epi

720-1080p TV gibi olur.
Oyun/VR icin gorus alani yuksek cihazlar (minimum 90 derece), ekran olarak kullsnmak icin gorus acisi dar cihazlar (mesela 45 derece) daha iyi.
Tek cihaz ikisini de yapsin deniyorsa aslinda PSVR2 OLED oldugu icin guzel secim ama netlikten biraz feda edilir.

Quake3 zamaninda da pilotlar testlerde saniyenin 1/200’unu gorebiliyor deniyordu. 
OLED’in pixel hizi haric tam ideal o zaman bu yaklasim:
https://youtu.be/mcglbQZQuqE
Ustunu gormek zor denen 240hz’i GPU’nun yetecegi cozunurlukte veriyor. Bu oyunda/uygulamada hiz degil detay seviyesi onemli dediginde 4K’yi 120hz veriyor. Nefesi yetmezse VRR usulu Gsync. Resim kalitesi de tam.
Masaustune boyle isler getirmeyen monitor tasarimcilarinin… 
Yaptiklarinda da bir tur pahali diye kufrederim.
Dual-mode yerine 4K 240hz VRR OLED alan da performans gerektiginde 1080p ic cozunurlukle konuyu GPU’ya birakir.
OLED’de boyle dual-mode olacagini sanmiyorum, pixel’ler ayri sonucta. Pixel density duser. Gerci OLED’de 1 pixele gitmesi gereken rengi niye 4 pixele verip 1080p’yi native gibi gosteremediklerini anlamiyorum. Oluyor da 4K OLED’de kimse 1080p oynamaz diye incelemesini mi yapmiyorlar, bilmiyorum. Fiyatlari yuksek diye cok da arastirmadim.
microLED yayginlastikca ya bu OLED’ler, ya miniLED’ler bize de iner.
Seneye Apple Watch pahali modelde microLED bekleniyor. Uretimi Amerika’ya tasimak da planlarda. Ufak ekran, microLED uretimini denemek icin ideal.
iPhone’lara, iPad’lere, Mac’lere yuruyup sonrasinda laptoplarda gorulup en son masaustune gelmesi vakit alir.
TV’lerde var ama pahali. “Alirim” diyen zengine konsept urunu satip hem marka prestiji, hem kazanc, hem uretim deneyimi.
Bunlar gelinceye kadar pixel gecisinde en iyisi OLED. Image retention endisesi olmadan en iyi goruntu kalitesi miniLED. Ikisinde de QD oluyor.
miniLED TV’lerin fiyat/performanslari da yukseliyor. Monitorlerde de cok pahalidan pahaliya gecis yapiyor gibi.
Apple cok kufur yiyor ama onlar basi cekene kadar PC’de eski modeli yuksek fiyata kaktiriyorlar.
microLED’in bize inmesi vakit alacak olsa da bu QD miniLED’ler ve OLED’lerin alinacak fiyata gelmesini saglamasi acisindan ilginc.
TV yapan adam “bu quantum’lu” diye satacagi pahali model olmadan 4K’yi sana uygun fiyata vermiyor. MicroLED’ler yayginlassin, mutfaga da OLED koyulur 
4K 120hz uygun fiyat olsun, daha iyi. Kendimi biliyorum, 240hz’in farkini gorebilsem bile oyunun goruntu kalitesini arttirmayi tercih ederim. Gozume kestirdigim bu, 4K 240hz OLED’ler gibi ust modelleri cikarsa bunlar ucuzlar. Yeterince fiyat farki olursa 120 alir gecerim. Aramizda espri olsun diye bir defa “ya onu goz gormez zaten” yazarim ama  Fiyat farki az olursa olmusken tam olsun diye gozum 240’e kayar belki. Ya da o gun 120’e de butce yoksa 240 bekliyorum derim 
(Poor man's decision tree)

Sınırlı parça iyi kötü bulunabiliyor, ekran kartı blokları mesela fiyat ve gümrük sınırı nedeniyle zor olur. EKWB malzeme fiyatları eskiye göre ciddi arttı, alternatif olarak Aliexpress'ten Bykski veya Barrow getirilebilir. 
Sıfırdan kurulum yapılıyor ise an itibariyle problem olma ihtimali ciddi yüksek. Her ne kadar limit 150 EUR dahi olsa adetli gönderilerde(ki fitting özellikle, radyatör v.b.) problem yaşamak gayet olası.

Ben bunu seyrettim. Ingiliz olmasina ragmen cok guzel "valley girl" aksani yapiyor bu hatun.

