baktığımda bir çok kişi sweet point yani netlik noktasından şikayetçi. Arabalardaki kavrama noktası gibi bulması sıkıntı ama alışanlar için sanırım sorun yok. 
 
Oled yüzünden tercih edilen Fresnel lensler yüzünden kaynaklandığını okudum. 
pancake veya daha gelişmiş bir lens ile sanırım bu netlik noktası daha geniş bir alanda oluyor ve bulması g-noktası (fresneldeki:) bulmak kadar zor değilmiş.
Terletme olayı kışın böyle ise yazın klimasız bir odada kesinlikle oynanmaması gerekir diye düşünüyorum. Işık sızması olmasın diye komple kapandığı ve havasız bir ortam oluştuğu için sıcaklıkta haliyle baya artıyor. 
 
Ben gidip en olmadık oyun ile başladım bu vr macerasına sanırım ondan da negatif bir etki yarattı, gt7 ile ilk denemeyi yaptım, sonra Horizon demosunu oynadım. Sanırım  Gt7 den sonra oynadığımdan horizon da da aynı bulantı sorununu yaşadım. En sorunsuz olan oyun Puzzling Places dı. Onda da hareket etmeden oynandığı için sanırım. Ama en başta bir kötü deneyim olduğu için artık hangi oyunu açarsam açayım o bulantı hissi kaybolmadı. Star Wars demosuna da girince tam kayış koptu  
Mediamarkt da geri iade süresi 14 gün, o süre içerisinde bir kaç kere daha deneyeceğim. Eğer alışamazsam iade edeceğim. Tahminime göre benim gibi geri iade edecek bir çok kişi olacaktır.  

Herkese gore olmayabilir, memnun kalmazsaniz iade edin. Ama once belli kosullar altinda denemenizi tavsiye ederim.
Ayarlari (netlik vs) oturtmadan denemeyin. Bir kac dakika ayarlar uzerinde calistiniz, baktiniz olmadi, birakin. Tekrar gelip tekrar ayarlari deneyin. Ortaminizda traking kalitesini etkileyen bir sey varsa (yansitici yuzeyler, dusuk isik seviyesi vs) onlar deneyimin kalitesini dusurebiliyor. Alismaya "getting your VR legs" diyorlar. O olmadan once Rollercoaster gibi kendi kontrolunuz disinda sizi/kamerayi hareket ettiren oyunlardan uzak durun. Ozellikle hiz sabit degilse, hizlanip yavaslamalar, yon degistirmeler etkileyebilir. Kumandayla hareket etmek herkese gore degil. Ben teleport edebildigim oyunlari tercih ediyorum. Half-Life Alyx gibi teleport secenegi olan oyunlarda en ufak bir sikintim olmadi. Mesela Beat Saber'in demosu varsa easy/normal mod'da onu deneyerek baslayin. Kumandayla donmek de herkese gore degil. Sahsen zaten oradaymisim hissini almak istedigim icin oyun gibi kumandayla hareket etmek, kumandayla donmek yerine gercekten oradaymis gibi hareket edebildigim oyunlari seviyorum. Bunlar VR simulation sickness ihtimalinin de en dusuk oldugu oyunlar.
Su oyunun demosu sanirim yarin cikiyor:
https://www.youtube.com/watch?v=Ru5zu53eErg
C-Smash VRS
Videodan anladigim kadariyla kumandayla veya istemsiz hareket (locomotion) yok. Netligi oturttup, odada yansitici yuzey varsa (TV, ayna) bir havluyla ortup, ortamda yeterince isik olacak sekilde isiklari acip, yani her seyin duzgun calistigindan emin olup bu tarz bir oyunu denediginizde yine hemen rahatsiz oluyorsaniz VR size gore degildir.
Diyelim ki bu senaryoda memnun kaldiniz. Ama yarim saatten sonra hafif rahatsiz oluyorsaniz hemen birakin. Yarim saatlik denemelerle VR legs gelisiyor mu, alisiyor musunuz diye bakin. Rahatsiz ettigi yerde devam ettirmeyin, vucuda zaman verin.
Bu sekilde alisiyorsaniz zamanla diger oyunlara da gecersiniz. Bu sekilde bile rahatsiz ediyorsa hic kasmaz, iade edersiniz  

Ucuza digital edition alınca (430 Euro) aklımda psvr2 takıldı, senelerdir takip ediyorum vr olayını ama satın alma olarak en ciddi yatırımım bu sefer olacak. Pico4 e baya yükselmiştim fakat PC de 1060 ekran kartı olunca saçma geldi, onun yerine psvr2 sanki daha mantıklı gibi. 
ilk çıkanı denemiştim ama pikseller rahatsız etmişti beni.
Bu versiyonda kimse öyle bir sorundan bahsetmedi. Amazon.de den alacağım için beğenmezsem geri gönderme şansım da var. Bakalım bir çıksın olmadı Mediamarkt da da deneyip alabilirim. 

