epi

 
Adamin cozunurlugu ve renk gamutu ekranin gerisinde kalmis.
 
4K 120hz VRR OLED nihayet. 32-40 inch’i lazim.

Ben Narc'ın güzel dediği filme denk gelmedim. Sanırım hep beğenmediği filmleri seyretmek gibi bir alışkanlığı var. Seyredip, gelip nefretini kusuyor. ki, bu olasılıkların en iyimseri.. Diğerleri, izlemeden sallıyor, sadece trollüyor vs 
Epi'nin video doğru, fan'a film yaparsan patlarsın. Fan'ına yaptım dediğin hiçbir artistik eser güzel olmaz. Sen onlara iş yap diye onlar senin fan'ın olmadı. Sen kendi bildiğini yaptığın için onlar fan'ın oluyor. Sen kendi bildiğini bırakıp, fan'ın bildiğini yaparsan, fan tabiiki seni eleştirir. Adam kendi bildiklerini sevse, kendisinin fan'ı olurdu, senin değil
Ep. 1i sevmiyorlar. Ben JarJar'ı sevmem ama o çocuk filmi havası aslında diğer filmlerde de olan bir durum. Kaç defa izledim hatırlamıyorum bile ama Ep. 1 benim için Qui-Gonn ve farklı bakış açısı yüzünden, Maul'un varlığı ve film evrenine getirdiği savaşçı sith karakteri yüzünden güzeldi. Son kısımdaki JarJaryanların savaşı falan çok bayat ama yıllardır efsane denilen Lucas hep buydu.
Ep2 ve 3ü gene bazı özel sebeplerden severim.
Kimse kusura bakmasın, sinematografi olarak hiçbirimizin geçerli yorumlar yapabileceğini sanmıyorum. Benim filme bakışım tekrar izliyor bile olsam, izleme anındaki psikolojime göre değişiyor. Eleştirmen derecesinde bilgili ve objektif olmak gerçekten zor. Ben, "ben şu şu nedenlerden beğenmedim" diyebilirim ama bu filmi kötü yapmaz. Sadece ben beğenmemiş olurum. 

SW filmlerinin eksikleri yok mu ? tonla var. Bu eksikler, bazı insanları gerçekten fazla rahatsız ederken, diğerlerini etkilemiyor bile. Bu yüzden Last Jedi'i sevip sevmemek bizim gibi fanilerin anca kişisel fikri olur. İnternette video yapan abi/ablaların videoları üzerinden de konuşabiliriz ama tamamen hakim olmadığım bir konu "evet, bu doğru söylüyor" demek için subs ve layk sayısına değil, akademik ve sinema dünyasındaki kariyerine bakarım sadece.
Desem bile gene bu benim subjektif görüşüm olmaktan da ileri gidemez bence.

Vsync kapatinca goruntu hazir oldugunda ekrana cizilmeye basliyor, ekranin alt kismi bir onceki kareyi gosterirken ust kismi bu yeni kareyi gostermeye basladigi icin ekranda tearing, yani goruntu icinde kopukluk (yirtilma) oluyor. Vsync aciksa sistem goruntuyu ekrana vermek icin refresh zamanini bekliyor ki tearing olmasin; bu sebeple sizin mouse'u hareket ettirmenizle bu hareketin goruntuye yansimasi arasinda 1-3 kare gecikme olabiliyor. Ote yandan bu gecikme sadece yuksek kare hizindayken oluyor, yani milisaniye olarak bakinca aslinda dusuk bir miktar; 60fps'de bir kare gecikme ile 120fps'de bir kare gecikme arasinda iki kat fark var. "Yemisim tearing'i ben goruntuyu hemen istiyorum ekranda cunku olimpiyatlara kosuyorum" diyenler kapali tutuyor, "ya keyif icin oyun oynuyoruz burada, ekran kartina o kadar para verdim diye ceza olarak goruntunun cart curt yirtilmasini mi seyredecegim" diyenler vsync'i acik tutuyor. Gsync arada secim yapmak zorunda kalmamanizi saglayan gelismis bir alternatif.
 
60hz monitorunuz varsa, oyun 30-90 arasinda geziyorsa, 90'a ciktiginda olan tearing gozu rahatsiz ettigi icin vsync acmak isteyeceksiniz. 60-90fps arasi performansta ekrana 60fps/hz senkronize goruntu gelecek. 30-60fps arasi performansta ekrana 30fps/60hz goruntu gelecek (yeni kare hazir olmadigi icin bir onceki kare tekrar edilecek. Bu durumda g-sync faydali olacaktir. 60fps'yi tutturamadiginizda 30'a dusup ayni goruntuyu iki kez tekrar etmek yerine kart kac basiyorsa onu ekrana verir. Ayni sekilde 60-90 arasinda dolastiginizda ekrana basabildiginiz kadar goruntu verir. Degisken tazeleme hizini ekranin bastigi kare hizina gore anlik ayarliyor. Gsync'in bu 30-90fps arasi calisan oyunlarda oldukca faydali, ki aslinda en genel durum da bu oyunlar.
 
120hz ekraniniz oldugunu dusunelim. Ayni sekilde 120'yi tutturamadiginizda anlik olarak 60'a dusmek (bir onceki kareyi tekrar etmek) yerine ekrana kart kac basiyorsa onu veriyor. Tabi ben bu durumda v-sync'i kapatir gecerim demek mantikli. Zaten 120'yi cok gecmediginiz icin tearing olmayacaktir, olsa bile 120hz ustunde gozun algilamasi zor. Alternatif olarak vsync acik tutulabilir, boylece anlik olarak 60fps'e dususler olur ama bu 60'tan 30'a dusmek kadar rahatsiz edici olmadigi icin cok da onemli olmaz. Yani gsync burada da ise yariyor ama kare sayisi arttikca marjinal fayda azalmis oluyor.
 
"144hz ekran aldim, pahali ekran karti aldim, 144 fps civari basiyorum, vsync'i kapiyorum, gsync olmasa da olur" demek makul aslinda. Ama ayni monitorde 60fps civari calisan bir oyun actiginizda gsync yine faydali olacaktir. Yani duzgun calistigi surece ekran karti ne basiyorsa ekrana o geldigi icin sizin sisteminizin saglayabildigi maksimum akicilik sabit olarak ekrana gelmis oluyor. Kullanici dostu bir ozellik, vsync gibi gecikme de yaratmiyor, haliyle ilgi cekici. 
 
60hz monitorunuz varsa, oyun performansi da 30-60hz arasinda degisiyorsa vsync'i kapatmak en iyisi. Yoksa pratikte genelde 30fps goreceksiniz. Ama gsync ile kart ne basiyorsa onu goreceksiniz, arada 60hz'in ustune cikildiginda goruntude yirtilma olmayacak. Yani "gsync ekran aldim, oyun 30-60fps ama gozume 120hz gibi oldu" gibi bir durum yok ama "hem yirtilma olmasin, hem gecikme olmasin, sistemim ne basiyorsa ekranda o akiciligi goreyim" seklinde faydali bir teknoloji.
 
Bir de adaptive vsync var, oyun/ekran karti performansi ekranin tazeleme hizindan yuksek oldugu icin ekranda tearing olacaginda aktif oluyor, dusuk fps bastiginda kapali, nispeten akilli bir teknoloji.
 
Bunlar kagit uzerindeki tanimlar tabi. Pratikte her oyunda bunlarin duzgun islememesi ve adami sinir etmesi olasi. "La o kadar para verip gsync 165hz monitor aldim, en cok oynadigim oyun internal olarak 60fps'de sinirli cikti, hic bir ayarla degistiremiyorum, .ikeyim boyle isi" demek mumkun.

