epi

Asus TUF A16 AMD-Advantage
AMD CPU+GPU
Ozelligi: oyun oynarken degil ama duz kullanimda 12 saat ustunde pil omru var. Performansi: 1080p'ye yeterli. Ilginc.
Masaustunde GPU'lari, CPU'lari rakip kadar isindigi icin az cekse ne yazar deniyor zira duvara bagli. (Hatta GPU ortalamada/idle'da daha cok cekebiliyor.) Yuksek performansli oyun laptop'larinda da ayni durum var. Fakat Steam Deck gibi handheld'lerde ve pilden calisarak tasinabilirligin onemli oldugu yerlerde AMD'nin avantaji var. Islemci Intel'e gore ileri uretim teknolojisi ile Tayvan'da uretiliyor, dusuk guc gereksinimi var. Apple gibi degil tabi. Hem pil omru acisindan Apple onde, hem de Apple'i fisten cekince performans dusmuyor, GPU pilden calisarak da sana ayni performansi sunuyor.
Ama Windows tabali cozumler icinde "ben oyun oynayacagimda fise takayim, bana 1080p'de oyunu acsin, onun disinda fise takmadan butun gun isimi gorebileyim" tarzi urunler olmasi acisindan guzel.

Lensler, cozunurluk, panel tipi vs. hepsi netligi etkiliyor.
Sweet spot'un ufak olmasi bir sorun. Sweet spot'a tam yerine oturtsan bile lenslerin yapisi sebebiyle kenara dogru netligin azalmasi baska bir sorun. Bu ikincisine zamanla alisiliyor cunku solundaki adama bakmak istediginde goz ucuyla bakmak yerine kafayi o tarafa cevirmeye alisiyorsun (hic farkinda bile olmadan). Beyin o netligi yakalayacagi sekilde hareket etmeye alistiriyor seni. Ama gozluk kafadan kayiyorsa, sweet spot da ufak oldugu icin tam yerini tutturmuyor da butun goruntunun netligi kayboluyorsa o sikintili.
Sweet spot'u tam oturttun, lenslerde kenara dogru netligin azalmasindan da rahatsiz olmayacak sekilde gozunu degil kafani cevirmeye alistin. Yine de monitor netligi yok diye rahatsiz oluyorsan cozunurlukten, panel yapisindan, kullanilan filtreden vs.
Gun gelecek, seri uretime gececek maliyetlere gelince retinaya laser projection yontemine de gececekler. Lens falan gerekmeyecek. Yani 4K monitor alan "ya netlik konusu benim icin kapanmistir, onumde 4K degil 6K olsa bu boyutta farkini cok gormem" diyebiliyor ama VR'in oraya gelmesine daha yillar var. Bunlar denemeye deger duzgun orneklerinin ilk goruldugu donemler.
Yana egilince dusmanin arkasindaki diger dusmani gorebiliyorsun. Duvarin arkasinda siper alabiliyorsun. Kafani sola cevirince seni gecmeye calisan arabayi gorebiliyorsun? Ustune gelen seyden egilerek kacabiliyorsun. Ortamin icindesin. Monitorde olmayan bir sey icin VR'dasin. Netlik ise monitorde yuksek.
Ufak ekranlari da retina seviyesine getirirler, veya laser projection kullanarak retinayi yakalarlar, monitorle farki kalmamis olur. O gune kadar VR denenmeyecekse su anda cok erken. Sundugu deneyim nasil diye denenecekse artik kutu kutu degil ve takip kalitesi de yeterince iyi, icerik yeterince iyi.

2K-4K TV'lerin cozunurlugunu vermesi icin VR setlerinin tek goze 8K-16K falan vermesi lazim. Retine seviyesi olmasi icin tek goze 16K-32K gerekiyor. "VR yeni basliyor, bunlar iyi olmus" derken, gercekten yeni basliyor. Yani bunlar iyi olmus "bu ne be" dedirtmiyor ama biz olene kadar netlik artmaya devam edecek. Netlik artarken icerik kalitesi de artmaya devam edecek. Muptelasi olana surekli yenisi satilacak, orada sikinti yok 
Yil sonunda Quest 3, yil icinde Apple Reality gelince mixed reality konusunda da iyi olacaklar. Oda goruntusunun ustune karakter yuklemek falan. Gozlugu kafadan cikarinca "oh be, odayi cok daha net goruyorum" diyeceksiniz yine, ben bu isleri ilk kez duzgun yapacaklar diye heyecanlaniyorum ama kaski takinca kask olmadan odaya bakiyormus kalitesinde bir goruntu olmayacak.
 Apple "kamera ve ekranlarin cozunurlugunu max yapalim, 3D icerigi upscale ederiz" derse yine aklimizi alir aslinda. Sadece ekran panellerinin maliyeti Quest'in fiyati kadar diyorlar. Saglam kotarirlarsa kaptirinca odada uc boyutlu karakterlerle etkilesim baska hic bir seye benzemeyebilir.
Fakat Apple Reality de "Lisa" olacak. "Machintosh" beklemek gerekecek. Yani bu yil pahali bir ilk urun gorecegiz. Onun yaptiklarini kitlelere tasiyacak daha uygun fiyatli efsane urun sonra gelecek.
Bigscreen Beyond hem RGB OLED oldugu icin, micro OLED olup ufak panel alaninda yuksek cozunurluk ile pixel fill rate’i yuksek oldugu icin, hem de kisiye ozel uretilip sweet spot’u saglam verdigi icin duyurulmus en kaliteli cozum. Onda 1080p ekran netligi olur. Bakalim Apple ona kiyasla nasil olacak.

Baya baya net değil görüntü, bir de sweet spot o kadar kolay kayıyor ki ve her seferinde tam ortadan bakmak için kafa bir oraya bir buraya gidiyor. Projektör deki artı işaretini netleştirmek için yapılan işlemi sürekli gözlüğü gıdım gıdım düzelterek tekrar yapmak gerekiyor. Ama sorun yaşamayan bir çok kişi de var. Ya onlara göre bu durum normal ya da benim konfor ve keyif anlayışım çok farklı. Tabi ki 4k tv netliği güncel zamanda beklemiyorum ama 1080p netliği de her açıdan almak istiyorum köşelere doğru bulanıklık istemiyorum. Pikselleri göreyim sorun değil yeter ki net olsun. Gözleri bozuk olmayan birinin numaralı gözlük takıp etrafı hafif bulanık görmesi nasıl baş ağrısı yapıyorsa bu da öyle bir süre sonra insan rahatsız oluyor. 
 