20 cm'lik sıvı soğutmalı 4090

Amator elinden:
https://www.youtube.com/watch?v=Q3Uk2lvl6_w
AI Metahuman powered by GPT-3. It listens via the microphone. It thinks via GPT-3. It responds via text to speech and real-time lip-syncing.
(Google SST -> GPT-3 -> Amazon Polly TTS with visemes)
 
Tamam cok zeki degiller ama ortalama insanla karsilastiracaksin. Onlar da boyle konusuyor:
https://www.youtube.com/watch?v=xCvV_1Rbw6Q
UE5'te GPT-3 ile konusturulan iki metahuman.
Sarah and David are two Metahumans powered by OpenAI's GPT-3. Sarah's prompt makes her believe in UFO's and David's prompt does not believe in them. The conversation between the two is completely generated by GPT-3 and filmed live.
PS: Grafiklerin daha iyi olmamasinin sebebi isiklari yerlestiren amatorun teknik becerisi. Bu teknoloji ile daha iyisi su anda mumkun. 

https://www.youtube.com/watch?v=O6GC8TZbJmI
Nanite ve Lumen konsollarda 60fps kaliteli isiklandirma ve detayli geometri. 
 
"Bak iste Lumen ile RTX olmadan da oluyor iste" denmeden:
RTX ve DLSS tarzi teknikleri kullaniyor (ray tracing, temporal super resolution). Konsolda 60fps'de bunu yapmak icin icin konsolun RT donanimi kullaniliyor. Bu isleri iyi yapan donanimda daha yuksek kalitede ve/veya hizda calisacak. Motorun alternatif olarak sundugu Software Lumen mod'da (software dedigine bakmayin, CPU'da degil yine GPU'da calisiyor ama programlanabilir shaderlari kullaniyor) kalite ve/veya hiz dusuyor. Fallback olarak orada ama donanim hizlandirmasi oldugunda onu kullaniyorlar. "Ya onu goz gormez, bunu goz gormez" diyen bence bosuna $1000'a AMD kart ile $2000'a PC toplayip "ne guzel ucuz oldu" demesin. PS5 alip gecsin. Bir de o kadar para verdigi makinede shader compilation studder gorup, driver problemi yasayip sacini basini yolmasin. "RT'ye, DLSS'e falan cok .ok atmayin, yarin hepsine gelecek" asamasina geldik nihayet. Frame generation da boyle olacak.

Path tracing ornegi, Justice:
https://www.youtube.com/watch?v=X9zMxCPqgGI
Quake 2'nin RTX remaster'i ile path tracing kullanmaya basladilar. UE5'te de destek var ama guncel performansi ne seviyede, bilmiyorum.

UE marketplace'de indirimde assetler videosu:
https://www.youtube.com/watch?v=wYmye8RrVMA
Gencler yavas yavas Minecraft'ta duvar ormekten UE'de sehir kurmaya dogru ilerler belki.
 
Simdinin lise/universite genclerinin yasinda olsam herhalde bu tarz icerik uretmeye ozenirdim:
UE5 ile icerik uretmeye yonelik bir video kanali ve dersler. Yeni cikan donanimda performans testleri. Yeni cikan ucretli ve ucretsiz icerige linkler. Creator/affiliate/influencer/ icerigi ama oyun ve teknoloji tabanli.

Onda da cok atip tutuldu. Sansasyon firatini kacirmiyor YouTube takimi. Ilk duydugumuza inanmiyoruz ama bu driver'i pas mi gecsem diye killaniyoruz, o karti almasam mi diye huylaniyoruz. Driver pas gecmek yine kolay is, akari kokari yok

Ben devamlı Adrenalin overlay açık kullanıyorum, maksimum güç tüketimi benim kart için 332W varsayılan olarak, bunu geçmiyor power limite manüel müdahale edilmezse.