TN monitorlerin tek dezavantaji goruntuleme acilari degil, renk ve kontrastta da genel olarak gerideler. IPS'ler renkte daha iyi, VA'lar derin siyah seviyeleri sunabildigi icin kontrastta daha iyi. Ama TN monitorler de bir pikselin renginin degisme hizinda daha iyiler, IPS'lerde ornegin 4ms'de bu gerceklesirken TN'lerde 1ms'de olabiliyor; VA'lar IPS'ten de kotu oldugu icin monitor ayarlarindan overdrive acmadan ciddi motion blur algilanmasi garanti. Overdrive abartilirsa inverse ghosting dedikleri bir probleme yol acabiliyor. Bu yil 0.6ms'lik yeni TN modeller geliyor, renk konusunda da daha iyi olmalari beklenebilir. "Goruntuleme acisi kontrasti bozuyorsa sen de onune otur, alla alla" denilebilir ama monitor buyuk oldugunda ya ust kismi, ya alt kisminda, ya da kenarlarda o renk/kontrast kaymasini farkedebiliyorsunuz. "Ben monitoru internette coluk cocugun agzina mermi sikmak icin kullaniyorum" diye dusunen kullaniciyi cok etkilemeyebilir ama "onumde dijital dunyaya pencerem bu" diye monitor secen insanlarin tercihi degil.
 
Quantum-dot ve full array local dimming goruntu kalitesinde ciddi fark yaratiyor. Ben TN monitordeki goruntuden memnunum diyen adamin pek umursamamasi normal tabi de duzgun goruntu kalitesi isteyen, ozellikle monitoru cok amacli kullananlar icin tercih sebebi olacaktir. Ustteki haberde gecen LG 175 Hz g-sync 38″ 3840×1600 Ultrawide monitorde kullanilan Nano IPS de ayni sekilde.
 
OLED'ler benim gorebildigim kadariyla en iyi goruntu kalitesini veriyorlar ama burn in gibi bir sorunlari var. Ote yandan bunun gerceklesme ihtimalinin azaltilmasi mumkun olabilir. LG'nin yeni duyurdugu 4K 120hz input kabul eden HDMI 2.1 OLED'ler gibi urunlerde yeni gomulu islemciler de duyuruluyor. Yani OLED'lerin panel uretim teknolojisinde cok bir degisiklik olmadan kullanim seklinde gelisme olmasi mumkun olabilir.
 
ULMB gibi blur reduction mod'lari farkli kareler arasinda ekranin backlight'inin kapatilmasina dayaniyor. VR'da OLED ekranlarda blur'u engellemek icin kullanilan low persistence modu da benzer sekilde ekrani kareler arasinda kapatarak calisiyor. Sonucta algilanan parlaklikta dusus oluyor ve eger bu acilip kapanma islemi yeterince hizli gerceklesmiyorsa hassas gozleri rahatsiz edebiliyor. Fakat parlakligi yuksek ekranlarda, yuksek hizda gerceklestiginde netlik algisina katkisi var.
 
Bu OLED'lerin burn in problemi ayni goruntu saatlerce sabit kaldiginda ortaya cikiyor. Son donemde OLED'leri oyunculara yonelik ust seviye urunlerde kullanmaya niyetlenen firmalarda bir artis var. Belki bu tarz bir low persistence yaklasimi ile hazirlanacak bir oyun monitorunde OLED'lerin burn in probleminin de bir miktar onune gecilmesi mumkun olabilir. Ekranlarda gomulu gelen islemciler goruntunun hangi kisimlarinin statik, hangi kisimlarinin degisken oldugunu analiz ederek ona gore islem yapabilir hale geldiler. Sadece bu alanlara yonelik ek islemler uygulayarak burn-in ihtimalini daha da dusurebilirler.
 
Bir de MicroLED var. LED'lerdeki ekran arka aydinlatmasi MicroLED’lerde yok, o acidan OLED'lere benziyor ama malzemesi organik degil, burn-in ihtimali yok. Bir tane ornegi var piyasada, gelecegin ekran teknolojisi alternatifleri arasinda. Teoride OLED'e iyi bir rakip.

Çünkü firma discreet GPU pazarında neredeyse monopoly olmak üzere bir durumda. Bu durumun son kullanıcıya pozitif yansıdığı kapitalizm tarihinde pek görülmemiş. Otomatikman da insanlar "güçlüye" karşı biased olma durumu var. Benzer durum Intel / AMD'de de var. Intel dominanttı ama proses sıkıntısı, AMD'nin de güzel bir tasarımla geri dönmesi insanları heyecanlandırdı.

Şahsen ben bu arada pek donanım alamıyorum ama sırf goygoyu için bile bu "savaşlarda" güç olmayanı tutuyorum (bu durumda hem CPU hem GPU için AMD).

monitör 200 hz gösterebiliyor diye sürekli 200 fps besleme yapmak zorunda değiliz değil mi, araba 200 basabiliyor diye sürekli 200 ile gitmediğimiz gibi...
 
tek özelliği de 200hz olması değil farkettiysen.
 
şunu da yeri gelmişken açıklayayım.
 
30 ile 60 fps arasındaki fark ölüm ve hayat gibi.
 
60 ile 120fps arasındaki fark gece ve gündüz gibi.
 
fakat 120 fps'nin üstüne çıktığınız noktadan sonra marjinal fayda azalıyor, yani 144-180-200 ya da 240 çok da farketmez benim için.
 
evet illa bir fark var fakat 200 fps alacağım diye 2080ti SLI yapmaya değecek bir fark değil kesinlikle.
 
şuanki sistemimde de grafik ayarlarını 144 fps alabilecek şekilde kısmıyorum kesinlikle, ortalama 100fps tuttursun, 90'ın altına kesinlikle inmesin benim için yeterli.

32” 1440 165hz VA panelli uygun fiyatli ($369) Pixio PX329 var. 
 
Response time’a bakilirsa akiciligin 120hz monitor seviyesinde olmasi beklenebilir. Kalibrasyon sonrasi renk performansi iyi, siyahlar iyi. 
 
G-sync yok, HDR yok. Freesync var, ust siniri 144hz. Yaninda gelen standin yukseklik ayari yok.
 
Masa ustunde buyuk ve goruntu kalitesi yuksek monitor olsun, akici olsun ama pahali olmasin isteyenin ilgisini cekebilir. Rekabetci oyun monitoru diye degerlendiren burun kivirir ama oyun icin iyi ofis monitoru gozuyle bakilabilir.

Intel yıllardır süren dedikodulara son noktayı koymuş gözüküyor. Ciddi ciddi AMD ve nvidia karşısına ürün çıkartıyorlar. Intel Xe olarak isimlendirilmiş. Çıkış 2020 olarak belirtilmiş.

Anand intel'e geçtiğinden Anandtech'te bunu iyi raporlar diye düşündüm.
https://www.anandtech.com/show/13699/intel-architecture-day-2018-core-future-hybrid-x86/5

Bu da techreport haberi:
https://www.techpowerup.com/250576/intel-xe-kicks-the-door-open-to-challenge-the-geforce-radeon-duopoly

Burada nvidia’nin secimlerini etkileyen genel bir sorun daha var. Atari/Arcade salonlarinda, CRT TV’lerde kutu kutu grid goruntuden 4K ekranlara geldik. 30fps yeterli, 60’in ustunu gormezsin iddialarindan 144hz bana yetmiyor sekerim ortamina gectik. Siyah beyaz ekranda yilan oyunu oynanan telefonlardan 4-8 GB hafizayla gelen telefonlara gectik. Butun bu gelisme surecinde bu dev firmalarin “yarin cikaracagimizi da alacaklar” diye bir garantisi vardi. Bunun tukendigi noktaya geliyoruz. Adamin evinde 4K TV varsa ve alacagi PS5 bunu besleyecekse o adama nasil PS6 satacaksin? iPhone X almissa o adama seneye nasil yeni iPhone satacaksin? Bu yil cikardigin GPU adamin 4K 120hz ekranini besleyebilecekse seneye o adama nasil yeni GPU satacaksin?
 