Bu arada Pico vr4 de denedim son bir kaç gündür, pancake lensleri merak ettiğimden, vr2 ye göre çok daha iyi ama onun da daha gelişmesi gerekiyor, ekranın tam ortasında aydınlık objelerde yansıma benzeri bir efekt oluyor ve micro led teknolojisi şart bence vr da. Bulantı bunda da hafif oldu, ama terleme olayı pek olmadı, çok güzel bir fan koymuşlar gözlerin olduğu yerdeki havayı dışarı atıyor hem camlardaki buğuyu önlüyor hem de içerideki sıcak havayı. İnternette gezinmek vs zevkli, videolar da güzel ama oled veya microled olmaması çok fark ediyor. İlk defa pornoya da baktım, o da çok ilginç bir tecrübe oldu. Ama daha gelişmesi gerekiyor, çok yakın objelerde şaşı oluyorsunuz  
Daha önce dediğim gibi benim için microled ve pancake in gelişmiş versiyonu ve yansıma ve netlik alanı sorununun giderilmiş versiyonu bir vr gerekiyor. Ar da olabilir tabi, onlar da gelince onlara da bakarız  
@epi

1. TV'lerde miniLED'ler FALD ( full-array local dimming) kullanarak contrast ve goruntu kalitesinde OLED'e rakip olmaya calisiyor ama windows masaustu uygulamalarinda bunu kapatmak gerekiyor anlasilan:
https://youtu.be/BfxXl0r_6T0?t=791
Hasta eder adami. Ya da kapatacaksin, sadece oyun ve filmde acacaksin. Oyle olunca genel kullanim icin OLED'in hala rakibi yok gibi.
2. Yeni Sony QD-OLED'ler parlaklikta zirve yapmis.
https://www.youtube.com/watch?v=H2GYUsqu8QA
3. Nihayet 31" (30-32 bekliyordum) bir OLED monitor gormusuz. O da TCL'den, demo unit, prototip. Panel kendilerinin, inkjet printing, piyasaya gelisi 2 seneye falan anca demisler.
https://www.youtube.com/watch?v=tK-oXPea6yg
Bu yil VR cihazlari cikarken onlar icin ozel yaptirilan panellerle bu OLED uretiminde de gelismeler olacak. Tablet'ler ve laptoplarda da daha cok goruyoruz, seri uretime ortalama maliyeti dusurebilir. Makineye en cok para veren PC Master Race'in de onune belki aciyip koyarlar sonunda.
Isin komik yani, bu gidisle oraya gelene kadar ayni fiyata "tek VR cihazi al makineye bagla, OLED 8K olsun, etrafinda 360 derecede istedigin sayida sanal monitor, donen sandalyeye monte edilmis klavye mouse standi onunde, " seviyesine ulasacagiz. Bir ekranda emailler, bir ekranda raporlar, bir ekranda TV... Multitasking oyle degil, boyle olur. O anda odaklandigin her ekranda single task, kesintisiz odak. Calisma alani masanin sigacagi cubicle degil, 1 metrekare alan, Japon mezar tarzi capsule oteller gibi ofis tarzi. Don babam don. Hayallerinin ekrani, kabuslarinin ofisi  

1. TV'lerde miniLED'ler FALD ( full-array local dimming) kullanarak contrast ve goruntu kalitesinde OLED'e rakip olmaya calisiyor ama windows masaustu uygulamalarinda bunu kapatmak gerekiyor anlasilan:
https://youtu.be/BfxXl0r_6T0?t=791
Hasta eder adami. Ya da kapatacaksin, sadece oyun ve filmde acacaksin. Oyle olunca genel kullanim icin OLED'in hala rakibi yok gibi.
2. Yeni Sony QD-OLED'ler parlaklikta zirve yapmis.
https://www.youtube.com/watch?v=H2GYUsqu8QA
3. Nihayet 31" (30-32 bekliyordum) bir OLED monitor gormusuz. O da TCL'den, demo unit, prototip. Panel kendilerinin, inkjet printing, piyasaya gelisi 2 seneye falan anca demisler.
https://www.youtube.com/watch?v=tK-oXPea6yg
Bu yil VR cihazlari cikarken onlar icin ozel yaptirilan panellerle bu OLED uretiminde de gelismeler olacak. Tablet'ler ve laptoplarda da daha cok goruyoruz, seri uretime ortalama maliyeti dusurebilir. Makineye en cok para veren PC Master Race'in de onune belki aciyip koyarlar sonunda.
Isin komik yani, bu gidisle oraya gelene kadar ayni fiyata "tek VR cihazi al makineye bagla, OLED 8K olsun, etrafinda 360 derecede istedigin sayida sanal monitor, donen sandalyeye monte edilmis klavye mouse standi onunde, " seviyesine ulasacagiz. Bir ekranda emailler, bir ekranda raporlar, bir ekranda TV... Multitasking oyle degil, boyle olur. O anda odaklandigin her ekranda single task, kesintisiz odak. Calisma alani masanin sigacagi cubicle degil, 1 metrekare alan, Japon mezar tarzi capsule oteller gibi ofis tarzi. Don babam don. Hayallerinin ekrani, kabuslarinin ofisi  

VR'da yakin gozluk pek gerekmiyor. Lensler gozunuzun dibinde ama "focal distance" sizden mesela 2 metre otesi oluyor (her VR setinde bu farkli, PS VR2 icin tam miktari bulamadim ama ilki bu civardaymis). Yakini gormekte zorlanan, uzagi rahat gorenler gozluksuz kullanabiliyor.
Olmazsa gozlukle.
Oyle de rahat edemezseniz (gozluk lensi cizer mi, lens gozlugu cizer mi diye gerginlik yaparsa) sizin de isaret ettiginiz gibi siparisle hazirlanan prescription lense'ler var.
 