DLSS isini tensor core dedikleri yapay zekaya yonelik islem birimleri yapiyor. Onlar bu nesilde daha hizli diyorlar.
Ham islem yapan birimleri bir sonraki kareyi basmadan bu birimlerin onceki kareyi birkac milisaniye icinde isleyecek kadar hizli olmasi lazim. Yoksa arayi doldurmaz, o goruntu isleyene kadar yeni goruntu gelir zaten.
Bir kare basilmasi 50ms suruyorsa (oyunun toplam ic gecikmesi) bu onun ustune birkac milisaniye koyup ikinci kareyi cikartiyor. Milletin korktugu gibi gecikme iki katina cikmiyor yani (50’den 100’e cikmiyor). Yavas donanim bunu uzun surede cikartirsa gecikme artacak. Daha da uzun surede cikartirsa anlami olmayacak zaten, bir sonraki kare geliyor.
Onceki nesle gelmesi icin ya kaliteden biraz feda ederek yapacaklar (goze batan kusurlar artacak), ya da ayni kaliteyi daha hizli verecek sekilde algoritmalarini zamanla gelistirecekler.
Yani ayni kalitede olmasa bile belki gelebilir. Ama rekabetin sikistirmasi gibi bir sebep lazim. Yoksa kaynaklarini bunu gelistirmeye harcamalari daha dogru.
Ya da yalan soyluyorlar, aslinda onceki nesildeki tensor core’lar da yeterince hizli. O zaman birinin cikip bunu eski kartlarda calistirabilmesi gerekir. Simdiye kadar mumkun olmadi.

DLSS isini tensor core dedikleri yapay zekaya yonelik islem birimleri yapiyor. Onlar bu nesilde daha hizli diyorlar.
Ham islem yapan birimleri bir sonraki kareyi basmadan bu birimlerin onceki kareyi birkac milisaniye icinde isleyecek kadar hizli olmasi lazim. Yoksa arayi doldurmaz, o goruntu isleyene kadar yeni goruntu gelir zaten.
Bir kare basilmasi 50ms suruyorsa (oyunun toplam ic gecikmesi) bu onun ustune birkac milisaniye koyup ikinci kareyi cikartiyor. Milletin korktugu gibi gecikme iki katina cikmiyor yani (50’den 100’e cikmiyor). Yavas donanim bunu uzun surede cikartirsa gecikme artacak. Daha da uzun surede cikartirsa anlami olmayacak zaten, bir sonraki kare geliyor.
Onceki nesle gelmesi icin ya kaliteden biraz feda ederek yapacaklar (goze batan kusurlar artacak), ya da ayni kaliteyi daha hizli verecek sekilde algoritmalarini zamanla gelistirecekler.
Yani ayni kalitede olmasa bile belki gelebilir. Ama rekabetin sikistirmasi gibi bir sebep lazim. Yoksa kaynaklarini bunu gelistirmeye harcamalari daha dogru.
Ya da yalan soyluyorlar, aslinda onceki nesildeki tensor core’lar da yeterince hizli. O zaman birinin cikip bunu eski kartlarda calistirabilmesi gerekir. Simdiye kadar mumkun olmadi.

DLSS isini tensor core dedikleri yapay zekaya yonelik islem birimleri yapiyor. Onlar bu nesilde daha hizli diyorlar.
Ham islem yapan birimleri bir sonraki kareyi basmadan bu birimlerin onceki kareyi birkac milisaniye icinde isleyecek kadar hizli olmasi lazim. Yoksa arayi doldurmaz, o goruntu isleyene kadar yeni goruntu gelir zaten.
Bir kare basilmasi 50ms suruyorsa (oyunun toplam ic gecikmesi) bu onun ustune birkac milisaniye koyup ikinci kareyi cikartiyor. Milletin korktugu gibi gecikme iki katina cikmiyor yani (50’den 100’e cikmiyor). Yavas donanim bunu uzun surede cikartirsa gecikme artacak. Daha da uzun surede cikartirsa anlami olmayacak zaten, bir sonraki kare geliyor.
Onceki nesle gelmesi icin ya kaliteden biraz feda ederek yapacaklar (goze batan kusurlar artacak), ya da ayni kaliteyi daha hizli verecek sekilde algoritmalarini zamanla gelistirecekler.
Yani ayni kalitede olmasa bile belki gelebilir. Ama rekabetin sikistirmasi gibi bir sebep lazim. Yoksa kaynaklarini bunu gelistirmeye harcamalari daha dogru.
Ya da yalan soyluyorlar, aslinda onceki nesildeki tensor core’lar da yeterince hizli. O zaman birinin cikip bunu eski kartlarda calistirabilmesi gerekir. Simdiye kadar mumkun olmadi.