Teknolojide “daha iyisine gerek yok, zaten goz goremiyor” lafi sabit klise. Ama bu sefer bunun gercek oldugu bir noktaya geliyoruz. Ekran cozunurlugu ve tazeleme hizinda artisi satarak devam edebilecekleri tek sektor VR. Zaten o yuzden bu kadar istahlilar. 8000x8000 cozunurlukte 400fps elde edip daha fazlasi icin odedigim paraya deger mi diye sorgulanacak zaman gelene kadar eski modelle devam edebilirler zira su anda VR gorsel olarak o CRT TV atari salonu donemlerinde. Ama VR simdilik herkese hitap etmiyor.
 
Ekran basinda oynayan adama yeni kart satmanin yolu cikacak yeni oyunlarin daha guzel gozukmesi ama elindeki sistemde duzgun calismamasi. Teknik olarak shader unitelerini kullanip 10x0’lerde de ray tracing yapmak mumkun ama 480p’de 30-60fps elde edilse iyidir. Teoride GPU’larin yaptigi herseyi CPU’da yapmak mumkun ama o ise ozel donanim olunca daha hizli yapilabiliyor. O yuzden ray tracing donanimi eklemek gerekliydi ama sorun su: bugune kadar ray tracing destegi olmadan elde edilebilecek kalitenin sinirlarini zorlamak icin harcanan butun caba ve kaynaklar bugun “aradaki farki cok goremedim” seklinde bir sonuc verdi. Tabi bu mevcut oyunlar icin gecerli. Mevcut oyunlar zaten RT olmadan iyi gozukecek sekilde hazirlanmis, bunun ustune iki yansima, bir golge cakinca cok da buyuk fark olmuyor. Nasil gercek zamanli isiklandirmanin farkini gostermek icin Doom 3 gibi o teknoloji uzerine kurulu bir oyun gerekti, RT icin de aynisi lazim. Ama Doom 3 GeForce 256’larla mumkun kilinan teknikleri kullanarak GeForce 3/4’ler zamaninda geldi ve 5/6’lar anca doyurucu performans verdi. Yani RTX su anda GF256’nin T&L’i doneminde, “gerek var mi”, “performans yetiyor mu” sorulari soruluyor ve yeterince genis kitlelerde yok ki oyun yapimcilari desteklesin. Simdilik nvidia BF5’e parayi basip bunu yayma doneminde ki yarin oyunlar buna gore yapilsin, yarin cikacak kartlarini mecburen alalim.
 
Ekran karti talebi tikanacaksa bu adamlarin gelir saglayacagi sektorler bu paralel islem gucunun kullanildigi pro piyasalar, high performance computing, deep learning vs. Intel’in Larrabee girisimi aslinda buralari hedefliyordu, yeni ekran karti projeleri de muhtemelen cok uzak olmayacak. Sadece grafikler icin gereken doku filtreleme vs gibi gorevler icin ozel amacli donanimin yaninda genel gorevler icin bol bol basit intel cekirdegi. Ama bu sefer ozel amacli donanim kismini hafife almayacaklar ki GPU piyasasinda madara oldu imaji olusmasin. Intel bu sekilde yeni urununu pro marketlerle GPU arasinda bir yerde konumlarken nvidia’nin zaten doygunluga ulasma tehlikesinde olan ekran karti piyasasina cakili kalmasi ve buradaki arge’sinin pro urunlere donusunun limitli olmasi cok mantikli olmaz. 
 
Ucuncu bir sorun su endise: uretim teknolojisindeki iyilestirmelerle daha cok transistor veya ayni islemci boyutunda daha yuksek saat hizi elde ederek yeni nesil donanim uretme modelinin bir sona geliyor olmasi, o yuzden performans artisi saglamak icin yeni bir yonteme ihtiyac duyulmasi.
 
Bu uc temel endise birlestiginde, “biz bu oyun donanimina deep learning ve hpc uygulamalarina ozel donanim ekleyelim, bu sayede hem ray tracing gibi yeni nesil grafikler saglayabilelim, hem bu piyasada yaptigimiz arge bize bu pro piyasalarda rekabet gucu saglasin, hem de bu mimari ile yeni nesil performans optimizasyonlarinin yolu acilsin” diye bir yol cizilmesi normaldir.
 
Burada surpriz Amd’den gelebilir. Ben gunu kurtarma ve piyasa payi pesindeyim, bugune gore urun tasarladim diyerek bugunun oyunlarinda 4K’da deli performans veren bir GPU ile gelebilirler. Konsollar icin yapacaklari tasarim muhtemelen bu mantikta olacagi icin, oyunlar da multiplatform tasarlandigi icin sadece bugunun oyunlari degil, yakin gelecekte piyasaya gelecek oyunlarda da bu mimari yeterli olabilir. Aslinda Radeon 9700 da biraz bu mantiktaydi, FX gibi FP32 sunamiyordu, butun ic hesaplamalarini FP24’te yapiyordu ama FX yeterli performans elde etmek icin FP16’a dusuyordu, pratikte 9700 daha iyi goruntu kalitesi sunuyordu. Yani teoride en ileri teknik nvidia’daydi ama uygulamada gunun ve yakin gelecegin oyunlarinin ihtiyacina 9700 daha iyi bir cevapti. nvidia bir risk aldi, yine gelecege oynadi. Amd bunu degerlendirirse bomba olur. Muhtemelen nvidia'dan cevap olarak bu ai tabanli performans optimizasyonlarinin goruntu kalitesini etkileyecek kadar agresiflestigi driver’lar goruruz. Rekabet zorladikca belki grafikler icin yeni ai teknikleri gelisir. Ama Amd’den ust seviyede saglam bir sey gelmezse nvidia’nin fiyat ayarlamasi ile cevap vermesi yeterli olacaktir.

Burada nvidia’nin secimlerini etkileyen genel bir sorun daha var. Atari/Arcade salonlarinda, CRT TV’lerde kutu kutu grid goruntuden 4K ekranlara geldik. 30fps yeterli, 60’in ustunu gormezsin iddialarindan 144hz bana yetmiyor sekerim ortamina gectik. Siyah beyaz ekranda yilan oyunu oynanan telefonlardan 4-8 GB hafizayla gelen telefonlara gectik. Butun bu gelisme surecinde bu dev firmalarin “yarin cikaracagimizi da alacaklar” diye bir garantisi vardi. Bunun tukendigi noktaya geliyoruz. Adamin evinde 4K TV varsa ve alacagi PS5 bunu besleyecekse o adama nasil PS6 satacaksin? iPhone X almissa o adama seneye nasil yeni iPhone satacaksin? Bu yil cikardigin GPU adamin 4K 120hz ekranini besleyebilecekse seneye o adama nasil yeni GPU satacaksin?
 
Teknolojide “daha iyisine gerek yok, zaten goz goremiyor” lafi sabit klise. Ama bu sefer bunun gercek oldugu bir noktaya geliyoruz. Ekran cozunurlugu ve tazeleme hizinda artisi satarak devam edebilecekleri tek sektor VR. Zaten o yuzden bu kadar istahlilar. 8000x8000 cozunurlukte 400fps elde edip daha fazlasi icin odedigim paraya deger mi diye sorgulanacak zaman gelene kadar eski modelle devam edebilirler zira su anda VR gorsel olarak o CRT TV atari salonu donemlerinde. Ama VR simdilik herkese hitap etmiyor.
 