Iadesi mumkun bir yerden almak lazim anlasilan. Ben ilk VR denedigimde takip kalitesi cok daha dusuktu. Oculus Rift bile degil, developer kit ile beta yazilimlar kullaniyorduk. Dandik bir sabit kamera vard tracking icin. Onda bazi oyunlarda VR sim sickness beni de terletiyordu, rahatsiz ediyordu. Yeni setlerde hic problemim olmadi (oyunlarin tasarimi da degisti). PS VR2'de de uygun oyunda sorun olmamasini beklerim. Ama ilk kez deneyince rahatsiz eder de alisayim diye kasmak istenmezse iadede problem cikarip germeyecek bir yerden almali.

Bu isimleri sifirdan tasarlasalar iyi olacak.
 
Bana 4060'in performansi dusuk gozukmuyor ama laptop da uygun fiyatli olmali.
G16'nin 4060 ve i9-13900H iceren 1600p ekranli modeli ozellikle ilginc (GU603VV-BS91-CB). Fiyat uygun olursa basarili.
edit: Ona yakin fiyatli i7 4070 makineler olacaktir (mesela MSI). "Benim icin oyunda biraz hizli olmasi islemcinin multitasking performansinin yuksek olmasindan iyidir" diyenin daha cok ilgisini cekebilir. Benim i9 + 4060 dememin sebebi is icin kullanilacak, az oyun oynanacak makine gozuyle bakmam.
 
Sonucta dusuncelerim bunlar:
https://www.youtube.com/watch?v=FP0yHOMcZi4

@epi, gerçekten çok güzel anlatmışsın teşekkür ederim. Dediklerine dikkat edip tekrar alıştıra alıştıra deneyeceğim.
bir anlık hayal kırıklığı ve yeni almanın heyecanı ile yazdım. Ben Viyana da yaşıyorum buradaki Mediamarkt dan aldım 600 Euro ya. Oyunsuz paketi aldım , horizonlu paket 650 Euroydu. Aldığım yerde en az 50 adet daha kutu vardı. İlk gün olduğu için sanırım baya stok getirmişler. Gözlük kullanmıyorum. Türkiye de sanırım karaborsa şeklinde şimdilik satılıyor diye duydum. Sony nin Trden çekilmesi iyi olmadı. 
Reddit de de baktığımda bir çok kişi sweet point yani netlik noktasından şikayetçi. Arabalardaki kavrama noktası gibi bulması sıkıntı ama alışanlar için sanırım sorun yok. 
 
Oled yüzünden tercih edilen Fresnel lensler yüzünden kaynaklandığını okudum. 
pancake veya daha gelişmiş bir lens ile sanırım bu netlik noktası daha geniş bir alanda oluyor ve bulması g-noktası (fresneldeki:) bulmak kadar zor değilmiş.
Terletme olayı kışın böyle ise yazın klimasız bir odada kesinlikle oynanmaması gerekir diye düşünüyorum. Işık sızması olmasın diye komple kapandığı ve havasız bir ortam oluştuğu için sıcaklıkta haliyle baya artıyor. 
 
Ben gidip en olmadık oyun ile başladım bu vr macerasına sanırım ondan da negatif bir etki yarattı, gt7 ile ilk denemeyi yaptım, sonra Horizon demosunu oynadım. Sanırım  Gt7 den sonra oynadığımdan horizon da da aynı bulantı sorununu yaşadım. En sorunsuz olan oyun Puzzling Places dı. Onda da hareket etmeden oynandığı için sanırım. Ama en başta bir kötü deneyim olduğu için artık hangi oyunu açarsam açayım o bulantı hissi kaybolmadı. Star Wars demosuna da girince tam kayış koptu  
Mediamarkt da geri iade süresi 14 gün, o süre içerisinde bir kaç kere daha deneyeceğim. Eğer alışamazsam iade edeceğim. Tahminime göre benim gibi geri iade edecek bir çok kişi olacaktır.  

Herkese gore olmayabilir, memnun kalmazsaniz iade edin. Ama once belli kosullar altinda denemenizi tavsiye ederim.
Ayarlari (netlik vs) oturtmadan denemeyin. Bir kac dakika ayarlar uzerinde calistiniz, baktiniz olmadi, birakin. Tekrar gelip tekrar ayarlari deneyin. Ortaminizda traking kalitesini etkileyen bir sey varsa (yansitici yuzeyler, dusuk isik seviyesi vs) onlar deneyimin kalitesini dusurebiliyor. Alismaya "getting your VR legs" diyorlar. O olmadan once Rollercoaster gibi kendi kontrolunuz disinda sizi/kamerayi hareket ettiren oyunlardan uzak durun. Ozellikle hiz sabit degilse, hizlanip yavaslamalar, yon degistirmeler etkileyebilir. Kumandayla hareket etmek herkese gore degil. Ben teleport edebildigim oyunlari tercih ediyorum. Half-Life Alyx gibi teleport secenegi olan oyunlarda en ufak bir sikintim olmadi. Mesela Beat Saber'in demosu varsa easy/normal mod'da onu deneyerek baslayin. Kumandayla donmek de herkese gore degil. Sahsen zaten oradaymisim hissini almak istedigim icin oyun gibi kumandayla hareket etmek, kumandayla donmek yerine gercekten oradaymis gibi hareket edebildigim oyunlari seviyorum. Bunlar VR simulation sickness ihtimalinin de en dusuk oldugu oyunlar.
Su oyunun demosu sanirim yarin cikiyor:
https://www.youtube.com/watch?v=Ru5zu53eErg
C-Smash VRS
Videodan anladigim kadariyla kumandayla veya istemsiz hareket (locomotion) yok. Netligi oturttup, odada yansitici yuzey varsa (TV, ayna) bir havluyla ortup, ortamda yeterince isik olacak sekilde isiklari acip, yani her seyin duzgun calistigindan emin olup bu tarz bir oyunu denediginizde yine hemen rahatsiz oluyorsaniz VR size gore degildir.
Diyelim ki bu senaryoda memnun kaldiniz. Ama yarim saatten sonra hafif rahatsiz oluyorsaniz hemen birakin. Yarim saatlik denemelerle VR legs gelisiyor mu, alisiyor musunuz diye bakin. Rahatsiz ettigi yerde devam ettirmeyin, vucuda zaman verin.
Bu sekilde alisiyorsaniz zamanla diger oyunlara da gecersiniz. Bu sekilde bile rahatsiz ediyorsa hic kasmaz, iade edersiniz  