 
EVGA RTX 3080 Ti FTW3 Ultra vs. Asus RTX 4070 Ti TUF OC
3080 Ti FTW3'e veda etmeden önce mini bir karşılaştırma yapmak istedim.
Geç bulup çabuk kaybettiğim EVGA kartımın anısına olsun

Boyut olarak Asus TUF kart yarım santim daha uzun, Evga FTW3 2 buçuk slot yer kaplarken, Asus TUF 3 slotun tamamını dolduruyor.
Ayrıca farkedebileceğiniz gibi 3080 Ti PCB uzun olmasına karşın, 4070 Ti PCB çok daha kısa, fakat heatsink arkaya doğru uzuyor.
Bu sebepten dolayı 4070 Ti kartın backplate'inin bir bölümü açık ve bu sayede hava geçirgenliği attırılmış:

-
EVGA FTW3, Asus TUF serisine göre daha gösterişli ve daha iddali bir kart:
  
EVGA RTX 40xx kart üretimi için Nvidia ile anlaşamadığı için bir süre yeni kartlar görmeyeceğiz bu markadan. Bu sebepten dolayı fotoğraftaki FTW3 için şimdilik türünün son örneği diyebiliriz.
 
Asus Tuf ise çok daha ağır başlı, bağırmayan, olgun davranışlar sergileyen, yetişkin bir arkadaş.
-
Ray Tracing olmadan DLSS 2.0 ve 3.0 arasındaki farkı gözlemleyemeden yapılacak bir benchmark ne kadar anlamlı olur bilmiyorum ama forumumuzun adeti olduğu üzere bir 3D Mark TimeSpy testi yapmadan 3080 Ti FTW3'ü uğurlamak olmazdı değil mi:
EVGA RTX 3080 Ti FTW3 Ultra: 
Graphics Score: 19774
 
Asus RTX 4070 Ti TUF OC:
Graphics Score: 22610
  
* testleri 2 kartın da default ayarlarında gerçekleştirdim.
-
Gelelim yorumlara.
Bildiğiniz gibi bende halihazırda Asus TUF 3080 kart mevcuttu, fakat kardeşime verdiğim 1080 Ti yandığı için, kendi kartımı ona vermek durumunda kaldım.
Açıkçası 4070 Ti'ların ülkemizde bu kadar çabuk bulunur olmasını ve nispeten "alınabilir" fiyatlara bu kadar çabuk inmesini beklemiyordum.
Bu sebepten ötürü Amazon'da 21500 TL'ye EVGA 3080 Ti FTW3 bulunca hemen atladım.
Şuan itibari ile Amazon'a iade etmiş durumdayım bu kartı, hüzünlü bir veda oldu çünkü RTX 3080 alırken de aslında asıl almak istediğim model FTW3'dü.
3080 aldığım zamanlarda, bulabilseniz bile aradaki fiyat farkı -sırf EVGA markasına ve FTW3 modeline biraz zaafım var diye- karşılanacak türden değildi.
4070 Ti kartlar gelmeye başlayınca önce görmezden geldim, "ben aldığım karttan memnunum dedim" kendime ama aradaki farklar es geçilecek gibi değildi.
 
-
 
Fiyat: 3080 Ti karta 21499 vermişken, 4070 Ti 20599'a geldi.
Performans: Özellikle DLSS 3.0 destekleyen oyunlarda 40xx serisinin çok büyük avantajı var. Ben 3080 Ti ile 4070 Ti "raw power" olarak aynıdır diye düşünsem de, internetten araştırdığım testlerde %10 ila %25 daha hızlı 4070 Ti. Daha çok oyun DLSS 3.0 desteklemeye başladıkça 3080 Ti "outdated" bir konuma düşecekti.
Güç tüketimi: 3080 Ti'ların tipik güç tüketimi 350W, FTW3'de ise bu rakam 400W'a kadar çıkıyor, hatta ciddi overclock işine girişirseniz elimizdeki FTW3 ultra modeli 450W'a kadar elektrik kullanabilmekte.
4070 Ti'da ise bu rakam maksimum 285W.
Sıcaklık ve Ses Seviyeleri: Tahmin edebileceğiniz gibi 3080 Ti FTW3 çok daha sıcak ve gürültülü çalışan bir kart. İnternette detaylı testler bulabileceğiniz için çok derine inmeden şunu söyleyebilim. 3080 Ti ile oyun oynarken sıcaklıklar 75-80 derecelerde geziniyor, eğer kısık sesle oyun oynuyorsanız fanların sesi oyunun sesinin yanında belirgin kalabiliyor. Evde kulaklık takmayı sevmediğim için bu benim için büyük bir kriter. 4070 Ti TUF ise 60 derece civarında çalışıyor ve fanları, kısık seste oynasanız bile oyunun sesinin üstüne çıkmıyor...
-
Daha önce belirttiğim gibi gönlüm 3080 Ti FTW3'den yana olsa da, mantığın ibresi -yukarıdaki faktörleri de göze aldığımızda- 4070 Ti TUF'u gösterdi.