Ekran basinda oynayan adama yeni kart satmanin yolu cikacak yeni oyunlarin daha guzel gozukmesi ama elindeki sistemde duzgun calismamasi. Teknik olarak shader unitelerini kullanip 10x0’lerde de ray tracing yapmak mumkun ama 480p’de 30-60fps elde edilse iyidir. Teoride GPU’larin yaptigi herseyi CPU’da yapmak mumkun ama o ise ozel donanim olunca daha hizli yapilabiliyor. O yuzden ray tracing donanimi eklemek gerekliydi ama sorun su: bugune kadar ray tracing destegi olmadan elde edilebilecek kalitenin sinirlarini zorlamak icin harcanan butun caba ve kaynaklar bugun “aradaki farki cok goremedim” seklinde bir sonuc verdi. Tabi bu mevcut oyunlar icin gecerli. Mevcut oyunlar zaten RT olmadan iyi gozukecek sekilde hazirlanmis, bunun ustune iki yansima, bir golge cakinca cok da buyuk fark olmuyor. Nasil gercek zamanli isiklandirmanin farkini gostermek icin Doom 3 gibi o teknoloji uzerine kurulu bir oyun gerekti, RT icin de aynisi lazim. Ama Doom 3 GeForce 256’larla mumkun kilinan teknikleri kullanarak GeForce 3/4’ler zamaninda geldi ve 5/6’lar anca doyurucu performans verdi. Yani RTX su anda GF256’nin T&L’i doneminde, “gerek var mi”, “performans yetiyor mu” sorulari soruluyor ve yeterince genis kitlelerde yok ki oyun yapimcilari desteklesin. Simdilik nvidia BF5’e parayi basip bunu yayma doneminde ki yarin oyunlar buna gore yapilsin, yarin cikacak kartlarini mecburen alalim.
 
Ekran karti talebi tikanacaksa bu adamlarin gelir saglayacagi sektorler bu paralel islem gucunun kullanildigi pro piyasalar, high performance computing, deep learning vs. Intel’in Larrabee girisimi aslinda buralari hedefliyordu, yeni ekran karti projeleri de muhtemelen cok uzak olmayacak. Sadece grafikler icin gereken doku filtreleme vs gibi gorevler icin ozel amacli donanimin yaninda genel gorevler icin bol bol basit intel cekirdegi. Ama bu sefer ozel amacli donanim kismini hafife almayacaklar ki GPU piyasasinda madara oldu imaji olusmasin. Intel bu sekilde yeni urununu pro marketlerle GPU arasinda bir yerde konumlarken nvidia’nin zaten doygunluga ulasma tehlikesinde olan ekran karti piyasasina cakili kalmasi ve buradaki arge’sinin pro urunlere donusunun limitli olmasi cok mantikli olmaz. 
 
Ucuncu bir sorun su endise: uretim teknolojisindeki iyilestirmelerle daha cok transistor veya ayni islemci boyutunda daha yuksek saat hizi elde ederek yeni nesil donanim uretme modelinin bir sona geliyor olmasi, o yuzden performans artisi saglamak icin yeni bir yonteme ihtiyac duyulmasi.
 
Bu uc temel endise birlestiginde, “biz bu oyun donanimina deep learning ve hpc uygulamalarina ozel donanim ekleyelim, bu sayede hem ray tracing gibi yeni nesil grafikler saglayabilelim, hem bu piyasada yaptigimiz arge bize bu pro piyasalarda rekabet gucu saglasin, hem de bu mimari ile yeni nesil performans optimizasyonlarinin yolu acilsin” diye bir yol cizilmesi normaldir.
 
Burada surpriz Amd’den gelebilir. Ben gunu kurtarma ve piyasa payi pesindeyim, bugune gore urun tasarladim diyerek bugunun oyunlarinda 4K’da deli performans veren bir GPU ile gelebilirler. Konsollar icin yapacaklari tasarim muhtemelen bu mantikta olacagi icin, oyunlar da multiplatform tasarlandigi icin sadece bugunun oyunlari degil, yakin gelecekte piyasaya gelecek oyunlarda da bu mimari yeterli olabilir. Aslinda Radeon 9700 da biraz bu mantiktaydi, FX gibi FP32 sunamiyordu, butun ic hesaplamalarini FP24’te yapiyordu ama FX yeterli performans elde etmek icin FP16’a dusuyordu, pratikte 9700 daha iyi goruntu kalitesi sunuyordu. Yani teoride en ileri teknik nvidia’daydi ama uygulamada gunun ve yakin gelecegin oyunlarinin ihtiyacina 9700 daha iyi bir cevapti. nvidia bir risk aldi, yine gelecege oynadi. Amd bunu degerlendirirse bomba olur. Muhtemelen nvidia'dan cevap olarak bu ai tabanli performans optimizasyonlarinin goruntu kalitesini etkileyecek kadar agresiflestigi driver’lar goruruz. Rekabet zorladikca belki grafikler icin yeni ai teknikleri gelisir. Ama Amd’den ust seviyede saglam bir sey gelmezse nvidia’nin fiyat ayarlamasi ile cevap vermesi yeterli olacaktir.

Burada nvidia’nin secimlerini etkileyen genel bir sorun daha var. Atari/Arcade salonlarinda, CRT TV’lerde kutu kutu grid goruntuden 4K ekranlara geldik. 30fps yeterli, 60’in ustunu gormezsin iddialarindan 144hz bana yetmiyor sekerim ortamina gectik. Siyah beyaz ekranda yilan oyunu oynanan telefonlardan 4-8 GB hafizayla gelen telefonlara gectik. Butun bu gelisme surecinde bu dev firmalarin “yarin cikaracagimizi da alacaklar” diye bir garantisi vardi. Bunun tukendigi noktaya geliyoruz. Adamin evinde 4K TV varsa ve alacagi PS5 bunu besleyecekse o adama nasil PS6 satacaksin? iPhone X almissa o adama seneye nasil yeni iPhone satacaksin? Bu yil cikardigin GPU adamin 4K 120hz ekranini besleyebilecekse seneye o adama nasil yeni GPU satacaksin?
 
Teknolojide “daha iyisine gerek yok, zaten goz goremiyor” lafi sabit klise. Ama bu sefer bunun gercek oldugu bir noktaya geliyoruz. Ekran cozunurlugu ve tazeleme hizinda artisi satarak devam edebilecekleri tek sektor VR. Zaten o yuzden bu kadar istahlilar. 8000x8000 cozunurlukte 400fps elde edip daha fazlasi icin odedigim paraya deger mi diye sorgulanacak zaman gelene kadar eski modelle devam edebilirler zira su anda VR gorsel olarak o CRT TV atari salonu donemlerinde. Ama VR simdilik herkese hitap etmiyor.
 