PSVR2 incelemeleri geliyor. Bekledigimiz gibi. 
Tek kabloyla baglayip geciyorsunuz. Ilk nesil gibi ugrastirmiyor. Takip kameralari ustunde. Gozluk sikintisiz sigiyor. TV'yi hanima birakip VR'i kisisel sinema modunda kullanarak 2D oyunlari oynamak mumkun. Ekran kaliteli, OLED, HDR. Cillop. Kumandalar ve takip iyi. Gorus alani ideal. Quest'ten iyi, Valve Index'ten az ama bu sayede yeterli gorus alaninda netlik yuksek. Grafikler Quest gibi basit cihazlardan iyi. GT ve Horizon saglam grafikli, Quest'ten tasinan oyunlar daha basit ama Quest'ten iyi. Goz takibi guzel calisiyor. "Gozunu kirpma" diyen odalari olan korku oyunlari var, gozu kapatip actiginda canavarlar yaklasiyor Insanin ruyalarina girer (VR'da korkunun hastasi degilim ama adrenalin bagimlisi genclere super) Goz takibi ile foveated rendering yaparak baktiginiz yeri daha yuksek cozunurluklu, kenarlari daha dusuk cozunurluklu cizerek performanstan kazaniyor.
Mekanik IPD ayari var. Yani kisinin gozleri arasindaki mesafeye uyacak sekilde lensler arasindaki mesafe ince ayarlanabiliyor.
Tasarim konforlu. Agirligin yuze binmeyecegi, sevilen tarzda.
60fps cizilen goruntuyu 120’e reproject ederek akici goruntu sagliyor. Bu sabit donanim icin en iyi cozum. DLSS3 gibi gecikmeli degil, bir kare ertelemiyor, kafa hareketinin guncel verisi ile bir onceki kareyi hizla isliyor, bir sonraki kare gelmeden once onu gostererek akicilik sagliyor, hissedilen gecikmeyi azaltiyor. Oculus’tan asinayiz yonteme, iyi calisiyor.
Audio icin earbud'larla ki bence PSVR icin olmasi gereken bu. Oturma odasinda hanim dizi izlerken ben oyun oynayayim diyorsaniz zaten en iyi cozum bu. Odanizda kendi kendinize kullaniyorsaniz Valve Index'in over the ear speaker modeli daha kaliteli ama daha maliyetli.
Ilk kurulumda odayi 3D scan ediyor. Buna mixed reality oyunlar gelmesi teoride mumkun. Passthrough kullanarak olmaz belki ama zamanla seklinden masayi koltugu duvari taniyip 3D kaplamalari kendi hazir icerigiyle degistiren, boylece onune seninkiyle birabir ayni goruntusu olmasa da kendine has goruntusu olan ama nerede oldugunu bilip yaslanabilecegin bir masa koyan, masa ustunde mesela sanal legolar ve etrafta kosusturan lego adamciklar koyan bir oyun teoride mumkun. Mesela Star Wars lego seti, bir yandan siz SimCity gibi tepeden izleyerek kuruyorsunuz, bir yandan Lego adamciklar masanizin ustunde aralarinda savasiyor. Boyle 1-2 oyun ciksa muptela eder adami. O lego adamciklardan biri de kendisi VR icinde oyuna bagli bir arkadasiniz olsa kopar gidersiniz.
Yakin zamanda kablosuz baglanti eklentisi icin cok umitli degilim. O tek kabloya alismak lazim. Kablosuz baglantida foveated rendering'i kotarmak zaman alabilir.
Quest/Pico ile PC'de kablosuz oyun mumkun ve daha iyi grafikler elde edilebilir ama icerik limitli, siyahlar/kontrast OLED kadar iyi degil. PSVR2 ile kablo ve OLED sayesinde gozluk ekraninin goruntu kalitesi daha yuksek, icerik de PS5'e gore hazirlandiginda kaliteli. "Kabloya raziyim, en iyi goruntuyu istiyorum" dendiginde bir ustteki mesajdaki Bigscreen Beyond ve 4090 iceren bir PC'ye toplamda $5-6K odeyerek super kalite elde edilebilir ama bu sekilde oynayacaginiz Project Cars'in sistemi cok daha ucuza mal ederek oynayacaginiz PSVR2'de oynayacaginiz GT'den daha keyifli olacagini iddia etmek zor. Bu tarz sim oyunlarinda kablo zaten sikinti olmadigi icin PSVR2 en iyi kalite/fiyat oranini verecektir.
PCVR' merakla bakan ama acelesi de olmayan, isi gucu olan icin "bekleyelim hele iyice bi pissin, o oyunlarin bir kismi timed exclusive olur ve zamanla PC'ye de gelir, onlar PC'ye gelene kadar 4080/4090 muadili sistemler de ucuzlar, Quest 3-4 cikmis olur, benim de upgrade zamanim gelir. Alir hepsini birden oynarim" demesi mumkun. 
Elinde PS5 ve direksiyon seti olan, hanimin dizi saati geldiginde oyun keyfi pij olanin bence bunu almasi sart. Direksiyon setine para verilmisse bu da alinmali. Eger oyunlar calissin yeter diye PS alinmissa “masrafina deger mi” diye herkes kendi degerlendirmesini yapar, “once bi yerde deneyeyim sunu” der.
Elinde PCVR'a uygun PC'si olup PS5 olmayanin "Quest 3 geldiginde onu alirim, hem hanim da Beat Saber oynar" demesi daha makul.
___________

20 yil once sunu sinemada agzimiz acik izliyorduk
https://www.youtube.com/watch?v=5n8bMuZGipU
Simdi benzer sehir laptopta gercek zamanli calisiyor
https://www.youtube.com/watch?v=Mm6V_zE8-ko
Fotorealistik goruntulerle retina seviyesinde sanal gerceklige bizim omrumuz icinde erisilecek. Konsol gibi sabit donanim ama RTX 4090'li makine ve ona bagli PSVR2 gibi eye tracking'li sabit VR seti olsa bugun yapilabilecek grafikler de inanilmaz aslinda. Gun gelir de nvidia kendi VR seti ve ARM tabanli konsol tipi sabit donanimini cikarmaya karar verirse sicrama yasanir, yoksa yavas yavas oraya gideriz.
 