Asus Tuf 4070 Ti, Evga FTW3 3080 Ti karta göre, daha ucuz, daha performanslı, daha az elektrik tüketiyor ve daha az ses çıkarıyor. 
Bu durumda yapacak bir şey kalmadı. Amazon'a eşsiz iade politikası sayesinde 20 gündür kullandığım kartı geri aldıkları için teşekkür ediyorum ve yoluma TUF 4070 Ti ile devam ediyorum.
Şuan ekran kartı arayışında olan arkadaşlara hiç şüphem olmadan tavsiye edebileceğim bir kart. Hele ki 20 bin lira altı fiyatlara bulabilirseniz kaçırmadan alın diyebilirim.

Eskiden firmalar dandik parcayla kotarip geciyordu, EVGA gibi markalar kaliteli parcalar kullanarak farkini gosteriyordu.
Son donemde nvidia zaten standartlari yuksek koyuyor, Quadro gibi pro kartlarinda oldugu gibi iyi malzeme istiyor. Hepsi mecburen belli bir kaliteyi tutturuyor.
"Yuh x00W guc kaynagi istiyor" dedikten sonra "ben bunu overclock ederim, guc verir zorlarim" demek de zorlasti. Eskiden $200'lik karti zorlayip $300 performansi aliyordunuz, riske attiginiz para $200'di. Simdi kartlar $1000, zaten kendinden zorlanmis geliyor. Vram'i zorluyorsun performans dusuyor cunku memory controller'in duzeltmesi gereken hatalar artiyor.
Turkiye'de ithalatcisi garanti konusunda uzmeyen marka hangisiyse onu almak lazim. Hepsi ayniysa fiyati iyi yakalanan alinir.
 
"Bizim kartlarimiz en hizli, en sessiz, en serin, en buyuk olacak" diye bi kasti nvidia. Bu kartlarin bir kismi daha ufak ve hafif olabilir aslinda, o kadar isinmiyorlar. Zamanla o modeller de gelir belki. Alt modeller 4060-4070 falan gorelim, ortalik kart dolsun, sonra belki nvidia da salar biraz. Mesela 4070Ti icin bu kadar buyuk sogutuculara gerek oldugunu sanmiyorum. Bence boylesi daha iyi, sessiz calisiyor, performans iyi, isinma sorunu olmuyor, iki turlu de kasada zaten buna ayiracagim yeri aliyor ama daha ufak kasasi olan veya ekran karti tutucusuna bakip ".okunu cikardiniz artik" diyenleri memnun edebilir.

Partilere nvidia ile gidersiniz ama cenazenize AMD gelir 

aynen öyle, FTW3 3080 Ti ile nerdeyse birebir aynı TUF 4070 Ti boyutları, almadan önce baktım.
benim kasa zaten ekran kartının eninden değil de boyundan limitleyebilir, onda da kasanın altındakı fanlardan ortadakini çıkarırsam sorun olmaz.

şu karta geç kavuştum, şimdi de çok erken veda ediyorum, resmen üzgünüm.
ama 4070 ti bu fiyata bulmuşken, sırf şeklinden şemalinden ötürü elde tutmak da saçma olacaktı.
ne diyelim artık kısmet değilmiş birlikte seviyeli bir beraberlik yaşamak.
tilkinin dönüp dolaşıp geldiği kürkçü dükkanı gibi ben de yine TUF'a geri döndüm 2 hafta içinde tekrar 
ps:
ah canım benim ya, artık bu eski fotoğraflara bakıp bakıp ağlayacağım 


şu hale bak, attan inip eşeğe bindik resmen  

Fiyatina, boyutuna, rakip markaya gore verdigi performansa bakilirsa 4070'lar aslinda 4080, 4080'lar aslinda 4090, 4090'lar aslinda 4110 
Nasil isme bakip "nvidia buna laptop 4090 demis, masaustu 4090 hizindadir" demek yaniltiyorsa isimde 70 falan gecmesine bkmamak lazim. Performans ve fiyat/performans disinda gosterge yok, hepsi pazarlamacinin koydugu sacma sapan isimler.
30x0 stoklari eriyince 4070Ti ucuzlayabilir, 4070Ti ucuzlarsa 30x0 ikinci elde iyice dusebilir diye biraz bekleme taraftariydim. Tam simdi kart gerekiyorsa buna yazilim desteginin onu acik oldugu icin bunu tercih ederdim.  3080Ti almam icin "iyi fiyata yakaladim, yemisim 4070Ti'i" demem lazim.
EVGA falan duygusal konular tabi. Hangisi mutlu edecekse o alinir, kisisel keyif meselesi.