Ekran basinda oynayan adama yeni kart satmanin yolu cikacak yeni oyunlarin daha guzel gozukmesi ama elindeki sistemde duzgun calismamasi. Teknik olarak shader unitelerini kullanip 10x0’lerde de ray tracing yapmak mumkun ama 480p’de 30-60fps elde edilse iyidir. Teoride GPU’larin yaptigi herseyi CPU’da yapmak mumkun ama o ise ozel donanim olunca daha hizli yapilabiliyor. O yuzden ray tracing donanimi eklemek gerekliydi ama sorun su: bugune kadar ray tracing destegi olmadan elde edilebilecek kalitenin sinirlarini zorlamak icin harcanan butun caba ve kaynaklar bugun “aradaki farki cok goremedim” seklinde bir sonuc verdi. Tabi bu mevcut oyunlar icin gecerli. Mevcut oyunlar zaten RT olmadan iyi gozukecek sekilde hazirlanmis, bunun ustune iki yansima, bir golge cakinca cok da buyuk fark olmuyor. Nasil gercek zamanli isiklandirmanin farkini gostermek icin Doom 3 gibi o teknoloji uzerine kurulu bir oyun gerekti, RT icin de aynisi lazim. Ama Doom 3 GeForce 256’larla mumkun kilinan teknikleri kullanarak GeForce 3/4’ler zamaninda geldi ve 5/6’lar anca doyurucu performans verdi. Yani RTX su anda GF256’nin T&L’i doneminde, “gerek var mi”, “performans yetiyor mu” sorulari soruluyor ve yeterince genis kitlelerde yok ki oyun yapimcilari desteklesin. Simdilik nvidia BF5’e parayi basip bunu yayma doneminde ki yarin oyunlar buna gore yapilsin, yarin cikacak kartlarini mecburen alalim.
 
Ekran karti talebi tikanacaksa bu adamlarin gelir saglayacagi sektorler bu paralel islem gucunun kullanildigi pro piyasalar, high performance computing, deep learning vs. Intel’in Larrabee girisimi aslinda buralari hedefliyordu, yeni ekran karti projeleri de muhtemelen cok uzak olmayacak. Sadece grafikler icin gereken doku filtreleme vs gibi gorevler icin ozel amacli donanimin yaninda genel gorevler icin bol bol basit intel cekirdegi. Ama bu sefer ozel amacli donanim kismini hafife almayacaklar ki GPU piyasasinda madara oldu imaji olusmasin. Intel bu sekilde yeni urununu pro marketlerle GPU arasinda bir yerde konumlarken nvidia’nin zaten doygunluga ulasma tehlikesinde olan ekran karti piyasasina cakili kalmasi ve buradaki arge’sinin pro urunlere donusunun limitli olmasi cok mantikli olmaz. 
 
Ucuncu bir sorun su endise: uretim teknolojisindeki iyilestirmelerle daha cok transistor veya ayni islemci boyutunda daha yuksek saat hizi elde ederek yeni nesil donanim uretme modelinin bir sona geliyor olmasi, o yuzden performans artisi saglamak icin yeni bir yonteme ihtiyac duyulmasi.
 
Bu uc temel endise birlestiginde, “biz bu oyun donanimina deep learning ve hpc uygulamalarina ozel donanim ekleyelim, bu sayede hem ray tracing gibi yeni nesil grafikler saglayabilelim, hem bu piyasada yaptigimiz arge bize bu pro piyasalarda rekabet gucu saglasin, hem de bu mimari ile yeni nesil performans optimizasyonlarinin yolu acilsin” diye bir yol cizilmesi normaldir.
 
Burada surpriz Amd’den gelebilir. Ben gunu kurtarma ve piyasa payi pesindeyim, bugune gore urun tasarladim diyerek bugunun oyunlarinda 4K’da deli performans veren bir GPU ile gelebilirler. Konsollar icin yapacaklari tasarim muhtemelen bu mantikta olacagi icin, oyunlar da multiplatform tasarlandigi icin sadece bugunun oyunlari degil, yakin gelecekte piyasaya gelecek oyunlarda da bu mimari yeterli olabilir. Aslinda Radeon 9700 da biraz bu mantiktaydi, FX gibi FP32 sunamiyordu, butun ic hesaplamalarini FP24’te yapiyordu ama FX yeterli performans elde etmek icin FP16’a dusuyordu, pratikte 9700 daha iyi goruntu kalitesi sunuyordu. Yani teoride en ileri teknik nvidia’daydi ama uygulamada gunun ve yakin gelecegin oyunlarinin ihtiyacina 9700 daha iyi bir cevapti. nvidia bir risk aldi, yine gelecege oynadi. Amd bunu degerlendirirse bomba olur. Muhtemelen nvidia'dan cevap olarak bu ai tabanli performans optimizasyonlarinin goruntu kalitesini etkileyecek kadar agresiflestigi driver’lar goruruz. Rekabet zorladikca belki grafikler icin yeni ai teknikleri gelisir. Ama Amd’den ust seviyede saglam bir sey gelmezse nvidia’nin fiyat ayarlamasi ile cevap vermesi yeterli olacaktir.

Dayanamadım  tekrar satışa çıkan msi armor rtx 2070 aldım(3400liracık ), taş atmak yok  
 
Kart geldiğinde detaylı incelemeye çalısırım.
Bu arada evga gtx 1070 ftw de satılık

Techreport'un konu ile ilgili güzel bir yazısını gördüm. Herkes RTX on off konuşurken diğer özellikler hakkında birşeyler yapılmış.

https://techreport.com/review/34269/testing-turing-content-adaptive-shading-with-wolfenstein-ii-the-new-colossus

TL:DR; çok az performans kazandırıyor ama görsel kalitesinden de kayıp farkedilmiyor.  Yeni oyunlarda belki ciddi farklar oluşturabilir. 

Yuksek fiyat, eski nesil oyunlarda eski nesil donanimdan cok hizli olmamasi, bu sebeple 4K'da nihai performansin "yeni nesil" icin etkileyici olmamasi... Bunlari anlarim, bunlar ticaret yapan bir firmanin rakiplerin durumuna ve piyasaya bakarak kar/maliyet analizi ile alacagi kararlar. Ray tracing'i gercek zamanli saglayan firma olarak tarihe gecme hevesini de anlarim. Hatta bu nesilde iyi satis olmasin, kendi iyi satan mevcut urunlerimizin bosuna fiyatini dusurmeyelim, bu yeni nesil donanimin seneye cikacak refresh'i de daha iyi satar diye dusunulmesi, kisa donemde beklenenin altinda gelir elde ederek hissenin dusmesi, bu sekilde piyasadan hissenin ucuza toplanilmasi vs akillica bile olabilir. Bu yil ray tracing lideri imajini Intel'e kaptirmayacak ve finansal olarak akillica olan hamlesini yapar, seneye bu neslin doygun halini piyasaya surer, o zamana kadar driver'lar uzerinde de calisma sansi olur, rakibe tur bindirir.
 
Ama donanim failure'lari kabul edilebilir bir durum degil. Alev alan kart istisnai bir durumsa neyse de genel bir problemse feci. Apple gibi bir rakibi olan Samsung bile patlayan telefon faciasindan sonra devam edebildigine gore nvidia da bunu asar tabi ama hic olmamasi gerekirdi.

Yuksek fiyat, eski nesil oyunlarda eski nesil donanimdan cok hizli olmamasi, bu sebeple 4K'da nihai performansin "yeni nesil" icin etkileyici olmamasi... Bunlari anlarim, bunlar ticaret yapan bir firmanin rakiplerin durumuna ve piyasaya bakarak kar/maliyet analizi ile alacagi kararlar. Ray tracing'i gercek zamanli saglayan firma olarak tarihe gecme hevesini de anlarim. Hatta bu nesilde iyi satis olmasin, kendi iyi satan mevcut urunlerimizin bosuna fiyatini dusurmeyelim, bu yeni nesil donanimin seneye cikacak refresh'i de daha iyi satar diye dusunulmesi, kisa donemde beklenenin altinda gelir elde ederek hissenin dusmesi, bu sekilde piyasadan hissenin ucuza toplanilmasi vs akillica bile olabilir. Bu yil ray tracing lideri imajini Intel'e kaptirmayacak ve finansal olarak akillica olan hamlesini yapar, seneye bu neslin doygun halini piyasaya surer, o zamana kadar driver'lar uzerinde de calisma sansi olur, rakibe tur bindirir.
 