Oraya gelene kadar cok guzel icerik de cikacak. Nasil bugunku grafiklere gelene kadar Need For Speed, Quake, Tomb Raider, Flight Simulator vs. basit grafiklerle efsane icerik uretip markalastiysa bu icerik icinde de bugunun nesillerinin yarin "vaktiyle nasil deli gibi oynuyorduk" diye anacagi oyunlar olacak.
Bir nesil koltukta oyun oynayarak .ot buyuttuk. Bir nesil Beat Saber oynayarak .ot gelistiriyor. Yani saglik/fitness urunu kategorisine de girebiliyor. "Cebine koyabildigin multi-monitor" dediginde productivity kategorisine de girebiliyor. Yayginlasmaya devam edecek. Apple'dan gelen urunlerle mixed reality kitlelerin aklina girecek, sonraki nesilde daha uygun fiyatli hale gelip belki evine de girecek.
VR daha yeni basliyor.

140W’lik 4060 140W’lik 3060’dan hizli olur, 60W calistirilan 4060 60W calistirilan 3060’dan hizli olur.
60W 4060 bile DLSS3’le 140W 3060’dan iyi olabilir.
Sonucta 4060 onceki nesle gore (efsaneydi denen laptop 3060’a gore) iyi gozukuyor.
Ust seviyede istenen sey performans; masaustu 3090 ham performansi (+ DLSS3 ile 2X) sunmuslar. Giris seviyesinde dusuk maliyetle ucuz, ince, hafif makinelere canavar gibi cozum sunmuslar. Ikisini de kotarmislar.
Fiyatlandirmasini en yuksek kazanc elde edecek sekilde ayarlamislar zira gorevleri o. Yatirimcisina iyi donus saglamak. Diger firmalar rakip uretmeyi becerselerdi fiyatlar da ona gore olurdu.
Isimlendirme ideal degil. Ama oyle “bunun isminde buyuk sayi var, fiyati da $999, yani oteki $1000’lik urunden cok daha ucuz” diye alisveris yapan basa boyle tarak gerekiyor. Ben olsam boyle yapmazdim, sonra “madem cok zekisin, neden zengin degilsin” diye sorularla muhatap olurdum, o ayri. Bu dunya boyle.
”Nvidia niye boyle yapiyor?”, cunku millet boyle yapani satin aliyor. “Cem Yilmaz niye kufrediyor”, eh ama millet en cok orasinda guluyor.

4060’de var o potansiyel. 4070 ile benzer hafiza ile geliyor. 4060 fiyat seviyesi icin guzel olabilir. 3060’dan %25-30 hizli demisler, hafiza da 8GB’a cekilmis. Bu hizda 3060’dan da az isinmasi, daha ince/ufak/ucuz makinelere de RT/DLSS3 getirmesi mumkun. Konsollarda calisacak her oyunu da konsollar kadar calistirabilmesi lazim (oyun duzgun tasinirsa).

4080-4070Ti orneginde yasandigi gibi laptop GPU isimlendirmeleri konusunda da bi dayak yeseler guzel olur. "Bunun asil performansi nedir, kac watt cekiyor" diye arastirmak gerekmesi hos degil.
Boyut konusunu performans testi ve nihai fiyatla tekrar degerlendirmek lazim.
Oyun makinesinde cektigi guc seviyesi salinmis, saat hizlari yuksek tutulmus ufak alt model ile baska makinedeki dizginlenmis iri ust model arasinda pek fark olmayabiliyor. 4060'da da oyle bir potansiyel olabilir.

Selamlar,
2 haftadır Rokid Air AR gözlüğü deneyimliyorum  ( https://air.rokid.com/ ) ve gayet tatmin edici buldum diyebilirim. Genellikle Steam Deck yada Huawei P40 Pro telefonum ile kullanıyorum. Gereksiz ve pahalı bir oyuncak aslında ama gözlüğü taktığınızda kocaman bir sinema perdesine bakıyormuşsunuz gibi oluyor. Netflix, Disney+ ve youtube 4k videolarla denemeler yaptım. Renkleri ve keskinliği gayet iyi buldum. Zaten 1080P oled ekranları var ve korktuğum pikselleri görme durumu kesinlikle olmadı.
 

Işık şiddeti gündüz ve aydınlık bir ortam için bile hayli yeterli ki karanlıkda tam bir sinemaya dönüşüyor. 4 yada 5 parlaklık ayarı var ve en parlak olanını kısmam gerekti. AR özelliklerini de deneyimledim ve bilgisayar monitörümün yanına sanal bir monitör eklemiş gibi oldum. Ancak bu kullanim gözü bozuk olmayanlar icin kullanisli. Cünkü ben ekranlari göz bozukluguma göre ayarlayabilsem de dis ortama baktigimda hala bulanik ve net degil yani dis dünyayi gözlüksüzmüsüm gibi görüyorum.
 


Gözler 3 derece miyop ve üzerindeki ayar tekerleği ile ekranlar icin netleme sorunu rahatlıkla çözülüyor. Gözlüğün arkası saydam olduğu için etrafı görmenize ve ortamdan kopmamanıza da imkan tanıyor. Gözlüğü daha sonrasında Steam Deck, Ipad Pro ve desktop bilgisayarımda da deneyimledim ve şuan için beklentilerimi fazlasıyla karşıladı.

Ayrica bu jenerasyonda Xbox almama da gerek kalmadı gibi; Huawei P40 Pro üzerinden Xbox Gamepass Cloud Gaming ile, xbox kütüphanesindeki bir oyunu büyük bir ekranda oynamanın en kolay, en hafif ve en az enerji tüketen yolu kesinlikle.
 


Son olarak da Rokid Air'in algılattığı görüntü boyuna iliskin bir görsel paylasmaya calisayim. Steam Deck üzerinden, cep telefonumun kamerasıyla bir fotograf cekmeye çalıştım. Çektiğim fotograf çok net değil, biliyorum, hem gözlük ekranini hem de disariyi netleyebilmek pek kolay degil, ama amacım görüntüler arası büyüklük farkını gösterebilmek zaten. Alttaki ekran şuan oturduğum yerden 50 inc TV, üzerindeki ise Rokid Air'e bağlı Steam Deck arayüzü. Görüntü büyüklük farkı muazzam.
 