Iyi gunde kullanilsin 

Nvidia kartlarina cekilen (burada gordugum) fiyatlara bakilirsa ya firsatcilik yapiyorlar, ya da mevcut kur seviyesine inanmiyorlar*. Bakalim bunlar nasil olacak.
*(Kuru baskilama cabasinin catirdama ayak sesleri olarak gormek mumkun)

Sonu gelmeyecek. Dandik 3D TV'ler gosterdiler bize, milleti de soguttular o teknolojiden ama asil bombalar daha gelmedi.
Goz takibini acayip seyler icin kullanacaklar diyordum, basladi.
1. Gozluksuz 3D derinlik.
Asus'un ProArt StudioBook 16 3D OLED laptop'i var. Gozluksuz 3D sagliyor (ama tek kisiye). 
Eye trackler'larla gozlerini takip ediyor. Cozunurlugu yariya boluyor, bir tarafta o gozun gormesi gereken acidan cizilmis goruntu, diger tarafta diger goz icin cizilmis hali. Boylece derinlik sagliyor. Eskiden shutter gozluklerle yaptigimizin veya VR'da gordugumuz derinligin benzeri. 3D TV'lerde izlenen ve bas agrisi yapan 3D filmler gibi herkese uymayan sabit goz araligi mesafeli goruntu degil. Takip ettigi gozun araligini bilerek mukemmel acida cizilmis goruntu (duzgun yaptilarsa).
 
2. Kafa hareketi takibi
https://www.youtube.com/watch?v=IDnIwS6Z6OQ
Bu sekilde kafayi da takip edip onundeki ekrani baska boyuta acilan pencere gibi yapmalari mumkun. Tam VR gibi olur. Sadece derinligi olmayacak, kafani biraz sola egilerek hareket ettirdiginde bile duvarin arkasindaki adami gorebileceksin.
Bu Asus'un modelinde de bunu yapabiliyorlar ama ne kadar yapabiliyorlar, bilmiyorum. Tasarimci cihazi, hizli hareket etmeni bekleyecek sekilde tasarlanmamis olabilir. Oyleyse zamanla gelisir.


3. Performans icin yapilabilecek sey de baktigini bildigi yeri daha detayli cizmesi. Buyuk ekranda kenarlara bakmiyorsan oralari biraz daha dusuk ic cozunurlukle hazirlamasi. VR'da foveated rendering seklinde var zaten calismasi.
 
Ama bunun gsync falan gibi standart sekilde unulmasi lazim ki monitoru yapan GPU ile iletisimi nasil yapacagini bilsin, yayginlassin.
 
FPS oynarken gaza gelip saga sola egilen amcalari dusun (gerci artik biz amca olduk). Simdi
(1) Ona atilan roket gercekten ekrandan cikiyor gibi gozukecek, daha da gaz saga sola edilecek.
(2) Saga sola egilmesi ile ekrandaki goruntu de degisecek.
(3) Bunlari yapmak icin harcanan performans yerine koyuluyor olacak. 
Kinect ve gozlukle kullanilan 3D TV'lerle yapilabilirdi aslinda ama senin hic bir sey giymene gerek kalmadan, sirf onune koydugun TV bunu yapabiliginde ve standart ozellik olarak geldiginde bambaska bir sey olur.
 
Bu yil VR cihazi cikaracak Apple vaktiyle Kinect'in arkasindaki teknolojiyi ureten firmayi satin almisti, tabletlerine/telefonlarina ilk Lidar ekleyenlerden oldu, VR'da da Lidar kullanacak. VR'da ogrendikleri, Arcade hizmeti ve Apple TV'yi birlestiren bir TV cihazi cikartirlarsa boyle bir "baska dunyalara pencere" sunumuyla yaparlar.
 
32" 4K, belki QD-OLED, belki dual mode miniLED monitorler gelince "hah tam olmus" diyerek alacagim. 2D tam olmus olacak. endustri bir sonraki adima gececek. Ama onun icin VR var zaten, benim cok da umurumda degil acikcasi. Bunlarin aksine aslinda VR ucuz da (Pico 4 veya Quest 2 ucuz ve PC'ye kablosuz baglanip Half-Life Alyx icin falan kullanilabiliyor).
 