Ama donanim failure'lari kabul edilebilir bir durum degil. Alev alan kart istisnai bir durumsa neyse de genel bir problemse feci. Apple gibi bir rakibi olan Samsung bile patlayan telefon faciasindan sonra devam edebildigine gore nvidia da bunu asar tabi ama hic olmamasi gerekirdi.

Adamlar ilk çıktığında hem 1080 hem de 1080 Ti ile rakibine ve kendilerine o kadar fark atınca haliyle başarının 3. kez gelmesi kolay olmuyor. 

Bence bu seri başarılı değil. Başarılı olacağı zaman geldiğinde ise zaten artık yeni seri beklentisi çok fazla olacak (veya gelmiş olacak, yaklaşık 1.5 sene sonrasından bahsediyorum).

RTX'in bir olayı yok şimdilik. Ancak oyun stüdyosu ile ciddi ortak çalışma sonucu göz boyayıcı birşeyler görürüz. BF5 iyi bir örnek değil buna. Hele BF5 multide o yansımaları farketmezsiniz veya akıcı olsun diye zaten kapatırsınız. BF5 bir kriter değil ama şu an RTX'li tek oyun.

Fiyat indirimi olursa işler değişir. 1000 serisine sahip birisi için anlamsız, 900 serisi için anlamlı olabilir, driver desteğinin daha iyi olacağı ve bir kaç özelliği daha sonradan yazılımla çoşabilme "ihtimalinden" dolayı.

Fakat mining çılgığınlığı bir ara nvidia'ya da bulaşmıştı. Şu an veya ileriki aylarda piyasada çok uygun 1080 ve 1080 Ti ilanları olacaktır diye tahmin ediyorum. 1080p 120 Hz bir gamer olarak kenarda bunları beklemeyi tercih ettim açıkçası.

Oyun motorunun tasarimciya “su yuzeyde screen space reflection kullan, su yuzeyde low quality de olsa ray tracing reflections gerekli, bu yuzeyde high quality sart” diye ayarlama imkani tanimasi, tasarimcinin da hem sahnedeki icerigi, hem performansi goz onunde bulundurarak bunlari ayarlamasi daha mantikli olur. Oyun motoru bunu yapamiyorsa veya tasarimci bunu yapmiyorsa, driver’lardan bu elle zorlanabilir. Ama ideali kartlardaki yapay zeka unitelerinin sahneyi gercek zamanli analiz ederek her durumda optimal teknigi kullanmasi olur. Bu mimaride ilginc olan bunun yolunun acilmis olmasi ama pratikte bunu gormek vakit alacaktir.
 
Videoda adam goruntuye bakip “su sahnede suralarda ray tracing olmasa ben farki anlamam, bu sahnede suralarda screen space reflections ile cok bozulma var, ray tracing ile kalite cok bariz artiyor ama low quality yeterli, sadece surada high quality sart” diyebiliyor.
 
Bu bilgiyi mesela 1000 farkli sahne icin elle super bilgisayara girdigimizde onu egitmis oluyoruz (training). Sonrasinda hadi simdi sen tespit et diyoruz, bu egitimden ogrendigi ile hazirladigi goruntuleri karsimiza getiriyor. Surasi olmamis, burasi olmamis diyoruz, buna gore yeniden sahne tanima algoritmasini guncelliyor. Hah simdi oldu dedigimizde bunu driver’da ai profili olarak ekran kartina gonderiyor. Ekran karti bu sekilde onceden hazirlanmis yapay zekayi calistiracak kadar kapasiteye sahip ama bu sayede hangi yuzeyi hangi kalitede isleyecegini tespit edip islem unitelerini efektif sekilde kullaniyor, oyuncu “kiroyum ama para bende” diyerek 4K 120hz’de mega-ultra ayarlari secti diye her koseye isin sacmiyor, her islemi double precision floating point hesaplamalariyla yapmiyor. Yani en azindan benim anladigim kadariyla hedeflenen gelecek bu.
 
Bu asamada henuz orada degiliz, “yasasin, gercek zamanli ray tracing calistirabildik” seviyesindeyiz.

Oyun motorunun tasarimciya “su yuzeyde screen space reflection kullan, su yuzeyde low quality de olsa ray tracing reflections gerekli, bu yuzeyde high quality sart” diye ayarlama imkani tanimasi, tasarimcinin da hem sahnedeki icerigi, hem performansi goz onunde bulundurarak bunlari ayarlamasi daha mantikli olur. Oyun motoru bunu yapamiyorsa veya tasarimci bunu yapmiyorsa, driver’lardan bu elle zorlanabilir. Ama ideali kartlardaki yapay zeka unitelerinin sahneyi gercek zamanli analiz ederek her durumda optimal teknigi kullanmasi olur. Bu mimaride ilginc olan bunun yolunun acilmis olmasi ama pratikte bunu gormek vakit alacaktir.
 
Videoda adam goruntuye bakip “su sahnede suralarda ray tracing olmasa ben farki anlamam, bu sahnede suralarda screen space reflections ile cok bozulma var, ray tracing ile kalite cok bariz artiyor ama low quality yeterli, sadece surada high quality sart” diyebiliyor.
 
Bu bilgiyi mesela 1000 farkli sahne icin elle super bilgisayara girdigimizde onu egitmis oluyoruz (training). Sonrasinda hadi simdi sen tespit et diyoruz, bu egitimden ogrendigi ile hazirladigi goruntuleri karsimiza getiriyor. Surasi olmamis, burasi olmamis diyoruz, buna gore yeniden sahne tanima algoritmasini guncelliyor. Hah simdi oldu dedigimizde bunu driver’da ai profili olarak ekran kartina gonderiyor. Ekran karti bu sekilde onceden hazirlanmis yapay zekayi calistiracak kadar kapasiteye sahip ama bu sayede hangi yuzeyi hangi kalitede isleyecegini tespit edip islem unitelerini efektif sekilde kullaniyor, oyuncu “kiroyum ama para bende” diyerek 4K 120hz’de mega-ultra ayarlari secti diye her koseye isin sacmiyor, her islemi double precision floating point hesaplamalariyla yapmiyor. Yani en azindan benim anladigim kadariyla hedeflenen gelecek bu.
 
Bu asamada henuz orada degiliz, “yasasin, gercek zamanli ray tracing calistirabildik” seviyesindeyiz.

Selamlar,
 
RTX 2070 aldim. Ilk taktigimda ekranda goruntu yoktu. Birkac dakika bekledim. Monitoru kapatip acinca geldi. Ilginctir ki benden cikan 1050Ti i baska PC ye taktim ve farkli bir monitorde ayni sorun meydana geldi. Micron VRAM li cikti. Bugun kasaya taktim driverlar vs. hallettim ustune oynadigim 1-2 oyun, 3D Mark falan yaptim. Encode/decode testleri yaptim (ekran karti %100 yukte iken) biraz. 4K da 60FPS encode yaparken %33-37 gibi bir deger gosteriyor. 8K30 ve 8K60 falan deneyecegim ileriki zamanlarda. OC degil de baska planlarim mevcut. %100 yukte (Star Citizen 4K da 30 FPS alirken) 1750 MHz sabit hic dusmuyor. Watt metre olmadigi icin guc tuketimi hakkinda konusamiyorum benim sistemimde.
 
Su anda mutluyum :). Ekranda X O lar gorene kadar ya da BSOD almaya baslayana kadar mutlu olurum. 1050Ti da ekran karti yukteyken kayit biraz yavaslatiyordu. Bu tabii bircok sebepten olabilir. Benim tahminim Nvidia render edilmis goruntuyu encoder a daha iyi bir sekilde aktariyor iceride. %100 yukte iken encode baslatinca (4K60 80Mbps) hicbir degisiklik sezemedim. Biraz karisik yazdim 2 paragraf yazmis olsamda. Kusura bakmayin.