3 slot
Millet o kadar agzi acik YouTube thumbnail'i yapti 4090 iri diye. Ufacik kasaya sigiyor, idle'da 0 rpm calisiyor.
https://www.youtube.com/watch?v=dTwie1pxuro
Hadi ustteki uc ornek. Meraklisina hitap ediyor, yuk altinda en sessiz cozum olmuyor. 
 
Intel NUC 13 Extreme gibi ufak kasalarda da 3 slot yer var. nvidia'nin 4090 FE tasarimi sigiyor. Isinmiyor da ("GPU heats up to 67°C with Furmark").
https://www.youtube.com/watch?v=xDIaPWgUiqI
Konsollar her zaman daha ufakti. PC'ler onlardan iri ve performansliydi. PS5'in yanina 4090'li Intel NUC 13 Extreme koy, performansta eskiye gore konsola daha da buyuk fark atiyor, boyut farki da eskiye gore daha da kucuk.
Isteyen icin (kasasinda baska kartlar da olan icin) 2 slot 4090 tasarimlari da yapan markalar olsa iyi olur. Ama "bak bunun voltaji daha yuksekmis, %1 daha hizli calisiyormus" diye gidip onu alan, sonra undervolt yapan tuhaf bir kitle var. Onun kabahatini ureticiye yuklemek zor.
Tasarimlar iyilesti.
Fiyat kol gibi, sikinti orada.
 
4 slot
Corsair Vengeance i7400 gibi "kendim sifir parca toplasam daha ucuz olmuyor, ustelik sessiz ve super performansli" hazir makinelerde ekran kartinin altinda 4. slot icin yer bosta, baska kart takacaksan ona da yer var. (Corsair Vengeance i7400 yerine a7300 alabiliyorsunuz, ayni sistem ama Intel yerine AMD islemci, boylece $50 daha pahali ama biraz daha yavas, bazen %10. Islemcinin yuzunde bir gulumseme var ama sebebini kendiniz takdir edin.)
https://www.youtube.com/watch?v=AvQzQJ39enI
Markalarin kendi 4090 tasarimlari buraya da sarkacak sekilde 4 slot istiyor ama onlar bir ise yaramiyor aslinda zira 4090 zaten serin. nvidia "ben ayni alana soyle bir sogutma sigdiririm, cok daha etkin olur" diye tasarimini hazirlamasi gayet mantikli olur.
Bu sistemleri alan kimse "tuh bak, 1 slot daha kaplamis" demez. Hem kasada zaten yer var, hem de alicisi "%2 daha hizli olsun isterse $500 daha hizli olsun" diye Corsair Vengeance i8100 alan kitle (bir de hem daha yavas, hem daha pahali diye Alienware alanlar var tabi).
Yine de boyle bir 4090Ti'in yakin zamanda duyurulmasi cok mantikli degil. Daha 4090 sistem siparisleri alicilarin eline ulasmadi.
 
YouTube kanallari
Bana oyle geliyor ki AMD'nin nvidia'dan istihbarat edinen, bir sonraki urun hakkinda fikir sahibi olup ona gore rakip tasarimlarini hazirlamaya calisan biriminden Moore's Law Is Dead gibi kanallara bilgi akiyor. Bu bilginin bir kisminin dogru cikmasindan kendine isim yapan, yapay bir guvenilirlik kazanan kanal surekli "bugun ne yayinlasak da AMD yetisene kadar nvidia'nin satislarini limitlesek" diye surekli calisiyor. 
Buyuk Navi gelecek. Olmadi mi?  Bir sonraki nesilde asil Buyuk Navi gelecek. Olmadi mi? Evin araban yanarmis, nvidia geri cekecekmis. Olmadi mi? Ya siz yine bekleyin, almayin (uhu) Buyuk 4090Ti gelecek. O kadar iddiada bulundular. AMD beceremedi. Artik inandiriciligi da kalmadi. Sonunda nvidia'nin o gunku satislarinin onunu kesmek icin yine nvidia'nin tasarimina muhtac kaldilar. Yazik.
Komplo teorisi kanallarina ellerine gecen sizinti istihbarat icin muptela oluyorsun. Dogru cikan istihbarata bakiyorsun, kanal gozune guvenilir geliyor. Ama yorumlarina, lafina, niyetine guven olmuyor.
"Cok isiniyor, cok guc cekiyor, yaniyormus, nvidia geri cekecekmis, AMD'den tokat gibi cevap gelecekmis"... Irak istihbarat bakani gibi calistilar. Hic bir dedikleri tutmadi.
Bu 4 slot tasarim resmi nvidia'nin kendi argesi sirasinda yeni chipleri test etmek icin kullandigi bir sey degil de nihai urun cikarsa "bakin, nasil tutturduk" diye ayni kalitesizlige devam edecekler. 100 tane tutmayan yorum degil, baska kaynaktan ellerine gecen bir resim akilda kalacak. Yazik.
 
3.5 slot
AMD tasarimina bakiyorsun. 2.5 slot. nvidia'nin 3 slot tasarimiyla ayni yeri kapliyor kasada, ustelik AMD daha cok isiniyor, ortalamada daha cok guc cekiyor. Bir sonraki nvidia'dan 4 slot gelir de AMD'den 3.5 slot gelirse yuzunde bir gulumsemeyle gelecek.