Hic 3D model tasarlamaya calistiniz mi bilmiyorum. Burnu, yuzu guzel gozukuyor karsidan. Yandan bakiyorsun, berbat, surat ice gocuk. Sagina soluna aynalar koyuyorsun ki her acidan gorerek tasarlayasin. Ya da deneyimine guveniyorsun.
VR gozluk taktiginda karsinda, hem derinlikli, hem boyle kafanin ufacik bir hareketi sana cok bilgi veriyor. Bu ekranlar oraya bir adim daha yaklastirdigi icin tasarimcilara super. 
Apple VR da tasarimcilara harika olacak. Mandalorian'i sette UE5 arka plan ile ceken yonetmen 3d kameradan gelen aktor goruntusuyle o VR'da dunyanin icinden izleyerek kamerayi yerlestiriyor olacak. Nasil vaktiyle "Apple laptop kullanan yaratici genc" goruntuleri ile yaratici marka imaji yerlestiyse bu sefer de kamera arkasinda bu goruntuleri goruyor olacagiz.

Grafik kalitesi arttikca fiziklerdeki kusurlar ve animasyona etkileri goze daha cok batiyor. Cizgi film karakteri gibi gozuken bir npc tuhaf hareket edince sorun olmuyor ama gercekci gozuken npc tuhaf hareket edince rahatsiz edici oluyor.
Yine cizgi film tipi karakterde sac da mesela d.Va gibi kotarilinca gayet guzel gidiyor ama photorealistic karakter olsun derseniz o saclari tel tel simule etmek gerekiyor. Sac miktarini ve kivrimlarini kisinca dandik gozukuyor, acinca feci performans yiyor.
Ayni sey kiyafetler icin de gecerli. Son derece gercekci bir modelin gomlegi kutuk gibi hareket edince goze batiyor.
Sac ve kumas simulasyonunu GPU’ya yaptirabiliyorlar ama performansi etkiliyor. Fizikler icin de Physx falan gibi cozumlerle GPU’ya ornegin akiskanlari hesaplatmak mumkun ama herseyi GPU’ya aktaramiyorlar. Orada CPU performansi onem kazaniyor. Hatta single core CPU performansi hala cok etkili.
Simdiye kadar “yemisim CPU’yu, yenilerim GPU’yu” diye idare etmek mumkun oldu ama Cyberpunk gibi orneklerde isigin yuzeylerden yansimasina kadar grafiklerin iyi yapildigini ama fizikler ve onlara bagli animasyonlarin mecburen ucuz yontemlerle kotarildigini goruyoruz, goze daha cok batiyor. Gercekciligin daha artmasini istersek ya (1) daha yuksek single core CPU performansi, veya (2) multicore’a olceklenmekte daha basarili fizik motorlari, ya da (3) GPU’da hizlandirilan fiziklerin kapsaminin genislemesi sart.
Belki nvidia’nin bir sonraki mimarisinde bu yonde de gelismeler goruruz. Eger tensor core’lari bu isler icin kullanan bir SDK ile gelirlerse sonuclar etkileyici olabilir.
Yeni mimari, yeni teknolojinin kullanilmasi zaman aliyor. Oyun oynayan nufusun %1-3’inde ust seviye kart var. o kartlarin kaldirabildigi ozellikleri hedefleyen 30 oyun olmasi basaridir. Sizi bilmem ama ben 30 oyun oynamiyorum, birkac baba oyun oynuyorum, onlar da piyasanin biraz otesinde bir teknoloji sunabiliyorsa verdigim paraya deger diyorum. Ama kartlarin performansi hala darbogaz.
En baba kartin 10 kati hizlisini, 100 kati hizlisini yapsalar o performansi kullanacak oyun yapmak mumkun. Chiplet mantigi ile oraya gelirsek guzel olacak cunku uretim maliyetini de dusuren, ayni fiyata daha cok transistoru bir araya getiren bir yaklasim. Ama isinma ve gecikme acisindan GPU’lara ne kadar uygulanabilir oldugu belirsiz.
Neural network mantigiyla isleyen algoritmalarla normalde 10 kat, 100 kat islem gucu gerektiren islerin benzer kalitede kotarilabildigini bilimsel makalelerde goruyoruz. “Onceki yontem 25ms, bu yontem 2ms, kalite de daha iyi” seklinde neticelere ulasmalari mumkun oluyor.
Burada nvidia tensor donanimi yerine shader mi ekleseydi denildi. Ama rakibe baktigimizda transistor butcesini gomulu hafizaya harcayarak nvidia’yi anca yakaladigini goruyoruz. Yani shader birimleri daha cok degil, tensor birimleri eksik, ray tracing performansi yari yariya. Big Navi duyurulmadan once “Nvidia DLSS ile iyi is yapti ama o tensor core’lar yerine shader uniteleri ekleyerek ayni butceyi kullanan bir Amd GPU’su daha verimli bir tercih olabilir” diyenin bu mantikla Amd icin “ne o islem unitesini, ne otekini koydular, yeni nesil GDDR6X desteklemek yerine o transistor butcesini hafizaya heba ettiler“ demesi gerekir.
Neticede nvidia hep sonraki mimarilerin roadmap’ini de dusunerek GPU tasarliyor. Ben yeni nesilde tensor/AI’dan daha da faydalanmalarini bekliyorum. Bu muhtemelen yuksek kalitede grafikleri daha yuksek performansla kotarmak icin kullanilmaya devam eder. Ama bir sonraki mimaride fiziklere daha da yukleneceklerse onun ilk orneklerini de gorebiliriz.