720-1080p TV gibi olur.
Oyun/VR icin gorus alani yuksek cihazlar (minimum 90 derece), ekran olarak kullsnmak icin gorus acisi dar cihazlar (mesela 45 derece) daha iyi.
Tek cihaz ikisini de yapsin deniyorsa aslinda PSVR2 OLED oldugu icin guzel secim ama netlikten biraz feda edilir.

Oha
https://www.youtube.com/watch?v=w52CziLgnAc
 

https://mobile.twitter.com/Yurukuyaru/status/1523643949826588674?s=20&t=s5iiLnbXMMgPoWo1Rzom0A
 
Tam vr lık Demo olmuş , UE5 in gücü muazzam 

80k şu anda , aldığımda 55k di. 60k da büyük bakım yaptım dsg ve 4x4 haldex yağı vs değişti.  Yola çıkmadan da rutin bakımı yaptırmıştım. 
Aracı da 19k Euro ya aldım . 
Ben doğma büyüme İstanbul luyum. 23 yaşında  geldim Viyana ya . İlk başlarda bir çok kere geri gitmeyi düşündüm ama her geçen yıl Türkiye baya kötüye gidince vazgeçtim . Şimdi 35 im çocuklarım oldu , onlar için burada kaldığım için mutluyum . İmkan olsa aynı imkanlarda ülkemde yaşasam ama maalesef pek parlak gözükmüyor Türkiye. 

@ulwi
 
çok iyi... araç da zaten çok eski sayılmaz, kaç km'de ?
 
100k altı araçlarda genelde hiç bir şey düşünmeden uzun yola çıkılabiliyor sadece bakımını yaparak.
 
TL olarak biraz üzse de euro olarak çok uygun bir ücrete denk gelmiş. Euro ile maaş kazanıyor olsak hayat gerçekten ne kadar da rahat... böyle şeyleri gördükçe/duydukça üzülüyorum bu ülkede yaşadığıma.

HTC'nin cektigi fiyatlarla karsilastirilinca ucuk bir fiyat degil ama bekledigimden yuksek cikti. Sanirim kumandalar maliyeti yukseltiyor. Ama talepte sorun olacagini sanmiyorum, HTC Vive'a para gomen kitle buraya gecis yapmaktan cekinmeyecektir. Ortalama kullanici daha ucuz sistemlere yonelecektir ama "VR'i 20 yil bekledim, paramin yettigi en iyisini istiyorum" diye hazir bekleyen bir kitle mevcut.
 
FOV daha genis olacak. 120Hz, 144Hz'e kadar cikabiliyor, akiciliga etkisini gormek lazim, VR'da cok guzel olabilir (GPU'nun nefesi yetmiyorsa 90Hz olarak da kullanilabiliyor). Goz basina 1440 x 1600 mevcut ekran kartlari icin iyi bir cozunurluk, RGB dizilimi screen door'u azaltacaktir, kendine has lens sistemi ile goruntu kalitesinin yuksek olmasini bekliyorum. Iyi goruntu kalitesi, genis gorus alani ve akiciligin birlestigi baska bir urun yok piyasada, o yuzden meraklisina iyi satacaktir. HTC'den kurtulmak icin sabirsizlikla bekleyen bir kitle var, musteri hizmetlerinin sohreti cok kotu.
 
Aha Tested videosu da cikmis, izlemek lazim. Goruntu kalitesi ile ilgili yorumlarini merak ediyorum.
 
Videoda bu yil Valve'in ilk VR oyununun da cikacagi soyleniyor (The Lab gibi demo tadinda degil, "flagship" full oyun). 

Valve Index'in kendi fiyati sikinti degil ama 120-144hz'de VR icin gereken sistem sikinti. Parayi GPU'ya gomup geciyoruz, 2600K gibi bir islemci hala guzel is goruyor ama 144hz VR'da durum biraz farkli olabilir. 90hz VR'da her kare 11ms'de hazirlaniyor, 144hz'de 7ms. Islemcinin ortalama performansi yeterli olsa da eski mimarinin yasayacagi anlik takilmalar daha belirgin hale gelecektir. $1000'lik VR seti yanina baba bir ekran karti koyayim desen $2000'e cikiyor maliyet, islemci, anakart vs de isin icine girince $3000'lere geliyoruz.
 