Saygilar 

Doom 3 piyasaya geldiginde isiklandirmanin dramatik etkisini kullanacak sekilde tasarlanmisti. RTX icin de oyle bir oyun lazim. Yani odaya girdiginizde hareket eden isik bir koseyi aydinlatana kadar oradaki zombiyi goremediginiz bir oyun tasarlansa teknolojinin farki belli olur. Tabi Doom 3'te performans yeterli olsun diye sahne basina dusen isik sayisi limitini dusuk tutmuslardi, o yuzden cok karanlik bir oyundu. Golgeler koyu ve sertti. Simdi benzer bir oyun RTX ile tasarlansa golgeler yumusak kenarli ve dogru koyulukta olur. O yuzden biri Doom 3'un kodunu alip RTX'e tasisa ilginc olur demistim.
 
Bu teknolojiye gore icerik hazirlanmadan farki cok farkedilmez derken bunu kastediyorum. Ornek verirsek oyunu RTX olmayan donanimda calisacak sekilde hazirlayan tasarimci,
1. surada dolapla duvarin arkasina zombi saklayayim, isik vurup zombi oyuncuya dogru yuruyene kadar gozukmesin diye tasarlamayacak oyunu:

 
Cunku oyun cogu oyuncuda soyle gozukecek:


2. Ayni sekilde surada tavandaki tahtalar arasindan sarkan ceiling monster olsun demeyecek:

 
Cunku oyun cogu oyuncuda soyle gozukecek:

 
RTX OFF goruntude ortamda anladigim kadariyla ambiyans isiklandirmasi sabit, hareketli isiklarin etkisi bunun ustune bindiriliyor. Bizim gozumuzun oyunlarda aliskin oldugu goruntu bu. Genel olarak daha aydinlik. Performans daha iyi oldugu icin goruntu de daha akici simdilik. Hareketli golgelerin kenarlari daha tirtikli, isigin dogrudan etki etmedigi yerler yapay bir sekilde aydinlik ama bunlara gozumuz aliskin. 
 
"Gunduz vakti o oda daha aydinlik olur, hem gozun alisir, o koseyi gorursun" diye dusunene ikinci resim daha dogru gelir. Ama ikinci resimde de o dolabin arkasindaki duvar gozume cok cirkin geliyor. Cunku yere vuran isigin yansimasi ile duvarin alt kismi daha aydinlik, ust kismi daha karanlik olmali ama cart diye tamami ayni aydinlikta. RTX acik olan resimde sag duvarda bu dedigimi gorebilirsiniz, hareketli isigin yerden yansimasi ile duvarin alt kismi aydinlik.
 
Buradaki screen space ambient occlusion objelere daha koyu golgeler sagladigi icin daha kontrastli bir goruntu olusuyor ama RTX'teki goruntude golgelerin yerleri daha dogru ve bu golgeler daha yumusak. RTX off'da yerdeki cam kiriklarinin altinda koyu golgeler var mesela, RTX on daha gercekci. Yine de "hem cok karanlik degil, hem daha kontrastli, hem gozum buna aliskin, hem daha performansli" diye RTX off hosunuza gidiyorsa ne guzel iste, bosa para harcamaya gerek yok bu asamada.
 
Simdiye kadar pek dikkat cekilmeyen bir sey var, RTX yapay zekanin onceki karelerden gelen bilgiyle duzeltme yapmasina ihtiyac duydugu icin surada dolabin icindeki golgeli kisim gibi bir onceki karede gozukmeyen yerlerde bozulmanin yuksek olmasi mumkun:

 
Video'da 4:00 civarinda buraya dikkat ederseniz fizir fizir, kimil kimil.
 
Yani isigin hareketi ve yansimalari hesaplandigi icin RTX ile golgeler daha gercekci ama mukemmel degil su anda cunku bu hesaplamalar limitli, arasi yapay zeka ile dolduruluyor. Ileride oyunlar da bu teknolojiye gore hazirlanir, o gun piyasadaki donanim da bu isi daha hizli ve daha kaliteli yapiyor olur, kullaniriz. Simdilik olmasa da olur ama guzel gelisme.
 
PS: Foruma yukleyebilecegimiz resim boyutu limitlenmis sanirim, imgur'a yukledim mecburen. Resimler gozukmuyorsa ondandir.

Mimari gelismeye fos denildiginde aksi yonde cok savundum ama daha once de birkac kez dedigim gibi bence de bu nesli pas gecmeli.
 
1080 Ti iyidir.
 
Nvidia ne zaman boyle koklu mimari degisiklik sunsa (TNT, Geforce256, Geforce3, FX...) bir sonraki kartin gelisini cok beklemek gerekmedi ve kartla (TNT2, Geforce2, Geforce4, Geforce6) bu yeni ozelliklerde ciddi performans artisi saglandi.
 
VR'da bir onceki nesle gore %60'a yakin performans artisi var deniyor, meraklisi o yuzden alabilir. "Bi daha mi gelecez dunyaya" diye alinabilir. Yoksa 1080Ti iyidir.

Guzel video:
 
 
”Ozet gec” nesli icin RTX’te veya Tensor Core’larda ilginc bir sey yok. 

3dcenter'ın bilmem kaç tane sitenin incelemesinden faydalanarak yaptığı derlemesi:
 
https://www.3dcenter.org/artikel/launch-analyse-nvidia-geforce-rtx-2080-2080-ti
 
Kısaca 2080ti, 1080ti'dan %35 kadar hızlı ve %13-14 kadar yüksek güç tüketiyormuş. 2080 ise 1080ti'dan %6-7 kadar hızlı ve %4-5 kadar daha düşük güç tüketiyormuş.

"Urunlerine vergi geldigi icin fiyatlari artti" seklinde bir haber degil bu. "Cin'e vergi koyulduguna gore maliyetleri artacagi icin fiyati da yukseltecektir" seklinde tahmine dayali bir yazi. Adamin kar marji yuksekse, fiyat arttiginda satis hacmi dusecegi icin toplam karinin dusecegine inaniyorsa bu maliyet artisini mevcut fiyatta bir degisiklik yapmadan da gogusleyebilir. Fiyatta yapacagi degisiklik %0-6.5 arasinda olacaksa buna kafadan %6 olur demek mumkun degil. Ayrica Amerika'da vergiler degisti diye Amerika satis fiyatinda degisiklik olacaksa bu Turkiye'deki satis fiyatinin da degisecegi anlamina gelmiyor. Iki mesajinizda da ayni linki vermissiniz.

Cogu oyuncunun kullandigi cozunurluklerde 144 fps gibi performanslar veren mevcut kartlar uzerine yeni bir mimari gelecekse bunun hiz arttirmaktan cok gelecek nesil ozelliklere kopru olusturmak uzerine kurulu olmasi mantikli. Intel piyasaya girdiginde buyuk ihtimalle ray tracing'i on plana cikartacakti, 90'lardan beri Intel yuksek islemci gucuyle grafik piyasasina ray tracing getiren olma hayalini kovaliyor. nvidia RTX hamlesi ile (1) real time ray tracing'i piyasaya ilk sunan firma imajini elde etti, (2) Intel piyasaya gelene kadar mimari ve driver'larini optimize etmeye vakit bulmayi garantiledi, (3) oyun yapimcilarinin bu yeni teknolojiyi kullanan oyunlarini ilk nvidia kartlarinda hazirlamasini sagladi. Intel goz onune alindiginda nvidia dogru hamleyi yapti.
 