+ 4080 3080Ti'dan ortalama %30 hizli (1440p, DLSS3 olmadan, ikisi de laptop)
+ 4090 3080Ti'dan ortalama %50-60 hizli. Masaustu 3090-3090Ti ham hizinda. Rekabetci oyunda 400-700fps mumkun (DLSS3 olmadan).
+ DLSS3 ile fark daha da aciliyor. Sessiz, serin ayarlarda (70-80W) yuksek hiz mumkun olabilir.
+ Bazi 4080'li laptoplarin cikis fiyatlari daha iyi (yine 150W+ hizli modeller, bir onceki mesajimda ornekleri var), fiyat/performans icin ilginc olabilir.
+ $1000 civari bazi cihazlar da gayet guzel olacak gibi (bir onceki mesajimda ornekleri var) ama testlerini gorelim tabi.
+ Adam gibi renkli ekranlar, miniLED ile yuksek parlaklik ve kontrast,16x10 ile ufak kasaya buyuk calisma alani ve ince kasa ust seviyede standartlasiyor.
- "Apple gibi isimi yapip YouTube takilirken pili 20 saat gitsin, islemci pilden calisirken de ayni performansi versin" yok. Beklenirse 4nm Intel'lerle belki verim artar. Priz bulamayinca veya elektrik gidince de bir kac saat duzgun calissin deniyorsa bunlar da iyi. AMD modeller ikinci yarida.
Ust modeller benim butcem icin pahali. Teknolojik gelisme icin iyi. Seneye kampanyada duser. Performansin gidim gidim artip sonraki yil da bize dusmemesinden iyidir. Paraya kiysan bile PC'cisin diye cop ekran/tasarim satmalarindan iyidir.
PS: Razer Blade 16 bunlarin ustune dual mode da koydugu icin acayip bir cihaz. Zengin olsam dusunmeden alirdim. Iki tane al, bantla yapistir, yine eskinin desktop replacement'larindan zarif olur. edit: Bu "zengin olsam" paralel evreninde "ula o laptopla ayni fiyata %50 hizli masaustu var" diye dusunmuyoruz, evde 4090 masaustu de var. Ti cikinca iki tanede ondan sarip gonderiyorlar. Millet boyle anlasilan, stoklar tukenmis.
 
edit 1: Masaustu 4090 ile Laptop 4090 karsilastirmasi
1080p ortalama %21 hizli (oyuna gore %0-55)
1440p ortalama %36 hizli (%7-70)
4K ortalama %56 hizli (%25-87)
 
edit 2: Baska bir testten, yine Masaustu 4090 ile Laptop 4090 karsilastirmasi
1080p ortalama %37 hizli (oyuna gore %15-61)
1440p ortalama %49 hizli (%17-71)
4K ortalama %66 hizli (%34-105)
 
Islemci limitleyici faktor oldugunda %0, CPU hafif yuk altinda GPU agir yuk altinda oldugunda (yuksek cozunurluk) %100 fark. Masaustu 3090 gibi ama islemci limitine takilinca DLSS3 artisi var.
 
Sonuc:
Tek makine lazim, mobilite lazim degil diyen masaustu toplar. Is icin laptop lazimsa ucuz laptop + 4070Ti masaustu toplamak 4090 laptoptan ucuza gelir. Is icin laptop lazim ama iki makineyle ugrasmak istemiyorum deniyorsa 4080 laptoplarda oyun icin tatminkar performans ve makul fiyat yakalamak mumkun olabilir. Mesela Asus G16/G18. Tek laptop her isimi gorsun, oyunlar da calissa yeter deniyorsa $1000 civarina uygun laptop yakalanabilir.

RTX 40 serisi laptop gpuları gayet iyi durumda görünüyor. Güç tüketiminde pek bir artış olmadığı için de mevcut tasarımlarla iş görür durumda. Hatta geliştirilecek olanlarla birlikte daha serin ve sessiz laptoplar görmek de mümkün olacaktır sanıyorum.
Amd tarafından pek bir beklentim yok. Zira 6000 serisi ile rakibe göre daha iyi durumdalardı ve güzel ürünler sunsalar da pek başarılı olamadılar. 7000 serisi ile laptop tarafında işleri daha zor gibi. Özellikle de Nvidia'nın DLSS3'ü baya fark yaratmış görünüyor. Bazı yerlerde 4080 bile 3080ti'ı üçe katlamış. DLSS3 ile Cyberpunk'ta bile ultra RT+4k+60 fps sağlanabilmiş. Oyun desteği arttıkça, DLSS'in kendisi gibi FG de fark yaratan bir özellik olacak, belli. Hatta ondan daha fazla ses getirebilir. Çünkü performansa doğrudan 2x etki ediyor gibi. Ayrıca güç tüketimini düşürüyor olması da laptoplar için önemli.

+ 4080 3080Ti'dan ortalama %30 hizli (1440p, DLSS3 olmadan, ikisi de laptop)
+ 4090 3080Ti'dan ortalama %50-60 hizli. Masaustu 3090-3090Ti ham hizinda. Rekabetci oyunda 400-700fps mumkun (DLSS3 olmadan).
+ DLSS3 ile fark daha da aciliyor. Sessiz, serin ayarlarda (70-80W) yuksek hiz mumkun olabilir.
+ Bazi 4080'li laptoplarin cikis fiyatlari daha iyi (yine 150W+ hizli modeller, bir onceki mesajimda ornekleri var), fiyat/performans icin ilginc olabilir.
+ $1000 civari bazi cihazlar da gayet guzel olacak gibi (bir onceki mesajimda ornekleri var) ama testlerini gorelim tabi.
+ Adam gibi renkli ekranlar, miniLED ile yuksek parlaklik ve kontrast,16x10 ile ufak kasaya buyuk calisma alani ve ince kasa ust seviyede standartlasiyor.
- "Apple gibi isimi yapip YouTube takilirken pili 20 saat gitsin, islemci pilden calisirken de ayni performansi versin" yok. Beklenirse 4nm Intel'lerle belki verim artar. Priz bulamayinca veya elektrik gidince de bir kac saat duzgun calissin deniyorsa bunlar da iyi. AMD modeller ikinci yarida.
Ust modeller benim butcem icin pahali. Teknolojik gelisme icin iyi. Seneye kampanyada duser. Performansin gidim gidim artip sonraki yil da bize dusmemesinden iyidir. Paraya kiysan bile PC'cisin diye cop ekran/tasarim satmalarindan iyidir.
PS: Razer Blade 16 bunlarin ustune dual mode da koydugu icin acayip bir cihaz. Zengin olsam dusunmeden alirdim. Iki tane al, bantla yapistir, yine eskinin desktop replacement'larindan zarif olur. edit: Bu "zengin olsam" paralel evreninde "ula o laptopla ayni fiyata %50 hizli masaustu var" diye dusunmuyoruz, evde 4090 masaustu de var. Ti cikinca iki tanede ondan sarip gonderiyorlar. Millet boyle anlasilan, stoklar tukenmis.
 
edit 1: Masaustu 4090 ile Laptop 4090 karsilastirmasi
1080p ortalama %21 hizli (oyuna gore %0-55)
1440p ortalama %36 hizli (%7-70)
4K ortalama %56 hizli (%25-87)
 
edit 2: Baska bir testten, yine Masaustu 4090 ile Laptop 4090 karsilastirmasi
1080p ortalama %37 hizli (oyuna gore %15-61)
1440p ortalama %49 hizli (%17-71)
4K ortalama %66 hizli (%34-105)
 
Islemci limitleyici faktor oldugunda %0, CPU hafif yuk altinda GPU agir yuk altinda oldugunda (yuksek cozunurluk) %100 fark. Masaustu 3090 gibi ama islemci limitine takilinca DLSS3 artisi var.
 