Quake3 zamaninda da pilotlar testlerde saniyenin 1/200’unu gorebiliyor deniyordu. 
OLED’in pixel hizi haric tam ideal o zaman bu yaklasim:
https://youtu.be/mcglbQZQuqE
Ustunu gormek zor denen 240hz’i GPU’nun yetecegi cozunurlukte veriyor. Bu oyunda/uygulamada hiz degil detay seviyesi onemli dediginde 4K’yi 120hz veriyor. Nefesi yetmezse VRR usulu Gsync. Resim kalitesi de tam.
Masaustune boyle isler getirmeyen monitor tasarimcilarinin… 
Yaptiklarinda da bir tur pahali diye kufrederim.
Dual-mode yerine 4K 240hz VRR OLED alan da performans gerektiginde 1080p ic cozunurlukle konuyu GPU’ya birakir.
OLED’de boyle dual-mode olacagini sanmiyorum, pixel’ler ayri sonucta. Pixel density duser. Gerci OLED’de 1 pixele gitmesi gereken rengi niye 4 pixele verip 1080p’yi native gibi gosteremediklerini anlamiyorum. Oluyor da 4K OLED’de kimse 1080p oynamaz diye incelemesini mi yapmiyorlar, bilmiyorum. Fiyatlari yuksek diye cok da arastirmadim.
microLED yayginlastikca ya bu OLED’ler, ya miniLED’ler bize de iner.
Seneye Apple Watch pahali modelde microLED bekleniyor. Uretimi Amerika’ya tasimak da planlarda. Ufak ekran, microLED uretimini denemek icin ideal.
iPhone’lara, iPad’lere, Mac’lere yuruyup sonrasinda laptoplarda gorulup en son masaustune gelmesi vakit alir.
TV’lerde var ama pahali. “Alirim” diyen zengine konsept urunu satip hem marka prestiji, hem kazanc, hem uretim deneyimi.
Bunlar gelinceye kadar pixel gecisinde en iyisi OLED. Image retention endisesi olmadan en iyi goruntu kalitesi miniLED. Ikisinde de QD oluyor.
miniLED TV’lerin fiyat/performanslari da yukseliyor. Monitorlerde de cok pahalidan pahaliya gecis yapiyor gibi.
Apple cok kufur yiyor ama onlar basi cekene kadar PC’de eski modeli yuksek fiyata kaktiriyorlar.
microLED’in bize inmesi vakit alacak olsa da bu QD miniLED’ler ve OLED’lerin alinacak fiyata gelmesini saglamasi acisindan ilginc.
TV yapan adam “bu quantum’lu” diye satacagi pahali model olmadan 4K’yi sana uygun fiyata vermiyor. MicroLED’ler yayginlassin, mutfaga da OLED koyulur 
4K 120hz uygun fiyat olsun, daha iyi. Kendimi biliyorum, 240hz’in farkini gorebilsem bile oyunun goruntu kalitesini arttirmayi tercih ederim. Gozume kestirdigim bu, 4K 240hz OLED’ler gibi ust modelleri cikarsa bunlar ucuzlar. Yeterince fiyat farki olursa 120 alir gecerim. Aramizda espri olsun diye bir defa “ya onu goz gormez zaten” yazarim ama  Fiyat farki az olursa olmusken tam olsun diye gozum 240’e kayar belki. Ya da o gun 120’e de butce yoksa 240 bekliyorum derim 
(Poor man's decision tree)

Gözümü diktim dediğin yukarıdaki mesajda HB linki paylaştığın ürünse hem USB 3.0 değil hem de senin senaryona uygun değil gibi göründü bana. Benim kullandığım üründen lazım sana sanki, yeniden paylaşayım :
https://www.amazon.com.tr/dp/B071NM5GRW/