AMD belki ray tracing'e ozel donanim eklemek yerine shader unitelerinin sayisini arttirmayi tercih edecek, boylece belki mesela 4K'da daha iyi performans veren ama cip alani daha ufak olan bir mimari sunup bugun icin daha iyi bir cozum oldugunu iddia edecek, RT'yi de shader yoluyla kotarip "sartsa bizde de var" diyecek, teoride RT performansinda geride olsa da bu oyunlar henuz yaygin olmadigi icin kisa donem icin daha iyi bir secim oldugunu iddia edecek. Ama AMD kisa donemde driver'larini oturtmayi beceremiyor. Onlar duzgun calisan driver cikarana kadar nvidia driver'larini optimize edip performans farkini kapatabiliyor. Nvidia'nin mevcut mimarisi yeniden programlanmaya acik oldugu icin yeni optimizasyon yontemlerine de imkan verebilir. AMD ile rekabeti goz onune alindiginda, Nvidia zaten guclu oldugu driver optimizasyonu alaninda kendisine daha genis oyun sahasi saglayan bir mimariye yonelmekle guzel bir hamle yapti bence.
 
Yeni teknolojilerin hemen destek bulmamasi kotu tabi ama yeni degil. Bence en onemli olanlardan soz edersek DirectX6'da cift dokunun tek geciste islenmesi, DirectX7'de Hardware T&L, DirectX8'de programmable shader modeli, DirectX9'da HLSL ve FP shader'lar, DX12'da low-level programming destegi geldiginde ayni sey oldu. Sonucta butun bu teknolojiler kullanim buldu, buluyor, ray tracing icin de aynisi gecerli olacak. Bu teknolojileri (1) ilk piyasaya sunan olmanin getirdigi imaj, (2) donanimi ilk hazir olan sirket olup driver'lar uzerinde calismak, (3) oyun yapimcilarinin yeni teknoloji kullanan oyunlarini hazirladiklari "gelistiricinin tercihi" donanim olmanin getirdigi avantaj her zaman arti oldu.
Ayni cip alanina iki 1080Ti sigdirip bu nesli gecistirseler 4K'da daha yuksek hiz elde edebilirlerdi, pratikte baska cok artisi olmazdi. Onun yerine bir sonraki nesilde kullanilacak teknolojileri piyasaya ilk sunan olmayi tercih etmeleri, ozellikle Intel'in piyasaya girisine hazirlik yaptiklari dusunulurse makul. DLSS ile 4K kullanildiginda onceki nesille performans farki aciliyor, goruntu kalitesi de bazi acilardan daha yuksek. DLSS 2X kullanildiginda 64X supersampling ile karsilastirilabilir bir goruntu kalitesi elde edildigini iddia ediyorlar ki bu oldukca etkileyici. Ray tracing kullanildiginda isiklandirma ve yansima efektlerinde kalite artisi saglanabiliyor. Neticede sadece performans artisi sunan bir kartla piyasaya gelmek yerine istendiginde performans artisi, istendiginde kalite artisi saglayan ve bir sonraki nesle hazirlayan bir mimari ile gelmis olmalari her zamanki nvidia taktigi. Simdiye kadar ise yaradi, simdi ortada rakip olmayinca fiyat costugu icin milletin agzina sakiz oldular ama bugune kadar onlara basari getiren her zamanki yontemlerinden farkli bir sey yapmiyorlar. Yeni teknolojileri destekleyen oyun olmadan donanim kullanilmiyor, donanim olmadan yeni teknolojileri destekleyen oyun yapilmiyor. Adamlar hem performansi yeterince yukselten urun yapip satmayi, hem de boylece yeni nesil teknolojileri yeterince bilgisayara sokup oyun destegi saglamayi beceriyor, bir gunde olmuyor diye sizlanmamak lazim.
 
Gercekten endise edilmesi gereken bir sey varsa o da bu yeni teknolojilerin kontrollu ortamda, sabit demolarla, birkac oyunda duzgun calistigini gormenin "tamam olmus" demek icin yeterli olmamasi. AI isin icine girdigi icin pratikte sagda solda sacma sapan hatalar goruluyor olabilir. Gerci texture pop-in'ler ve LOD gecisleri arasinda geometri pop-in'ler vs ile oyuncular bu tarz sicramalara/kesintilere alistiklari icin bu da normal olarak degerlendirilebilir ama surekli olursa can sikar. Bu yeni teknolojilerin mevcut incelemeleri oldukca limitli, simdilik nvidia'nin sozune guvenmek zorunda kaliyoruz.
 
Fiyat artisi kotu tabi ama yeni degil. TNT'den bu yana her nesilde grafik kartlarinin fiyat artti. Bu nesilde nvidia kendi kendisiyle yarisiyor, bosuna eski kartlarin fiyatini dusurecegine yeni kartlarin fiyatini yuksek tutmasi normal. Piyasaya rakip bir kart geldiginde fiyatta ayarlama olacaktir. Bir sonraki kartlari da 4K'da 120hz kovalayanlara, 8K'da 60hz kovalayanlara, VR'da super yuksek cozunuklukler isteyenlere satilacaktir. Bu nesilde o performanslari verselerdi ve kartlar uygun fiyata piyasaya ciksaydi bir sonraki nesil kartlarin satislari limitlenmis olurdu. Kar amacli bir firma olarak nvidia'nin yaptigi her sey dogru. Teknolojinin gelismesini ite-kaka hizlandiran bir firma gozuyle bakarsak yine yaptiklari dogru. VR'da performans artisi %60 civarinda. Bu kartlarin mimarisi benim gibi teknolojide yeniliklerden mutlu olanlar icin dogru secimlerle dolu. 
 
AMD'ye "su anda kullanilan teknolojilerde en iyi fiyat/performans oranini veren firma" imajini kovalamanin yolunu acmis oldular ama birinin driver konusundaki beceriksizligi, digerinin bu konudaki ozel becerisi bu riski goze almalarina izin vermis olmali. AMD eger hazirsa ataga gecmeli. Ama nvidia'nin orta ve alt seviyede fiyat dusurerek cevap verebilecegi hamleler disinda bir sey yapmalarini beklemiyorum. Ust seviyede nvidia'yi zorlamalari ve yeni driver optimizasyonlarina itmeleri vakit alabilir. Ama rekabeti kizistirsalar guzel olur.

 
2080'le 1080ti arasındaki fark az diye mi boykot edeceksiniz? O çok da haklı bir gerekçe olmaz. Mesela 780ti'dan çok az farkla hızlı olan bir 980 vardı. Ama bana göre Nvidia'nın yaptığı en iyi iş oydu. 
 
Burada farkın az olmasının iki sebebi var. İlki üretim tekniğinin pek gelişmemiş olması. 14/16nm'den 12nm'ye geçtiler ki aslında 12nm uydurulmuş bir üretim tekniği. Diğer sebep ise Nvidia'nın rt ve tensor core sayısına abandığı için gpu büyümüş ama performans çok artmamış durumda. Hatta gpu çok büyüğü için güç tüketimi de artmış (tabi mimarideki değişimin de etkisi var) saat hızları çok agresif olmamış. Sonuç olarak performans yine de iyi. Hatta bu boyutta gelen gpular ve yeni mimari olduğunu düşünürsek Nvidia çok iyi iş çıkarmış.
 
Bu fiyattan kart falan alınmaz zaten ama mühendislik anlamında Nvidia hala çok iyi gidiyor. 7nm ile bu mimari ve özellikler daha da gelişip maliyetler düştüğü zaman çok daha mutlu edecek kartlar görürüz. Şuan bile ucuza bulunduğu taktirde 10 serisi kartlar almak daha mantıklı. En azından bellek miktarına takılmaz insan.