Unreal Engine 4'te RTX destegi ile hybrid grafikler bu seviyeye geldi:
 
Tabi bu kaliteyi VR'da gormek yakin zamanda nasip olmayacak ama masaustu oyunlari da dusunerek sistem yenileyen 1080/1080Ti sahipleri icin RTX'te bu nesli atlayip bir sonraki refresh'i almak mantikli. Oyle olunca bu Index'i almak icin 2020'yi beklemek, once PC'yi guncelleyeyim demek butce acisindan mantikli olacak. 144hz basan VR seti alip 1080'de 90hz kullanmak zorunda kalmak, hadi ekran kartini yenilesen o kadar para harcadiktan sonra islemciden kaynaklanan anlik takilmalarla karsilasmak  
 
VR'da en iyiyi istiyorum diyen, Vive cikinca Vive'i almis olmasina ragmen Pimax'a Vive Pro'ya falan acimadan para gomen kitle mutlaka Index'e gececektir. Ama ortalama kitlenin bunu hakkiyla oynatacak sisteme kavusmasi 2023'u bulur. O zamana bunun eye tracking destekli, foveated rendering yapan yeni version'u cikar, ayni donanimda bu ustteki kalitede grafikleri VR'da gormek mumkun olur.
 
Beklemenin sonu yok tabi. Bu yil Valve'in cikaracagi oyun, eldeki sistemle 90hz'de de olsa calisacaktir ve Index kumandalarina gore hazirlanmis olacak. Ayni sistem Beat Saber gibi sistem gereksinimi dusuk olacak sekilde tasarlanmis oyunlari 144hz'de sorunsuz calistiriyor olacak. Yani bu yil eldeki sistemle hem iyi VR oyunu gormek, hem 144hz VR gormek mumkun olacaktir ama ikisini bir arada goreyim demek icin gereken butce yuksek.
 
Ote yandan cantana koyup arkadasinin evine goturebilecegin, salonda sehpayi kenara cekip genis ferah kablosuz kullanabilecegin Quest var tabi. Bir suru insan Best Buy gibi magazalarda Quest ile VR'i ilk kez gorecek:
 
VR'i kitlelere yayma misyonunda Facebook/Quest'in sansi cok daha yuksek haliyle. VR'da zirve kaliteyi surukleme misyonunu da Valve/Index yuklenmis gozukuyor.
 
PlayStation'in yeni nesli tam bu ikisi arasinda cok guzel bir yerde konumlanabilir. Mevcut nesilde oyunlar 60fps render edilip reprojection'la 120'ye cekiliyor. Quest 72hz, Index 144hz. PS5 ve yeni PSVR'da oyunlar 72fps'de render edilip 144'e reproject edilirse sonuc ilginc olabilir.
 
Quest’i wifi uzerinden PC’ye baglayip PC VR oyunlarini oynanabilir yapacak bir guncelleme gelmesi durumunda, hem stand-alone, hem wireless olacagi icin cok saglam bir urun olur.

ARM gibi sirketler TimeWarp gibi reprojection tekniklerini mobil islemcide yapabilmeyi yeni goruntu islemcilerinin marifetleri arasinda saymaya basladi. Gun gelecek dusuk gecikmeli network uzerinden aktarilan 3D goruntu ve depth buffer bilgisi kullanilarak HMD uzerindeki tracking bilgisi ile goruntuye son reprojection islemi uygulaniyor olacak. Hem cloud'dan gelen goruntu sub-ms sub-mm tracking bilgisi ile headset'te duzeltiliyor olacak, hem bu goruntunun ara kareleri olusturularak akicilik arttiriliyor olacak. Yapilmasi gereken 3D goruntu ve depth buffer bilgisinin serverda az kayipla compress'lenmis halini mobil headset'te hizla decode edip bu timewarp'i uygulayacak algoritmalar ve bunlari calistirirken iyi sonuc veren islemcilerle dusuk gecikmeli network'lerin bir araya gelmesi. Hem headset icindeki SOC'un bu ozellikleri ve network'u desteklemesi gerekiyor, hem sunucu ile aranda bu network altyapisinin olmasi gerekiyor, hem server'indan terminal cihaza bu flow'u nihai hedef koyan bir firmanin olmasi gerekiyor. Facebook bu konuda guclu bir aday, PC VR'dan cok Quest'e oncelik vermeleri bosuna degil.
 
Bir yandan bunlar olurken diger yandan cift lensli yuksek kaliteli tasarimlar, yuksek cozunurluk, refresh rate'li ve fill rate'li panellerin gelistirilmesi vs ile cihazin sunabildigi goruntu kalitesinin citasi yukselecek tabi. Yani daha 20 yil "VR iste simdi oldu" basliklarini okuruz. Ama bu gelecegin ilk orneklerini goruyoruz. Tabi bu gelecekte elde edilecek kalitenin ilk orneklerini de yine PC VR'da gormek mumkun olacak. O yuzden tuhaf bir sekilde bu yil cikan Valve Index de, Oculus Quest de gelecegin teaser'i.
 
Nispeten kisa surede 56K'dan 5G'ye geldik, cloud ile yapilabileceklere "olmaz oyle sey" dememek lazim. BCI (brain computer interface) gormeye de omrumuz yeterse hersey ya cok guzel, ya cok kotu olacak.