Sonuc:
Tek makine lazim, mobilite lazim degil diyen masaustu toplar. Is icin laptop lazimsa ucuz laptop + 4070Ti masaustu toplamak 4090 laptoptan ucuza gelir. Is icin laptop lazim ama iki makineyle ugrasmak istemiyorum deniyorsa 4080 laptoplarda oyun icin tatminkar performans ve makul fiyat yakalamak mumkun olabilir. Mesela Asus G16/G18. Tek laptop her isimi gorsun, oyunlar da calissa yeter deniyorsa $1000 civarina uygun laptop yakalanabilir.

@epi lazım mı? Razer Blade 16 4090lı.

 
 
Bizim dedeler, amcalar "eskiden zengini de ayni eti ve peyniri yerdi, fakiri de.... Fakiri daha az yerdi" derdi. Simdi ust seviyede cok daha iyi urun, alt seviyede peynirin suyunun suyu satilmasi, karni doyanin bile kendini yoksul hissetmesi cagindayiz. PC de boyle.
Konsolun yanina ucuz model de olsa dev televizyon koyan aslinda kucukken anca zengin alisveris merkezlerinde gordugumuz, %1'in alabildigi zenginligi evine getiriyor ama baskasinin yedigine bakinca tok karnimiz gurulduyor.
Bu 4090Ti dedikodulari dogru cikarsa herhalde $6000'lik sistemler de gorecegiz.

Şöyle düşünmek lazım raja amd den ayrıldı. AMD de bildiği ürettiği herşeyi geride bıraktı. Sıfırdan tahtanın başına geçti. Baştan yepyeni bir tasarıma girişti. Raja ciddi bir dahi bu konuda. Hoş emrinde intel in canavar gibi silikon ordusu var ama hiçbirinde rajanın vizyonu yokmuş ki yıllardır adam gibi iGPU çıkmadı. Xe ile artık iGPU tarafında da iddiaya soyunmaya başladılar. Xe2 ile muhtemelen iGPU performansı AMD seviyesinde olacaktır. Battlemage in en büyük çıkış noktası burası aslında ki intelin de en iyi vurduğu taraf o. Düşük güç tüketimi olacak ortamlarda halen AMD daha iyisini veremiyor batarya ömrü konusunda. 
Benim esas beklentim nvidia tarafında. Sadece IoT ye oynar bir hali var nvidianın yıllardır ARM ve tümleşik GPU tasarımlarında ama artık madem bu kadar yazılım deviyiz de diyorlar ben nvidiadan apple silikon rakibi bir sistem bekliyorum. Laptop olmalı. taşınabilir olmalı öncelikle. Ekosistemi linux ile bile kurulabilir önemli değil. Yeter ki sürdürülebilir ve nispeten kurcuklanabilir olsun. Az enerji tüketsin. AI ML işlerinde M2 ve sonrası apple silikonları yesin bitirsin bizler de fansız uzun pil ömürlü sağlam ARM laptoplara kavuşalım üzerinde elma logosu olmayan. 

Oyunlar şu ara en fazla 8 olsun beri gelsin modundalar. Hoş i5 9500 ile bile akıyor çok oyun hala single thread akıyoruz bir çok oyunda. 7950X ve 7900X fazla niş fazla öte. Oyun oynamak isteyen 5800X3D 7800X3D alır veya intel seviyom deyip yaslar i9 i7 rocket lake akar gider. Yoksa çok çekirdek cpu evde kaç kişi sabah akşam render atıyo. Evde render atacak kadar cpu ile uğraşacak olsam CPU dan ziyade server farm kurardım herhalde daha düzgün olurdu işler. 

Olursa Titan 48GB olacak herhalde. Oyuncuya bir performans artisi beklememeli. Bunlar developer ve creator'lara yariyor. Oyunlar gibi hafiza optimizasyonlari olup surekli arka planda kullanilmayani bosaltan ortamlarda calismiyorlar, bir onu bir bunu yukleyerek yuksek kaliteli sikistirilmamis icerikle calisiyorlar. "Hafiza doldu abi" hatasi almadan rahat rahat takilmak icin islerine yarar. Bir de AI islerinde ilginc olabilir.
Ti'lar olursa uretimden hatasiz gelen chipleri butun CUDA core'lar acik sekilde paketleyip, gucu 600W limitine kadar yukseltip, yeni cikan daha da hizli GDDRX hafizalarla paketleyince %15 performans artisi daha olur.
Tahminen fiyat/performansta 4090 daha iyi olacaktir. Bunlar herhalde "yenisi geldi abi" dediginde "sar iki tane yolla" diyecek sekilde sinirsiz karti olan arkadaslara hitap eder.
Matrix'e baglanip gonullu muptela olacagim ama butcem yetmiyor 

Ucuza digital edition alınca (430 Euro) aklımda psvr2 takıldı, senelerdir takip ediyorum vr olayını ama satın alma olarak en ciddi yatırımım bu sefer olacak. Pico4 e baya yükselmiştim fakat PC de 1060 ekran kartı olunca saçma geldi, onun yerine psvr2 sanki daha mantıklı gibi. 
ilk çıkanı denemiştim ama pikseller rahatsız etmişti beni.
Bu versiyonda kimse öyle bir sorundan bahsetmedi. Amazon.de den alacağım için beğenmezsem geri gönderme şansım da var. Bakalım bir çıksın olmadı Mediamarkt da da deneyip alabilirim.